Thay khớp háng kèm đoạn xương đùi điều trị ung thư xương

Bài viết của BSCKI.BSNT Đặng Minh Quang - Bác sĩ Phẫu thuật u xương và phần mềm - Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Trước đây, phẫu thuật thay khớp háng được thực hiện chủ yếu cho các trường hợp u đầu trên xương đùi. Với sự phát triển của hóa trị liệu hiện đại, giúp cho tiên lượng các khối u ác tính đã cải thiện đáng kể và khuyến khích bác sĩ phẫu thuật xem xét phẫu thuật bảo tồn chi trong hầu hết các trường hợp.

Ở trẻ em, thanh thiếu niên và thanh niên, u xương thường bắt đầu ở những vùng xương phát triển nhanh chóng, chẳng hạn như gần các đầu của xương ở chân hoặc cánh tay:

• Hầu hết các khối u phát triển ở xương xung quanh đầu gối, ở phần dưới của xương đùi hoặc phần trên của xương chày .
• Đầu trên xương cánh tay là nơi tiếp theo phổ biến nhất.

Tuy nhiên, u xương có thể phát triển ở bất kỳ xương nào, bao gồm xương chậu (hông), vai và hàm. Vị trí này phổ biến ở người lớn tuổi.

U xương của đầu trên xương đùi chiếm ít hơn 5% các trường hợp.

Trước đây, phẫu thuật thay khớp háng được thực hiện chủ yếu cho các trường hợp u đầu trên xương đùi. Với sự phát triển của hóa trị liệu hiện đại, giúp cho tiên lượng các khối u ác tính đã cải thiện đáng kể và khuyến khích bác sĩ phẫu thuật xem xét phẫu thuật bảo tồn chi trong hầu hết các trường hợp.

Tạo hình lại đầu trên xương đùi và khớp háng sau cắt rộng khối u ác tính xương đùi được thực hiện lần đầu vào năm 1943 bởi Austin Moore với 1 khớp nhân tạo sau phẫu thuật cắt rộng rái khối u tế bào khổng lồ đầu trên xương đùi.

Phẫu thuật cắt rộng khối u đầu trên xương đùi dẫn tới khuyết xương và mất phần mềm xung quanh.

Do đó, việc tái tạo đầu trên xương đùi vừa là thách thức, vừa đòi hỏi nhiều khó khăn. Các phương pháp phục hồi bao gồm xương đồng loại, phức hợp xương đồng loại và kim loại (APC), và khớp kim loại megaprosthesis.

Phương pháp phục hồi bằng xương đồng loại và phức hợp xương đồng loại cùng kim loại có nhược điểm như hạn chế trong nguồn xương cung cấp, tỷ lệ không liền xương, khớp giả hoặc tiêu xương, gãy xương và có thể lây truyền bệnh nếu xử lý bảo quản không tốt.

Tại Bệnh viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec Time City, sử dụng 2 phương pháp phục hồi lại các khuyết hổng xương sau khi cắt bỏ khối u đối với đầu trên xương đùi, đó là sử dụng khớp dạng megaprosthesis và đặc biệt là phức hợp PEEK với khớp kim loại.

Trong bối cảnh tại Việt Nam việc nguồn cung cấp khớp nhân tạo megaprothesis không có sẵn, dẫn tới bệnh nhân sau khi có chỉ định phẫu thuật tạo hình phải chờ đợi. Vinmec đã áp dụng phức hợp dạng APC nhưng thay thế xương đồng loại bằng vật liệu sinh học PEEK (Polyetheretherketon), là vật liệu ứng dụng nhiều trong việc tạo hình các khuyết xương của cơ thể.

Ưu điểm của khớp nhân tạo sử dụng vật liệu PEEK:

• Phục hồi nhanh chóng cho bệnh nhân: vật liệu PEEK cấy ghép giúp phục hồi nhanh chóng cơ thể bệnh nhân sau phẫu thuật
• Chính xác: Cấy ghép được sử dụng có độ chính xác cao, phù hợp với kích thước khớp của cơ thể bệnh nhân
• Áp dụng dễ dàng: vì khớp cấy ghép được thiết kế dựa trên thông số của bệnh nhân.

Tại Vinmec, các bác sĩ đã tạo hình rất nhiều trường hợp ung thư đầu trên xương đùi bằng khớp nhân tạo megaprothesis cùng phức hợp PEEK. Không có bệnh nhân nào tái phát khối u tại chỗ. Chức năng chi thể phục hồi nhanh chóng.