U xơ tử cung sau mãn kinh là tình trạng các khối u xơ vẫn tồn tại hoặc tiếp tục phát triển trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Tuy nhiên, do thói quen ít đi khám phụ khoa định kỳ, nhiều phụ nữ không phát hiện sớm tình trạng này, dẫn đến các khối u xơ tiến triển âm thầm và chỉ được phát hiện khi ở giai đoạn muộn với nhiều triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe phụ nữ.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các BS Phạm Thị Yến thuộc Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. U xơ tử cung là gì?
U xơ tử cung là các khối u lành tính hình thành và phát triển trong tử cung của phụ nữ, chịu ảnh hưởng từ nội tiết tố estrogen.
U xơ tử cung là một bệnh lý phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường xuất hiện nhiều hơn ở giai đoạn cuối tuổi sinh sản và tiền mãn kinh. Trong giai đoạn mãn kinh, nồng độ estrogen trong cơ thể giảm đáng kể làm cho nguy cơ hình thành và phát triển u xơ tử cung cũng giảm đi rõ rệt.
1.1. Đặc điểm của u xơ tử cung sau mãn kinh
Các khối u xơ có thể có kích thước, hình dạng và vị trí khác nhau, bao gồm trong lòng tử cung, trong thành tử cung hoặc trên bề mặt tử cung. Trước giai đoạn mãn kinh, u xơ tử cung có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Sau mãn kinh, nồng độ estrogen giảm khiến các khối u xơ có xu hướng thu nhỏ lại. Tuy nhiên, những khối u này vẫn có thể gây đau hoặc chảy máu bất thường ở một số phụ nữ.
Ở một số trường hợp, u xơ tử cung co lại và triệu chứng giảm nhẹ sau mãn kinh. Tuy nhiên, có những trường hợp, các triệu chứng u xơ không thuyên giảm hoặc thuyên giảm nhưng không đáng kể , người bệnh cần được các bác sĩ chuyên khoa theo dõi và chỉ định các biện pháp điều trị phù hợp.
1.2 Triệu chứng u xơ tử cung sau mãn kinh
Những dấu hiệu u xơ tử cung sau mãn kinh thường tương tự nhau, bất kể độ tuổi, bao gồm:
- Chảy máu nhiều trong giai đoạn tiền mãn kinh, tiếp tục chảy máu bất thường sau mãn kinh.
- Bụng to bất thường.
- Cảm giác đầy hoặc nặng ở vùng bụng dưới.
- Đau khi quan hệ tình dục.
- Cảm giác bàng quang hoặc ruột nặng trĩu.
- Đi tiểu thường xuyên.
- Đau ở vùng lưng dưới.
Mặc dù u xơ tử cung sau mãn kinh được xem là khối u lành tính, nhưng trong một số trường hợp hiếm gặp, những khối u này vẫn có thể tiến triển thành ung thư. Ngoài ra, sự phát triển của u xơ có thể gây đau đớn hoặc khó chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống, bao gồm khả năng làm việc và tham gia các hoạt động hàng ngày. Việc phát hiện và điều trị sớm là yếu tố quan trọng để hạn chế những biến chứng này.
2. Phương pháp điều trị u xơ trong tử cung
Việc điều trị u xơ tử cung sau mãn kinh phụ thuộc vào tình trạng và triệu chứng của người bệnh. Những phương pháp điều trị thường sẽ là tiếp tục theo dõi định kỳ nếu u xơ không có triệu chứng hoặc chỉ định phẫu thuật nếu cần thiết.
Bác sĩ sẽ xem xét, cân nhắc các yếu tố sau để quyết định phương pháp điều trị:
- Kích thước khối u xơ.
- Vị trí của khối u xơ trong tử cung.
- Độ tuổi và tình trạng sức khỏe của người bệnh.
- Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
Sau mãn kinh, phần lớn bệnh nhân không cần điều trị nếu khối u nhỏ và không gây triệu chứng đáng kể. Tuy nhiên, nếu u xơ lớn hoặc triệu chứng tiến triển, can thiệp y khoa sẽ cần được chỉ định trong quá trình điều trị
2.1 Theo dõi và quan sát
Trong nhiều trường hợp, u xơ tử cung có xu hướng thu nhỏ tự nhiên sau mãn kinh do sự giảm nồng độ estrogen. Người bệnh có thể không cần điều trị, nhưng cần khám định kỳ để bác sĩ theo dõi xem khối u có thay đổi kích thước hay gây triệu chứng mới hay không.
2.2 Sử dụng thuốc
Khi u xơ tử cung gây triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc để kiểm soát:
- Thuốc giảm đau: Các thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen hoặc acetaminophen được dùng để giảm đau và khó chịu.
- Thuốc hormone GnRH (GnRHa): Như Lupron, giúp thu nhỏ khối u xơ, đặc biệt trước khi phẫu thuật. Các thuốc này có thể được sử dụng dưới dạng tiêm, xịt mũi hoặc cấy ghép.
- Thuốc tránh thai: Thuốc tránh thai dạng uống hoặc dụng cụ tử cung cũng có thể cẩn nhắc được sử dụng trong quá trình điều trị.
2.3 Phẫu thuật
Phẫu thuật được bác sĩ chỉ định trong trường hợp u xơ tử cung sau mãn kinh có kích thước lớn hoặc gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
2.3.1 Phẫu thuật cắt bỏ u xơ
Phương pháp này nhằm loại bỏ khối u xơ trong khi vẫn bảo tồn các mô khỏe mạnh của tử cung. Sau phẫu thuật, các khối u xơ mới có thể tái phát, đồng thời bệnh nhân vẫn có khả năng mang thai nếu tử cung được giữ lại.
Phẫu thuật cắt bỏ u xơ có thể thực hiện bằng 2 cách:
- Mổ hở: Áp dụng cho các khối u xơ lớn.
- Nội soi: Bác sĩ sẽ đưa một thiết bị mỏng và dài vào tử cung qua đường âm đạo. Camera gắn ở cuối thiết bị giúp bác sĩ quan sát bên trong tử cung và loại bỏ khối u.
2.3.2 Phẫu thuật cắt bỏ tử cung
Phương pháp này loại bỏ toàn bộ tử cung, trong một số trường hợp, cả buồng trứng cũng có thể được cắt bỏ nếu khối u xuất hiện trong giai đoạn mãn kinh.
- Ưu điểm: Loại bỏ hoàn toàn triệu chứng u xơ, phù hợp với bệnh nhân không còn nhu cầu sinh con.
- Nhược điểm: Không thể mang thai sau phẫu thuật, thời gian hồi phục có thể kéo dài đến 6 tuần, tùy thuộc vào phương pháp mổ hở hoặc nội soi.
2.3.3 Phẫu thuật cắt bỏ niêm mạc tử cung
Đây là phương pháp loại bỏ hoặc phá hủy lớp niêm mạc tử cung để kiểm soát các triệu chứng do u xơ gây ra.
Lưu ý: Bệnh nhân vẫn có thể mang thai sau thủ thuật này, nhưng điều này không được khuyến khích vì có nguy cơ cao gây sảy thai hoặc các biến chứng khác.
2.3.4 Phẫu thuật tiêu cơ (đốt sóng cao tần - RFA)
Phương pháp này sử dụng nhiệt để phá hủy các khối u xơ:
- Cách thực hiện: Bác sĩ đưa một cây kim vào khối u và truyền dòng điện tạo nhiệt hoặc dùng nhiệt độ thấp để tiêu hủy tế bào u xơ.
- Ưu điểm: Phương pháp đốt sóng cao tần (RFA) là một phương pháp ít xâm lấn với thời gian phục hồi nhanh.
2.3.5 Phương pháp tắc mạch hoặc nút mạch khối u
Nút mạch khối u xơ sau mãn kinh là kỹ thuật làm giảm và ngăn nguồn cung cấp máu đến khối u bằng cách nút các mạch máu dẫn máu đến u xơ, khiến khối u dần co lại.
Lưu ý: Phương pháp này có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai trong tương lai nên thường được chỉ định cho bệnh nhân có khối u xơ sau mãn kinh.
Bệnh nhân cần thảo luận chi tiết với bác sĩ về lợi ích và hạn chế của từng phương pháp, cũng như các yếu tố cá nhân như sức khỏe tổng thể và nhu cầu sinh sản, để đưa ra quyết định điều trị phù hợp nhất với tình trạng cụ thể của bản thân.
3. Những câu hỏi thường gặp về u xơ tử cung sau mãn kinh
3.1 Có nên lo lắng về u xơ tử cung sau mãn kinh?
Sau khi bước vào giai đoạn mãn kinh, các khối u xơ tử cung thường co lại và triệu chứng liên quan có xu hướng cải thiện. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng khó chịu kéo dài hoặc chảy máu âm đạo sau mãn kinh, bệnh nhân cần đi khám bác sĩ ngay lập tức. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng, bao gồm cả ung thư.
3.2 U xơ tử cung có thể tiếp tục phát triển sau mãn kinh không?
U xơ tử cung vẫn có khả năng tiếp tục phát triển sau mãn kinh dù nồng độ estrogen giảm mạnh ở giai đoạn này. Nếu có triệu chứng đau bụng dưới, khó chịu hoặc nghi ngờ có khối u thì chị em phụ nữ cần chủ động đi khám bác sĩ để xác định nguyên nhân một cách chính xác và loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng khác, chẳng hạn như ung thư cổ tử cung.
4. Phòng ngừa u xơ tử cung sau mãn kinh
Để giảm nguy cơ mắc u xơ tử cung trong giai đoạn mãn kinh và sau mãn kinh,chị em phụ nữ có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:
4.1. Sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ
Virus HPV là một trong những yếu tố liên quan đến nguy cơ phát triển ung thư và các bệnh lý ở tử cung. Để phòng ngừa, mọi người cần sử dụng các biện pháp bảo vệ như bao cao su, đồng thời giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ trước và sau khi quan hệ tình dục.
4.2. Tăng cường hoạt động thể chất
Phụ nữ lớn tuổi thường ít vận động, làm suy giảm hệ miễn dịch. Tập thể dục đều đặn không chỉ nâng cao sức khỏe mà còn cải thiện sức đề kháng, góp phần giảm nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa, bao gồm u xơ tử cung.
4.3. Chế độ dinh dưỡng khoa học
Bổ sung thực phẩm giàu vitamin và protein: Giúp tăng cường sức khỏe tổng thể và hạn chế sự phát triển của u xơ.
Hạn chế thực phẩm không lành mạnh: Tránh đồ ăn chiên xào, dầu mỡ và các chất kích thích như rượu bia, caffeine.
4.4. Uống trà xanh
Trà xanh chứa nhiều flavonoid, một hợp chất tự nhiên đã được chứng minh có khả năng ức chế sự phát triển của u xơ tử cung. Thói quen uống trà xanh mỗi ngày có thể mang lại lợi ích sức khỏe đáng kể.
4.5. Giảm căng thẳng, kiểm soát stress
Căng thẳng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh phụ khoa, đặc biệt là u xơ tử cung. Những biện pháp thư giãn như ngồi thiền, nghe nhạc, đọc sách hoặc chăm sóc thú cưng sẽ giúp cải thiện tâm trạng và phòng ngừa hiệu quả.
4.6. Khám sức khỏe định kỳ
Việc chủ động đi khám sức khỏe định kỳ là biện pháp quan trọng để phát hiện sớm và phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến tuổi tác, bao gồm cả u xơ tử cung. Phụ nữ nên duy trì việc kiểm tra phụ khoa thường xuyên để theo dõi tình trạng dõi sức khỏe cũng như xử lý kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường.
Những biện pháp trên không chỉ giúp phòng ngừa u xơ tử cung mà còn hỗ trợ duy trì sức khỏe toàn diện trong giai đoạn mãn kinh và sau mãn kinh.
U xơ tử cung là các khối u lành tính, thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt gần giai đoạn tiền mãn kinh. Khi nồng độ estrogen giảm sau mãn kinh, nguy cơ u xơ phát triển thêm hoặc gây triệu chứng thường giảm đáng kể.
Tuy nhiên, nếu xuất hiện tình trạng chảy máu âm đạo bất thường, đau bụng kéo dài hoặc các triệu chứng khác, việc chủ động đi khám bác sĩ là điều cần thiết nhằm phân biệt u xơ tử cung với các bệnh lý nguy hiểm, chẳng hạn như ung thư, để kịp thời xử lý và điều trị.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
