Men gan cao ở trẻ em - tình trạng mà các enzyme gan trong máu tăng vượt quá mức bình thường, là một dấu hiệu cho thấy gan của trẻ đang gặp vấn đề. Nguyên nhân gây men gan cao ở trẻ có thể bắt nguồn từ yếu tố di truyền. Ngoài ra, các bệnh nhiễm virus như viêm gan virus, virus Epstein-Barr cũng có thể gây viêm gan và làm tăng men gan.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ chuyên khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Men gan cao là gì?
Men gan hay enzyme gan, là các chất xúc tác quan trọng trong gan. Chúng được chia thành 4 nhóm chính:
- ALP (Phosphatase kiềm).
- AST (Aspartate transaminase).
- ALT (Alanine transaminase).
- GGT (Gamma-glutamyl transpeptidase).
Khi gan bị tổn hại bởi bất kỳ nguyên nhân nào, các enzyme xúc tác trong tế bào gan sẽ được giải phóng với số lượng lớn hơn và thâm nhập vào máu. Điều này dẫn đến mức men gan cao hơn mức giới hạn cho phép. Ở trạng thái bình thường, chỉ số men gan cần duy trì trong khoảng sau đây:
- Đối với nam giới, chỉ số ALT cần nhỏ hơn 40U/L, còn ở nữ, chỉ số này không nên vượt qua 37U/L.
- AST ở cả hai giới đều cần duy trì dưới 40U/L.
- GGT giới hạn ở nam là dưới 60U/L, trong khi ở nữ, mức này nằm trong khoảng từ 7 đến 32U/L.
- ALP cho cả nam và nữ nên nằm trong ngưỡng từ 30 đến 115U/L.
Men gan cao xảy ra khi các chỉ số men gan vượt quá giới hạn cho phép. Đây là dấu hiệu cho thấy gan đang gặp vấn đề. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể gây ra những bệnh lý trầm trọng hơn như viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan.
2. Vì sao men gan cao ở trẻ em?
Tình trạng men gan cao ở trẻ em không ngừng gia tăng, cả về số ca mắc lẫn độ tuổi phát bệnh. Ở người lớn, thói quen ăn uống, sinh hoạt kém lành mạnh và bệnh lý thường là các yếu tố chính gây ra men gan cao. Tuy nhiên, ở trẻ em, vấn đề này chủ yếu liên quan đến yếu tố bẩm sinh, rối loạn chuyển hóa hoặc di truyền từ mẹ trong thời kỳ mang thai.
2.1 Nguyên nhân bẩm sinh
Nguyên nhân men gan cao ở trẻ có thể xuất phát từ yếu tố bẩm sinh hoặc di truyền, đặc biệt nếu trong gia đình, bố mẹ hoặc người thân khác từng gặp vấn đề về gan như viêm gan hay gan nhiễm mỡ…
2.2 Môi trường ô nhiễm
Khi môi trường ô nhiễm và thực phẩm chứa nhiều hóa chất độc hại, gan phải hoạt động liên tục để đào thải chất độc ra ngoài cơ thể. Điều này khiến men gan ở trẻ em tăng cao do gan của trẻ bị quá tải.
2.3 Men gan cao ở trẻ em do viêm gan
Khi người mẹ mắc viêm gan A, viêm gan B hoặc C trong thai kỳ, khả năng lây truyền virus viêm gan sang thai nhi và trẻ sơ sinh là rất lớn. Nếu em bé không được tiêm phòng viêm gan kịp thời sau khi chào đời, nguy cơ nhiễm bệnh từ mẹ sẽ cao, dẫn đến men gan cao.
Vì vậy, nếu phụ nữ mang thai mắc viêm gan A, B hoặc C cần thường xuyên khám để nhận sự tư vấn từ bác sĩ về cách ngăn ngừa nguy cơ lây truyền bệnh sang thai nhi. Sau khi sinh, trẻ cần được tiêm vắc-xin viêm gan trong vòng 24 giờ đầu để giảm thiểu rủi ro lây nhiễm từ mẹ.
2.4 Thuốc kháng sinh
Một vài loại kháng sinh mà trẻ dùng để chữa bệnh có khả năng gây tác dụng phụ, dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực lên gan và làm men gan tăng cao hơn mức bình thường.
2.5 Men gan cao ở trẻ em béo phì
Khi trẻ em tiêu thụ quá nhiều protein và chất béo, trẻ dễ bị béo phì và tình trạng này có thể gây ra gan nhiễm mỡ cùng với men gan cao.
2.6 Do sữa công thức
Sữa công thức không chứa antitrypsin, do đó, gan của trẻ không thể chuyển hóa tất cả các thành phần trong sữa. Điều này có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan và khiến mức men gan ở trẻ tăng cao.
3. Dấu hiệu nhận biết
Triệu chứng men gan cao ở trẻ em giai đoạn đầu thường không rõ ràng, khiến việc phát hiện bệnh trở nên khó khăn. Tuy nhiên, xét nghiệm và phát hiện sớm tình trạng này rất quan trọng để hỗ trợ quá trình điều trị. Do đó, các bậc phụ huynh cần chú ý đến những thay đổi nhỏ ở con, đặc biệt là những dấu hiệu bất thường sau đây:
- Vàng da ở trẻ: Nếu men gan của trẻ em tăng cao, da trẻ có thể bị vàng và đôi khi có xuất hiện lớp màng nhầy trong khoang miệng. Lúc này, các bậc phụ huynh cần cho trẻ đến gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị sớm.
- Phân nhạt màu: Trong trạng thái bình thường, gan tiết mật vào ruột non để hỗ trợ tiêu hóa. Tuy nhiên, khi men gan ở trẻ em tăng cao do tổn thương gan, dịch mật có thể bị đẩy ngược vào máu, dẫn đến đầy bụng, khó tiêu và phân có màu sáng do thiếu sắc tố mật.
- Ngứa da: Nếu chức năng gan bị suy giảm và men gan cao do làm việc quá sức, cơ thể sẽ không thể đào thải độc tố ra ngoài, dẫn đến ngứa da. Tình trạng này có thể xuất hiện khắp cơ thể hoặc chỉ tại một vùng cụ thể.
- Phù nề: Dấu hiệu này thường xuất hiện khi trẻ có men gan cao, đặc biệt là tại các vị trí như mắt cá chân và bàn chân.
- Các dấu hiệu men gan cao ở trẻ em khác có thể bao gồm nôn mửa, đau bụng, mệt mỏi và suy nhược cơ thể…
Nếu phụ huynh nhận thấy con mình có các triệu chứng bất thường nên đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức để được kiểm tra và chẩn đoán sớm, từ đó có thể áp dụng phương pháp điều trị thích hợp. Ngoài ra, các xét nghiệm khác cũng cần được tiến hành để xác định nguyên nhân, ví dụ như xét nghiệm phát hiện virus gây viêm gan, cùng với siêu âm bụng tổng quát để đánh giá tình trạng gan.
Triệu chứng men gan cao ở trẻ em thường trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm, khiến trẻ cảm thấy khó chịu và nhanh chóng suy giảm sức khỏe. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như suy gan hoặc ung thư gan.
4. Phòng ngừa tình trạng men gan cao ở trẻ em
- Nếu mẹ có tiền sử mắc bệnh viêm gan, cả trước và trong thời kỳ mang thai, việc khám với bác sĩ chuyên khoa là rất quan trọng để áp dụng các biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm cho con. Đặc biệt, trong 24 giờ đầu sau khi sinh, trẻ cần được tiêm vắc xin ngừa viêm gan B.
- Phụ nữ mang thai cần chú ý xây dựng một chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học, đồng thời đảm bảo thời gian nghỉ ngơi hợp lý để thai nhi phát triển tốt nhất.
- Trẻ nên được cho bú sữa mẹ hoàn toàn trong ít nhất 6 tháng đầu đời và có thể tiếp tục cho bú đến 2 tuổi. Sữa mẹ đã được chứng minh là nguồn dinh dưỡng an toàn và đầy đủ chất, không có loại sữa nào có thể thay thế được. Việc sử dụng sữa công thức cho trẻ có thể dẫn đến sự thiếu hụt một số dưỡng chất và làm men gan tăng cao ở một số bé.
- Phụ nữ mang thai nên giữ cân nặng ở mức hợp lý, tránh tăng cân quá mức hoặc béo phì.
Men gan cao ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe cần được quan tâm đặc biệt. Khi men gan tăng cao, chức năng gan của trẻ bị ảnh hưởng, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể đe dọa đến tính mạng của trẻ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
