Công dụng thuốc Epikalon

Paracetamol là thuốc giảm đau hạ sốt rất quen thuộc. Hoạt chất này được bào chế nhiều dạng khác nhau, trong đó có dạng dung dịch uống với sản phẩm Epikalon. Vậy thuốc Epikalon là thuốc gì và cần sử dụng như thế nào?

Thuốc Epikalon bào chế dưới dạng dung dịch uống, đóng gói mỗi hộp 1 lọ thể tích 15ml với thành phần chính là hoạt chất Paracetamol hàm lượng 1.5g/15ml.

Sản phẩm thuốc Epikalon được sử dụng với mục đích hạ sốt, giảm đau cho trẻ em trong các trường hợp:

• Cảm cúm;
• Sốt xuất huyết;
• Nhiễm khuẩn;
• Nhiễm siêu vi;
• Giai đoạn mọc răng;
• Sau khi tiêm chủng;
• Sau phẫu thuật...

Thành phần Paracetamol trong thuốc Epikalon là một thuốc giảm đau, hạ sốt hiệu quả. Paracetamol tác động lên trung tâm điều hòa thân nhiệt ở vùng hạ đồi, qua đó giúp hạ thân nhiệt, tăng tỏa nhiệt do giãn mạch và tăng lưu lượng máu ngoại biên để giảm thân nhiệt khi bệnh nhân sốt, tuy nhiên hiếm khi ảnh hưởng đến thân nhiệt ở người bình thường. Bên cạnh đó, hoạt chất Paracetamol có tác dụng giảm đau bằng cách nâng ngưỡng chịu đau của bệnh nhân.

Về mặt cấu trúc hóa học, hoạt chất Paracetamol (hay còn gọi là Acetaminophen hay N-acetyl-p-aminophenol) là chất chuyển hoá có hoạt tính của phenacetin, có tác dụng tương tự Aspirin nhưng không có hiệu quả kháng viêm. Với liều ngang nhau tính theo gam, hoạt chất Paracetamol có tác dụng giảm đau và hạ sốt tương tự như Aspirin.

Paracetamol khi sử dụng ở liều điều trị ít có tác động đến chức năng tim mạch và hô hấp, không làm thay đổi cân bằng acid-base, đồng thời cũng không gây kích ứng, xước hoặc chảy máu dạ dày như khi dùng Salicylat. Nguyên nhân là do Paracetamol không tác dụng trên men Cyclooxygenase toàn thân mà chỉ tác động đến Cyclooxygenase/prostaglandin của hệ thần kinh trung ương.

Khi sử dụng thuốc Epikalon, bệnh nhân cần uống cách mỗi 4 - 6 giờ một lần và không vượt quá 5 lần/ngày.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể dùng Epikalon theo cách phân liều như sau:

• Trẻ dưới 1 tuổi: Uống 0.6ml thuốc Epikalon mỗi lần (tương đương 60mg), ngày 3-4 lần;
• Trẻ 1-2 tuổi: Uống 0.6-1.2ml thuốc Epikalon mỗi lần (tương đương 60-120mg), ngày 3-4 lần;
• Trẻ lớn hơn 2 tuổi: Uống 0.1ml/kg/lần (tương đương 10mg/kg/lần), ngày 3-4 lần;
• Hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.

Lưu ý: Bệnh nhân không nên kéo dài việc tự sử dụng thuốc Epikalon cho trẻ mà cần có ý kiến bác sĩ khi:

• Các triệu chứng mới xuất hiện;
• Sốt cao (thân nhiệt trên 39.5 độ C) và kéo dài hơn 3 ngày hoặc sốt tái phát;
• Đau nhiều và kéo dài hơn 5 ngày.

• Quá mẫn với hoạt chất Paracetamol hay bất kỳ thành phần nào có trong thuốc Epikalon;
• Bệnh nhân thiếu máu, có bệnh lý tim mạch, phổi, thận kèm theo;
• Trẻ thiếu hụt men glucose-6-phosphat dehydrogenase;
• Bệnh nhân suy chức năng gan.

Sử dụng thuốc Epikalon dài ngày ở liều cao sẽ làm tăng nhẹ tác dụng chống đông của Coumarin và dẫn chất Indandion.

Cần chú ý đến khả năng gây hạ sốt nghiêm trọng ở người bệnh dùng đồng thời thuốc Epikalon với Phenothiazin và các liệu pháp hạ thân nhiệt khác.

Các thuốc chống co giật (như Phenytoin, Barbiturat, Carbamazepin) gây cảm ứng enzym microsom thể gan, do đó có thể làm tăng tính độc hại gan của hoạt chất Paracetamol do tăng chuyển hóa thuốc thành những chất độc hại. Dùng đồng thời Isoniazid với thuốc Epikalon có thể dẫn đến tăng nguy cơ độc tính với gan.

Khi bệnh nhân sử dụng thuốc Epikalon kéo dài với liều lớn, các tác dụng không mong muốn của thuốc trên hệ máu có thể xảy ra, bao gồm tác dụng phụ làm giảm số lượng tiểu cầu, giảm số lượng bạch cầu hoặc làm giảm toàn thể huyết cầu.

Một số tác dụng phụ ít gặp khác của thuốc Epikalon:

• Phát ban trên da;
• Buồn nôn, nôn ói;
• Bệnh thận hoặc thuốc gây ra độc tính trên thận khi lạm dụng dài ngày;
• Hiếm gặp hơn là các phản ứng quá mẫn với hoạt chất chính của thuốc.

Bệnh nhân cần thông báo với bác sĩ những tác dụng không mong muốn gặp phải khi sử dụng thuốc Epikalon.

Quá liều thuốc Epikalon và cách xử trí:

• Hoại tử gan phụ thuộc liều là tác dụng độc cấp tính nghiêm trọng nhất do quá liều và có thể gây tử vong khi sử dụng hoạt chất Paracetamol. Trẻ bị ngộ độc thuốc Epikalon khi uống một liều trên 150mg/kg cân nặng cơ thể hoặc uống liều cao liên tiếp kéo dài trong một thời gian;
• Biểu hiện của quá liều hoạt chất Paracetamol bao gồm các triệu chứng như buồn nôn, nôn ói, đau bụng, da, niêm mạc và móng tay xanh tím;
• Cách xử trí: Khi ngộ độc hoạt chất Paracetamol nặng, bệnh nhân cần được điều trị hỗ trợ tích cực. Biện pháp rửa dạ dày cần thực hiện trong mọi trường hợp, đặc biệt hiệu quả nhất trong vòng 4 giờ sau khi uống thuốc;
• Liệu pháp giải độc chính của hoạt chất Paracetamol là dùng những hợp chất Sulfhydryl. Trong đó N-acetylcystein có tác dụng giải độc khi sử dụng theo đường uống hoặc tiêm tĩnh mạch. Việc sử dụng N-Acetylcystein phải thực hiện ngay lập tức nếu chưa đến 36 giờ kể từ khi uống liều độc hoạt chất Paracetamol, đặc biệt hiệu quả hơn khi cho thuốc trong thời gian dưới 10 giờ;
• Khi cho bệnh nhân uống cần tiến hành hòa loãng dung dịch N-acetylcystein với nước hoặc đồ uống không có cồn để đạt dung dịch 5% và phải uống dung dịch này sớm, trong vòng 1 giờ sau khi pha. Liều đầu tiên của N-acetylcystein là 140 mg/kg cân nặng, sau đó tiếp tục thêm 17 liều với mỗi liều 70mg/kg cân nặng, cách 4 giờ một lần. Ngoài ra, bệnh nhân bị ngộ độc hoạt chất Paracetamol có thể dùng thuốc Methionin, than hoạt tính và/hoặc các loại thuốc tẩy muối để hỗ trợ thêm.

Bác sĩ cần cảnh báo bệnh nhân về các dấu hiệu của phản ứng trên da nghiêm trọng như hội chứng Steven-Johnson (SJS), hội chứng hoại tử da nhiễm độc (TEN) hay hội chứng Lyell, hội chứng ngoại ban mụn mủ toàn thân cấp tính (AGEP) trước khi bắt đầu sử dụng thuốc Epikalon.

Bệnh nhân sử dụng thuốc Epikalon đôi khi xảy ra những phản ứng dị ứng như ban dát, sần ngứa và mày đay. Tình trạng giảm tiểu cầu, giảm bạch cầu và giảm toàn thể tiểu cầu có thể xảy ra khi dùng Epikalon kéo dài với liều lớn.

Thận trọng khi chỉ định thuốc Epikalon cho những người bệnh có tình trạng thiếu máu từ trước, người bị suy thận nặng hoặc người có chế độ ăn hạn chế muối.