Ứng dụng công nghệ gen là một phương pháp nhằm mục đích phòng ngừa và điều trị những căn bệnh nguy hiểm, từ đó cho ra đời nhiều loại vắc xin và thuốc điều trị với độ hiệu quả cao hơn trước. Thông qua bài viết dưới đây chúng ta sẽ được giải đáp chi tiết hơn về công nghệ Gen.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Hiểu về công nghệ gen
Công nghệ gen, hay còn được gọi là kỹ thuật di truyền, kỹ thuật chỉnh sửa gen hoặc thao tác di truyền, đã được ứng dụng khá nhiều trong nông nghiệp để gia tăng năng suất, cải tiến chất lượng thực phẩm. Phương pháp này thay đổi cấu trúc gen di truyền của tế bào, thường là để tăng cường khả năng chống lại bệnh tật hoặc để sinh ra các lứa động thực vật có nguồn gen tốt hơn.
Trong y học, ứng dụng công nghệ gen được áp dụng để chẩn đoán, điều trị và dự phòng những căn bệnh nguy hiểm có tính di truyền cao, đặc biệt là ung thư. Nhờ vào công nghệ gen, nhiều loại vắc xin và thuốc trị bệnh với độ hiệu quả cao đã ra đời, giảm tỷ lệ các bệnh di truyền, lây nhiễm và thậm chí là ung thư.
2. Ứng dụng công nghệ Gen trong chẩn đoán
Trước đây, với những căn bệnh nguy hiểm có khả năng lây nhiễm mạnh hoặc bệnh di truyền, việc hội chẩn thường mất khá nhiều thời gian, làm tăng thêm áp lực cho bộ phận y bác sĩ.
Ngày nay, xét nghiệm di truyền với công nghệ Gen đã cho phép bác sĩ tìm hiểu những tác nhân gây bệnh ở mức độ phân tử. Những xét nghiệm PCR và RT-PCR là hai xét nghiệm chẩn đoán phổ biến nhất hiện nay, góp phần giúp giảm bớt thời gian cho việc hội chẩn, khảo sát để đưa ra phương pháp điều trị hợp lý.
3. Công nghệ Gen áp dụng trong điều trị như thế nào?
Ngoài việc chẩn đoán, công nghệ Gen cũng được áp dụng cho chữa trị những căn bệnh di truyền và bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, thông qua các phương pháp như chỉnh sửa bộ gen, chế tạo ra thuốc, vật liệu y tế hay tạo ra vắc xin.
3.1. Công nghệ gen giúp tạo ra Vắc xin
Hầu hết các loại vắc xin hiện nay đều được tạo ra nhờ vào ứng dụng công nghệ gen, trong đó được sử dụng phổ biến nhất có thể kể đến là vắc xin HPV. Loại vắc xin này có tác dụng ngăn chặn sự lây lan của virus HPV - tác nhân chính gây nên căn bệnh ung thư cổ tử cung, ung thư âm đạo, âm hộ và hậu môn.
Đặc biệt trong đợt đại dịch COVID-19 bùng phát trên toàn cầu vừa qua, công nghệ gen đã giúp các nhà khoa học nghiên cứu thành công vắc xin hạn chế sự lây lan của chủng virus SARS-CoV-2 và các biến thể của nó.
Những loại vắc xin chống lại bệnh AIDS hoặc virus Zika cũng đang bắt đầu được thử nghiệm tại một số nơi trên thế giới. Ngoài ra, hai căn bệnh có tính di truyền và lây nhiễm cao là sốt rét với viêm gan B cũng đang được nghiên cứu để có thể chế tạo vắc xin điều trị thích hợp nhất.
3.2. Ứng dụng công nghệ gen điều trị bệnh di truyền
Theo các nhà khoa học, cơ thể con người có khoảng gần 21.000 mã gen khác nhau, trong đó có khoảng 3.000 mã gen tiềm tàng rối loạn. Sự biến đổi gen được xem là nguyên nhân trực tiếp gây ra các căn bệnh di truyền từ cha mẹ sang con cái, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mỗi người. Từ đó, liệu pháp cấy gen bình thường vào cơ thể nhằm mục đích thay thế cho bộ gen lỗi hoặc chỉnh sửa gen gây bệnh ra đời, với tên gọi là “Liệu pháp Gen di truyền”.
Liệu pháp này đã được công nhận kết quả tích cực trong việc điều trị những căn bệnh nguy hiểm có tính di truyền cao, điển hình như bệnh bạch cầu, ung thư máu, ung thư hạch không Hodgkin, hay thậm chí là bệnh mù tiến triển.
Các căn bệnh này có khả năng gây ra biến chứng cao và đã để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng trong suốt thời gian qua. Do đó, việc áp dụng công nghệ gen bằng liệu pháp gen di truyền đang dần tạo nên hy vọng có thể cứu sống hàng ngàn bệnh nhân trên thế giới.
3.3. Chế tạo thuốc và vật liệu y tế từ công nghệ gen
Ngày nay, có rất nhiều loại thuốc được chế tạo từ công nghệ gen đã trở nên phổ biến với mọi người khi phải điều trị những căn bệnh khác nhau. Thuốc Insulin, hormone tăng trưởng, thuốc chống loạn nhịp, thuốc chống xuất huyết, chống đông máu, thuốc Follistim điều trị vô sinh,… đều bắt nguồn từ ứng dụng công nghệ gen trong y học.
Những loại thuốc chữa trị viêm khớp và làm giảm triệu chứng của ung thư cũng bắt nguồn từ công nghệ gen hoặc như thuốc Insulin dành cho bệnh nhân đái tháo đường cũng được cải thiện nhanh chóng. Người bệnh có thể uống chung với những loại thuốc khác để đẩy nhanh quá trình hồi phục và kiểm soát triệu chứng bệnh.
Đặc biệt, chỉ phẫu thuật được sản xuất từ sữa dê biến đổi gen là vật dụng y tế đang bắt đầu đưa vào sử dụng và đạt kết quả ấn tượng. Việc chế tạo ra chỉ phẫu thuật bằng công nghệ gen đã đánh dấu một bước tiến lớn trong y học, do đó công nghệ gen được xem là bước tiến vượt bậc của khoa học nghiên cứu và đang ngày càng có thêm nhiều sự đóng góp tích cực cho quá trình điều trị bệnh hiện nay.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp nhiều thông tin bổ ích về những ứng dụng của công nghệ gen hiện nay trong giới y học.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
