Tác dụng của bạch cương tàm là gì?

Bạch cương tàm là vị thuốc được sử dụng nhiều trong Y Học Cổ Truyền với những tác dụng như chữa viêm họng, viêm thanh quản, viêm amidan, viêm phế quản, nam giới bị yếu sinh lý, nữ giới bị rong kinh, khí hư, giúp làm đẹp da ở phụ nữ. Để tìm hiểu kỹ hơn về bạch cương tàm là gì? Bạn hãy theo dõi ngay trong bài viết sau đây.

Bạch cương tàm hay còn có tên gọi khác theo tiếng Hán là cương tàm, cương trùng hoặc thiên trùng, còn tiếng Việt gọi là tằm vôi, ... Tên gọi bạch cương tàm xuất phát từ việc con tằm vôi có màu trắng, tức là con tằm ăn lá dâu mà chúng ta thường nuôi bị nhiễm khuẩn Botrytis bassiana Bals và chết, khi đó chúng có màu trắng và khô cứng.

Bạch cương tàm có những đặc điểm sau:

• Đặc điểm bên ngoài: Có hình ống tròn, dạng con tằm nhưng đã chết cứng và phình to hơn bình thường, có màu trắng xám dạng bột, đó chính là nấm bạch cương bao phủ xung quanh con tằm cùng với lớp tơ. Bên ngoài có nhiều vết nhăn. Mỗi con tằm đã chết dài từ 2 - 5cm và phần thân có đường kính khoảng 4 - 7cm. Mặc dù bị bao phủ bởi nấm nhưng có thể phân biệt rõ phần đầu màu vàng nâu, 8 đôi chân, cũng như các đốt của con tằm.
• Đặc điểm bên trong: Bạch cương tàm đã chết cứng rất giòn và khô, có thể bị bẻ gãy dễ dàng. Khi bẻ đôi, nhìn vào trong ruột sẽ thấy có màu xanh nâu, vị hơi mặn và đắng, mùi khắm hơi khó chịu.

Từ lâu, bạch cương tàm đã là một vị thuốc của người Trung Quốc và được xuất khẩu sang nước ta cũng như nhiều quốc gia khác. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp trong nước đã chủ động sản xuất nguồn nguyên liệu này bằng phương pháp “nhân tạo”, đó là phun vi khuẩn Botrytis bassiana Bals lên con tằm đang khỏe mạnh và đủ kích thước để tằm chết. Nhưng cho đến nay chưa có nghiên cứu nào chứng minh hiệu quả của phương pháp này.

Vì vậy, để tìm mua được bạch cương tàm có chất lượng nên lưu ý những đặc điểm sau:

• Nên tìm mua và chọn những con tằm đã chết cứng, có màu trắng, dáng thẳng.
• Bẻ đôi con tằm đã chết, nếu thấy phần ruột bên trong vẫn còn ướt, dính thì không chọn, vì có khả năng đó là con tằm chết bị ướp vôi hoặc bột nếp chứ không phải chết do nhiễm khuẩn.

Thành phần chủ yếu của bạch cương tàm là protid (chiếm khoảng 2⁄3), còn lại là chất béo và tro. Trong Y Học Cổ Truyền, bạch cương tàm là vị thuốc quý, thường được sử dụng ở nhiều quốc gia châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Việt Nam, với những tác dụng sau đây:

• Chữa các bệnh về hô hấp như viêm họng, viêm thanh quản, viêm phế quản mãn tính, giúp giảm ho, tiêu đờm.
• Chữa các bệnh về thần kinh như co giật, động kinh, đau nửa đầu.
• Chữa nam giới bị yếu sinh lý do mắc chứng di tinh, mộng tinh hoặc liệt dương.
• Chữa các bệnh ở nữ giới như khí hư, đau bụng sau sinh, băng huyết.
• Hỗ trợ điều trị tai biến nhẹ.
• Chữa các bệnh về da như phát ban, lở ngứa, nám sạm da.

3.1 Chế biến bạch cương tàm trước khi dùng

Trước khi sử dụng bạch cương tàm làm thuốc cần phải biết cách chế biến. Vật dụng cần chuẩn bị gồm 1 chậu đựng nước vo gạo và 1 cái chảo bằng gang. Cách chế biến như sau:

• Cho bạch cương tàm vào chậu nước vo gạo để ngâm trong 1 ngày.
• Loại bỏ tơ bám trên thân con tằm, sau đó rửa lại bằng nước sạch.
• Vớt bạch cương tàm ra để ráo nước hoặc dùng quạt để thổi đến khi khô.
• Mang dược liệu sao vàng với lửa nhỏ đến khi có mùi thơm.
• Tán hoặc nghiền thành bột mịn để sử dụng.

3.2 Các bài thuốc từ bạch cương tàm

Theo Y Học Cổ Truyền, có những bài thuốc từ bạch cương tàm sau đây:

• Chữa viêm họng, viêm thanh quản, ho khản tiếng: Tán nhuyễn 5g bạch cương tàm, phèn chua và phèn đen mỗi loại 1g, sau đó sắc lấy nước ngậm và súc miệng với lá bạc hà và gừng tươi mỗi loại 1g. Hoặc tán bột bạch cương tàm và thiên nam tinh mỗi loại 6g, sau đó pha với nước gừng tươi để uống. Hoặc tán bột bạch cương tàm và kha tử mỗi loại 10g, sau đó ngậm và nuốt 3 - 5/ngày.
• Chữa viêm amidan: Tán bột 5g bạch cương tàm, sắc lấy nước gồm 15g gừng tươi, bạc hà và vỏ quýt mỗi loại 5g, sau đó pha với bột bạch cương tàm để uống 3 lần/ngày.
• Hỗ trợ điều trị nam giới yếu sinh lý do di tinh, liệt dương: Cho 5g bột bạch cương tàm ngâm với 1 chén nhỏ rượu trắng để uống 2 lần/ngày, uống sau khi ăn khoảng 2 giờ và liên tiếp trong 3 - 4 tuần. Hoặc cho 40g bạch cương tàm ngâm với 400ml rượu gạo khoảng 30-35 độ, ngâm trong 3 - 4 tuần thì lấy uống 3 lần/ngày, 30-50ml/lần, uống trước khi ăn hoặc trước lúc ngủ.
• Chữa động kinh, co giật ở trẻ em: Tán bột 6g bạch cương tàm và 0,15g ngưu hoàng, sau đó pha với nước sắc từ đởm nam tinh và thiên ma, mỗi loại 12g. Chia làm nhiều lần để cho trẻ uống trong ngày.
• Chữa mày đay, ngứa trên da: Sắc lấy nước uống các loại dược liệu gồm 15g thích tật lê, 5g ma hoàng, khổ sâm, địa phụ và bạch cương tàm mỗi loại 10g. Uống trong 1 tuần.
• Chữa nám da, sạm da: Tán bột bạch cương tàm, sau đó hòa với nước thành hỗn hợp sệt để bôi lên vùng da bị nám sạm trước lúc ngủ trong nhiều ngày liên tiếp.
• Chữa mụn trứng cá, tàn nhang: Tán thành bột 110g mỗi loại bạch cương tàm, bạch khiên ngưu, bạch đinh hương, bạch cập, bạch tật lê, 75g bạch chỉ, 18g mỗi loại bạch phụ tử và bạch linh, 50g tạo giác, bột đậu xanh, sau đó cho vào đựng trong lọ kín. Mỗi buổi tối trước khi đi ngủ, cho một ít hỗn hợp vào bát nước ấm, hòa đều rồi lấy thoa thành một lớp mỏng trên mặt, để trong 30 phút rồi rửa sạch. Sau một thời gian sẽ thấy da sạch mụn, sáng và mịn.
• Chữa bệnh đau nửa đầu hoặc đau đầu do gió, nhiệt: Tán thành bột mịn 200g bạch cương tàm và 300g củ riềng khô để sao vàng, sau đó trộn đều uống cùng với nước trà tươi 2 lần/ngày, 5g/lần. Hoặc tán thành bột cao lương khương và bạch cương tàm sau đó hòa với đại táo đã sắc lấy nước uống. Hoặc cũng có thể sắc lấy nước uống các loại gồm 9g tang diệp, bạch cương tàm, kinh giới và mộc tặc mỗi loại 6g, 3g sinh cam thảo, uống trong 3 - 5 ngày.
• Chữa khí hư, rong kinh ở phụ nữ: Tán bột bạch cương tàm và pha với nước ấm uống mỗi ngày 5g.

Lưu ý, những người đang sử dụng thuốc đông máu, bị xuất huyết dạ dày, mới phẫu thuật hoặc chấn thương có chảy máu thì không nên dùng bạch cương tàm vì vị thuốc này có tác dụng chống đông máu.

Bạch cương tàm là vị thuốc được sử dụng nhiều trong Y Học Cổ Truyền của Trung Quốc và nước ta với những tác dụng như chữa viêm họng, viêm thanh quản, viêm amidan, viêm phế quản, nam giới bị yếu sinh lý, nữ giới bị rong kinh, khí hư, giúp làm đẹp da ở phụ nữ.