Tại sao chế phẩm sinh học được sử dụng cho bệnh Crohn?

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Chế phẩm sinh học nhắm mục tiêu vào quá trình viêm, chúng được sử dụng để điều trị bệnh crohn từ trung bình đến nặng và thường là bước tiếp theo trong điều trị sau khi các liệu pháp thông thường không có tác dụng.

Bệnh Crohn là tình trạng viêm đường ruột mãn tính, bởi nó cản trở quá trình tiêu hóa thức ăn, hấp thụ dinh dưỡng cũng như đào thải chất thải. Bệnh cũng có thể gây tổn thương ruột vĩnh viễn nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.

Hiện không có cách điều trị bệnh crohn triệt để, nhưng có những phương pháp giúp làm thuyên giảm bệnh. Mục tiêu của việc điều trị bao gồm:

• Giảm hoặc loại bỏ tình trạng viêm
• Ngăn chặn tổn thương đường ruột
• Duy trì sự thuyên giảm

Phương pháp điều trị y tế cho bệnh crohn bao gồm các loại thuốc thông thường và chế phẩm sinh học. Thuốc sinh học có hiệu quả trong việc làm thuyên giảm các triệu chứng của bệnh crohn. Nhưng những phương pháp điều trị này có thể khiến người bệnh có nguy cơ cao bị nhiễm trùng và một số bệnh ung thư.

Thuyên giảm triệu chứng là mục tiêu chính của những người bị bệnh crohn. Các liệu pháp sinh học có thể giúp bạn thuyên giảm các triệu chứng, cũng như chữa lành tổn thương ở ruột do viêm.

Các liệu pháp sinh học thường được kê đơn cho những người bị bệnh crohn nặng hơn và các triệu chứng không thuyên giảm khi đã sử dụng các phương pháp điều trị khác.

Tuy nhiên, các hướng dẫn hiện nay khuyến cáo rằng, các bác sĩ cũng nên kê toa sinh học cho những người mắc bệnh nặng như một phương pháp đầu tiên. Các liệu pháp sinh học sẽ hoạt động bằng cách ngăn chặn hóa chất gây viêm trong ruột của bạn.

Hầu hết các liệu pháp sinh học trong điều trị bệnh crohn đều ngăn chặn một loại protein gọi là yếu tố hoại tử khối u (TNF). Các chất sinh học khác ngăn chặn các tế bào miễn dịch gọi là tích phân, còn những tế bào khác sẽ hoạt động trên các protein thì gọi là interleukin-23 (IL-23) và interleukin-12 (IL-12). Đây là cách các liệu pháp sinh học ngăn chặn tình trạng viêm nhiễm trong ruột ở người bị bệnh crohn.

Các chất sinh học sẽ chống TNF liên kết và ngăn chặn một loại protein thúc đẩy quá trình viêm trong ruột cũng như các cơ quan và mô khác.

Các phương pháp điều trị Crohn đã phát triển, trong đó có thuốc ức chế sinh học (được tạo ra từ các tế bào sống). Chế phẩm sinh học nhắm mục tiêu vào quá trình viêm. Chúng được sử dụng để điều trị bệnh crohn từ trung bình đến nặng và thường là bước tiếp theo trong điều trị sau khi các liệu pháp thông thường không có tác dụng.

Chế phẩm sinh học thúc đẩy quá trình chữa lành ruột và duy trì sự thuyên giảm các triệu chứng bệnh crohn. Chế phẩm sinh học không ngăn chặn hệ thống miễn dịch tổng thể như cách một số loại thuốc làm vì chúng nhắm mục tiêu vào các cơ chế cụ thể của quá trình viêm. Tuy nhiên, chúng làm giảm khả năng chống nhiễm trùng và tăng nguy cơ ung thư.

Chế phẩm sinh học hoạt động theo một trong hai cách:

• Chế phẩm sinh học kháng TNF nhắm vào yếu tố hoại tử khối u protein gây viêm (TNF).
• Chế phẩm sinh học chẹn Integrin và chất ức chế phân tử kết dính chọn lọc (SAM) ngăn chặn các tế bào gây viêm tìm thấy các khu vực dễ bị tổn thương trong ruột để nó có thời gian chữa lành.

Theo truyền thống, chế phẩm sinh học được sử dụng như một phần của phương pháp tiếp cận từng bước khi các phương pháp điều trị khác không mang lại kết quả mong muốn. Các hướng dẫn hiện hỗ trợ việc lựa chọn một liệu pháp thích hợp dựa trên tiên lượng.

Điều này có nghĩa là đối với những người có bệnh nặng, chế phẩm sinh học có thể được cung cấp ngay lập tức và có thể ngăn ngừa một số thiệt hại trước khi bệnh bắt đầu.

Bệnh Crohn không thể chữa khỏi nhưng có một số lựa chọn điều trị để làm giảm viêm và các triệu chứng của bệnh. Thuốc sinh học rất hiệu quả để cải thiện các triệu chứng nhưng nó cũng có những tác dụng phụ nhất định. Do đó, bác sĩ sẽ giúp bạn quyết định xem có nên sử dụng liệu pháp sinh học sớm hay không và liệu trình như thế nào.

Tài liệu tham khảo:

• Aminosalicylates [Fact sheet]. (2018) crohnscolitisfoundation.org/assets/pdfs/aminosalicylates.pdf
• Biotherapies. (n.d.). crohnsandcolitis.ca/Living-with-Crohn-s-Colitis/Treatments-medications/Medications/Biotherapies
• Deiana S, et al. (2017). Biosimilars in inflammatory bowel disease: A review of post-marketing experience. DOI: 10.3748/wjg.v23.i2.197
• Immunomodulators. (2009) crohnscolitisfoundation.org/resources/immunomodulators.html
• Mayo Clinic Staff. (2018). Crohn’s disease. mayoclinic.org/diseases-conditions/crohns-disease/symptoms-causes/syc-20353304