Thuốc viên dạng sủi: Cần lưu ý gì khi sử dụng?

Hiện nay, viên thuốc dạng sủi đang là một loại thuốc được ưa chuộng trên thị trường vì là các dạng thuốc chứa hoạt chất không cần kê đơn như paracetamol giúp hạ sốt, giảm đau hoặc chứa vitamin, khoáng chất. Tuy nhiên mỗi dạng thuốc đều có những đặc tính riêng mà người sử dụng cần phải lưu ý để tránh những tác dụng không mong muốn.

Thuốc dạng sủi là loại thuốc khác với viên nén thông thường, khi sử dụng cần hòa với một lượng nước thích hợp và đợi sủi bọt hết thành dung dịch rồi uống. Thuốc dạng sủi khá đa dạng và có thể dùng để chữa một số bệnh thông thường nên dễ bị lạm dụng, như:

• Thuốc sủi chứa paracetamol (hay acetaminophen) dùng để hạ sốt và giảm đau là những triệu chứng rất thường gặp trong các chứng bệnh thông thường như cảm lạnh, cảm cúm, viêm đường hô hấp,... Thuốc có thể kết hợp với cả thành phần là codein để tăng hiệu quả giảm đau.
• Thuốc dạng sủi chứa vitamin và khoáng chất hay được người tiêu dùng tự ý mua để cải thiện sức khỏe, bổ sung canxi,...

Đặc điểm cơ bản của thuốc dạng sủi là khả năng chuyển thành dạng lỏng trước khi sử dụng, đem lại một số ưu điểm nhất định cho loại thuốc này như sau:

• Viên sủi rất thích hợp cho các bệnh nhân bị khó nuốt hoặc trẻ em, người cao tuổi vì những đối tượng này gặp khó khăn trong việc sử dụng thuốc viên dạng nén. Viên sủi với khả năng sủi bọt và tạo ra dung dịch có mùi dễ chịu giúp hấp dẫn trẻ em uống thuốc hơn.
• Viên sủi khi sử dụng sẽ được hòa tan với một lượng nước lớn, giúp khi uống thuốc đến dạ dày nhanh hơn và hấp thu nhanh hơn vào máu, cho tác dụng hiệu quả. Đây chính là một dạng làm tăng sinh khả dụng cho bệnh nhân sử dụng thuốc.
• Viên sủi còn giúp giảm sự kích ứng niêm mạc dạ dày của các dược chất như aspirin, do trước khi vào dạ dày thì thuốc đã được pha loãng đi nhiều chứ không tập trung phân rã tại một điểm cố định trong dạ dày như thuốc viên nén thông thường.

Bên cạnh đó thuốc dạng sủi cũng có một số nhược điểm mà người sử dụng cần lưu ý như sau:

• Thuốc sủi có thể gây hại đối với người bệnh tăng huyết áp. Nguyên nhân là do trong viên sủi có thành phần là tá dược rã sinh khí chứa một lượng lớn muối kiềm (natri carbonat hoặc natri bicarbonat), sẽ gây tăng huyết áp với người mắc bệnh và đang phải kiêng muối (thực chất chính là natri). Vì vậy, những đối tượng như người cao tuổi thường khó nuốt lựa chọn viên sủi cho việc dùng thuốc dễ dàng hơn thì cần đặc biệt lưu ý nếu có tăng huyết áp đi kèm.
• Thuốc viên dạng sủi khi hòa tan trong nước thường tạo thành dung dịch có mùi vị thơm ngon dễ khiến người ta sử dụng như một loại nước giải khát. Đây là điều nguy hiểm vì có thể dẫn tới quá liều các dược chất có trong viên sủi gây ra các tác dụng không mong muốn.
• Thuốc viên dạng sủi cần phải được bảo quản trong môi trường tránh ẩm, điều mà tương đối khó khăn khi Việt Nam là một nước có độ ẩm cao. Nếu bảo quản không tốt viên sủi sẽ sinh ra các phản ứng hóa học làm chất lượng giảm sút, thậm chí gây hại vì hút ẩm.

Cách sử dụng: Cách sử dụng đúng nhất với thuốc viên dạng sủi là dùng cả viên thuốc hoặc liều thích hợp hòa tan vào một cốc nước sạch, đợi cho viên thuốc tan hết rồi sử dụng. Chú ý không bẻ nhỏ viên sủi rồi nuốt trực tiếp như các thuốc uống thông thường khác. Các thuốc chứa vitamin C, canxi tránh uống vào cuối ngày vì có thể gây kích ứng nhẹ dẫn tới khó ngủ.

Cách bảo quản: Tránh cho viên thuốc tiếp xúc trực tiếp với không khí bằng cách đậy nắp kín và tránh ẩm, chỉ sử dụng khi thuốc còn nguyên vẹn và vứt bỏ ngay các viên đã bị ẩm.

Không lạm dụng thuốc: Những sản phẩm viên sủi cung cấp vitamin C hoặc canxi không phải là thuốc bổ nên vẫn có thể gây hại nếu người dùng lạm dụng như thừa vitamin C gây tiêu chảy, sỏi thận,... hoặc thừa canxi gây tăng canxi máu, táo bón, buồn nôn, đau xương,... Các viên sủi chứa chất giảm đau, hạ sốt như paracetamol cần sử dụng theo liều của bác sĩ và cách 4-6 giờ mới được dùng lại, nếu dùng quá liều sẽ gây hại cho gan.

Các đối tượng cần lưu ý khi sử dụng viên sủi:

• Người bị bệnh tăng huyết áp: viên sủi sẽ làm tăng huyết áp do lượng natri có trong tá dược.
• Người bị sỏi thận là đối tượng cần phải ăn nhạt nên lượng muối tạo ra khi uống viên sủi có thể làm bệnh nặng thêm.
• Người bị bệnh sỏi thận, canxi cao trong máu, nước tiểu có nhiều cặn sỏi.
• Người bình thường không dùng quá 1g vitamin C/ ngày.
• Thận trọng khi dùng UPSA C cho phụ nữ có thai và cho con bú.
• Viên sủi giảm đau hạ sốt không dùng chung với các loại thuốc chứa paracetamol khác, do sẽ gây quá liều điều trị.
• Người có tiền sử bệnh đau dạ dày, tá tràng, suy thận, hen suyễn không dùng viên aspirin UPSA vì hoạt chất aspirin có thể làm bệnh nặng hơn.