Guaifenesin là thuốc gì?

Thuốc Guaifenesin có chứa thành phần chính là Guaiphenesin, các hoạt chất khác và tá dược vừa đủ hàm lượng. Thuốc có công dụng là long đờm, thúc đẩy loại bỏ chất nhầy khỏi đường hô hấp và làm trơn đường hô hấp bị kích thích.

Thuốc Guaifenesin được bào chế dưới nhiều dạng thuốc khác nhau. Dạng thuốc và hàm lượng thuốc Guaifenesin có thể gặp như:

• Viên nang 200mg; viên nang giải phóng kéo dài 300 mg.
• Viên nén loại 100mg hoặc loại 200 mg; viên nén giải phóng kéo dài loại 1200 mg.
• Dung dịch uống loại 100 mg/5 ml, loại 200 mg/5ml.
• Chế phẩm dạng thuốc phối hợp với Diaphyllin, Theophylline, Pseudoephedrine, Codeine, Dextromethorphan.

Dược lực học của thuốc Guaifenesin:

• Thuốc Guaifenesin có tác dụng long đờm nguyên nhân là do kích ứng niêm mạc dạ dày, sau đó kích thích tăng tiết dịch ở đường hô hấp, làm tăng thể tích và giảm độ nhớt của dịch tiết ở phế - khí quản. Do vậy, thuốc Guaifenesin có tác dụng làm tăng hiệu quả của phản xạ ho và dễ dàng tống đờm ra ngoài hơn.
• Thuốc được chỉ định để điều trị triệu chứng ho có đờm quánh đặc khó khạc do viêm nhẹ đường hô hấp trên, cảm lạnh. Thuốc Guaifenesin thường được kết hợp với các thuốc giãn phế quản, thuốc chống sung huyết mũi, kháng histamin hay thuốc chống ho Opiate.

Dược động học của thuốc Guaifenesin:

• Khả năng hấp thu: Sau khi uống, thuốc Guaifenesin hấp thu tốt từ đường tiêu hoá. Trong máu, 60% lượng thuốc bị thủy phân khoảng 7 giờ.
• Khả năng phân bố: Thể tích phân bố biểu kiến ​​trung bình hình học của thuốc Guaifenesin được xác định ở đối tượng người lớn khỏe mạnh là 116L
• Khả năng chuyển hóa: Sau khi uống 400mg thuốc Guaifenesin, tác nhân bị thủy phân nhanh chóng (hơn 60% liều dùng bị thủy phân trong khoảng thời gian 7 giờ) thành acid β- (2- methoxyphenoxy) – lactic. Đây là chất chuyển hóa chính trong nước tiểu, không còn thấy thuốc gốc trong nước tiểu.
• Khả năng thải trừ: Thuốc Guaifenesin được bài tiết chủ yếu qua đường nước tiểu. Chất chuyển hoá không còn hoạt tính được thải trừ thông qua thận. Sau khi uống 400 mg thuốc Guaifenesin, không phát hiện thấy thuốc ở dạng nguyên vẹn trong nước tiểu. Độ thanh thải trung bình được ghi nhận đối với thuốc Guaifenesin là khoảng 94,8 L/giờ. Thời gian bán thải của thuốc Guaifenesin là khoảng 1 giờ.

Thuốc Guaifenesin được chỉ định trong điều trị các bệnh lý như sau:

• Giảm tạm thời tình trạng sổ mũi, nhầy mũi, xung huyết mũi do cảm lạnh, viêm phế quản hoặc viêm thanh quản.
• Thuốc Guaifenesin phối hợp với những thuốc giảm ho, các kháng Histamin... dùng trong các trường hợp mắc bệnh cảm cúm có nhiều đờm, nhiễm khuẩn đường hô hấp trên và dưới.

Sử dụng thuốc Guaifenesin ở người lớn:

• Viên thuốc Guaifenesin tác dụng kéo dài: Phải nuốt nguyên cả viên, không được bẻ, nhai hoặc nghiền. Uống thuốc Guaifenesin với một cốc nước lọc hoặc nước sôi nguội đầy.
• Người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên: uống 200 - 400 mg sau 4 giờ uống lại 1 lần. Nếu sử dụng chế phẩm loại tác dụng kéo dài: sử dụng 600 mg hoặc 1,2 g mỗi 12 giờ. Liều điều trị tối đa: 2,4 g mỗi ngày.

Sử dụng thuốc Guaifenesin ở trẻ em:

• Trẻ em từ 6 tuổi đến dưới 12 tuổi: 100 - 200 mg mỗi 4 giờ. Nếu sử dụng các chế phẩm tác dụng kéo dài: 600 mg mỗi 12 giờ. Liều điều trị tối đa: 1,2 g mỗi ngày.
• Trẻ em từ 4 đến dưới 6 tuổi: 50 - 100 mg mỗi 4 giờ. Nếu sử dụng các chế phẩm tác dụng kéo dài: 300 mg mỗi 12 giờ. Liều điều trị tối đa: 600 mg mỗi ngày.

Sử dụng thuốc Guaifenesin ở đối tượng khác:

• Người cao tuổi: Sử dụng liều dùng như ở người lớn.
• Suy gan hay suy thận: Thận trọng khi sử dụng thuốc đối với những người bị suy gan và suy thận nặng.

Quá liều và độc tính:

• Triệu chứng cấp tính: Nếu dùng thuốc Guaifenesin với liều cao hơn liều điều trị thông thường có thể gây buồn nôn, nôn, khó chịu ở dạ dày-ruột, buồn ngủ. Khi dùng quá nhiều, thuốc Guaifenesin có thể gây sỏi thận.
• Cách xử lý khi quá liều: Bạn cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời. Các bác sĩ sẽ chỉ định rửa dạ dày nếu phát hiện sớm và điều trị triệu chứng.Trong trường hợp mãn tính thì việc lạm dụng chế phẩm có chứa Guaifenesin có thể gây sỏi thận.

Quên liều và xử trí:

• Nếu quên một liều thuốc Guaifenesin, hãy sử dụng ngay khi bạn nhớ ra. Tuy nhiên, nếu khoảng cách về thời gian gần đến thời gian dùng liều tiếp theo, hãy bỏ qua liều mà bạn đã quên và tiếp tục lịch dùng thuốc như thông thường. Bạn tuyệt đối không dùng liều điều trị gấp đôi để bù cho liều đã quên.

Các phản ứng hiếm hoặc ít gặp như chóng mặt, đau đầu, tiêu chảy, nôn hoặc buồn nôn, đau bụng, ban da, mày đay. Sỏi thận đã được báo cáo ở những người lạm dụng các chế phẩm có chứa hoạt chất Guaifenesin.

Các tác dụng không mong muốn thường tương đối nhẹ, tự hết. Nếu sau khi uống thuốc bạn xuất hiện tình trạng nôn nhiều hoặc đau bụng thì ngừng sử dụng thuốc hoàn toàn. Tránh sử dụng thuốc trong thời gian dài. Bạn cần thận trọng khi sử dụng thuốc điều trị cho trẻ em dưới 12 tuổi. Cần uống thuốc Guaifenesin với nhiều nước để có tác dụng làm loãng đờm quánh.

Không sử dụng chế phẩm phối hợp thuốc Guaifenesin và dextromethorphan cho những người đang dùng thuốc ức chế MAO.

Cần thận trọng khi sử dụng chế phẩm phối hợp của thuốc Guaifenesin và Phenylpropanolamin cho những người bị bệnh tăng huyết áp, có bệnh tim mạch, đái tháo đường, bệnh mạch ngoại vi hay phì đại tuyến tiền liệt và glôcôm.

Sử dụng thuốc Guaifenesin có thể cho kết quả dương tính giả ở xét nghiệm đo acid vanillylmandelic trong nước tiểu. Bạn cần chú ý ngừng dùng thuốc Guaifenesin 48 giờ trước khi lấy mẫu nước tiểu để làm xét nghiệm này.

Lưu ý chung khi dùng thuốc Guaifenesin:

• Không sử dụng thuốc Guaifenesin trong các trường hợp ho kéo dài hay mạn tính như ở những người thường xuyên hút thuốc, bị hen, viêm phế quản mạn tính, khí thủng phổi hoặc ho có tăng tiết nhiều đờm dãi.
• Người cần được bù nước đầy đủ trong khi sử dụng thuốc Guaifenesin. Không tự ý sử dụng thuốc thuốc Guaifenesin quá 7 ngày mà không tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Thuốc Guaifenesin được coi là không an toàn khi sử dụng cho người bị rối loạn chuyển hóa porphyrin nguyên nhân do thuốc gây rối loạn chuyển hóa porphyrin trên động vật thí nghiệm.
• Sử dụng ở trẻ em: Thuốc Guaifenesin đã từng được dùng cho trẻ em. Tuy nhiên, đã có nhiều báo cáo về ngộ độc thuốc Guaifenesin và quá liều, có thể gây tử vong do dùng các chế phẩm thuốc ho và điều trị cảm lạnh không kê đơn chứa các dược chất có tác dụng long đờm (bao gồm cả Guaifenesin) cho trẻ nhỏ. Vì vậy khuyến cáo không tự ý sử dụng thuốc Guaifenesin cho trẻ em dưới 4 tuổi trừ khi có chỉ định của bác sĩ.
• Một số kết hợp không hợp lý như thuốc Guaifenesin với thuốc trị ho, vì phản xạ ho giúp tống đờm ra ngoài, đặc biệt là ở người cao tuổi.

Lưu ý đối với phụ nữ đang có thai:

• Chưa có nghiên cứu có việc kiểm soát đủ lớn đối với phụ nữ mang thai. Do chưa thể loại trừ hoàn toàn nguy cơ của thuốc đối với thai, cần thận trọng và chỉ nên sử dụng thuốc Guaifenesin cho phụ nữ có thai khi xét thấy lợi ích cho mẹ vượt trội hơn nguy cơ đối với thai.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

• Chưa có dữ liệu về việc sử dụng thuốc Guaifenesin ở phụ nữ cho con bú. Cần thận trọng khi sử dụng thuốc cho nhóm đối tượng này.

Lưu ý với người lái xe và vận hành máy móc

• Thuốc Guaifenesin không có hoặc ảnh hưởng không đáng kể đến khả năng lái xe và vận hành máy móc.

Tóm lại, thuốc Guaifenesin có công dụng long đờm, thúc đẩy loại bỏ chất nhầy và làm trơn đường hô hấp bị kích thích. Bạn cần sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ để phát huy hiệu quả điều trị và đảm bảo an toàn cho sức khỏe.