Uống nhiều rượu bia ảnh hưởng đến gan thế nào?

Bia rượu chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tình trạng suy giảm chức năng gan, từ đó kéo theo nhiều bệnh lý nghiêm trọng về gan khác. Vậy uống nhiều bia rượu ảnh hưởng tới gan thế nào, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ngay sau đây.

1.1. Gan và chức năng chuyển hóa bia rượu

Gan được biết đến là bộ phận đảm nhận rất nhiều chức năng quan trọng trong cơ thể như: Tạo cho cơ thể các yếu tố chữa bệnh một cách tự nhiên, sản xuất yếu tố đông máu, sử dụng và lưu trữ glycogen, chuyển hóa đạm và mỡ trong thức ăn... Không chỉ vậy, gan còn là cỗ máy chuyển hóa, đào thải độc tố có trong máu ra khỏi cơ thể, sản xuất protein, enzyme và hormone bảo vệ cơ thể trước các nguy cơ nhiễm trùng,...

1.2. Cách thức bia rượu tác động xấu tới chức năng của gan

Khi bia rượu vào cơ thể, gan có khả năng chuyển hóa chúng tới hơn 90%, phần còn lại sẽ được đào thải thông qua tuyến mồ hôi, nước tiểu và hơi thở. Đối với người khỏe mạnh, cần khoảng 1 giờ để chuyển hóa hết được lượng đồ uống có chứa cồn. Nồng độ cồn có trong máu càng cao thì sẽ cần nhiều thời gian hơn để có thể đào thải hết chúng ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, điều đáng nói là gan chỉ có thể chuyển hóa một lượng cồn nhất định, nên nếu uống quá nhiều thì lượng bia rượu không được gan chuyển hóa sẽ ứ đọng và lưu thông trong máu, từ đó tác động xấu trực tiếp lên tim và gan.

1.3. Bia rượu và quá trình gây hại cho gan

Mặc dù, cho tới thời điểm hiện tại vẫn chưa có bất cứ nghiên cứu chính xác nào về việc mức độ gây hại của cồn lên gan khi uống nhiều rượu bia. Tuy nhiên các giả thuyết được đưa ra để giải thích cho vấn đề này như sau:

• Kích hoạt các phản ứng viêm

Bản thân tình trạng viêm nhiễm chính là một phản ứng cục bộ của cơ thể, nhằm đáp ứng lại những tổn thương mô hoặc các tác nhân lạ, gây hại, nhằm bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của vi sinh vật gây ra bệnh.

Uống rượu bia nhiều có bị viêm gan b không, thực chất viêm gan là tình trạng điển hình do rượu bia gây ra. Quá trình viêm gan bắt đầu từ lúc tế bào gan giải phóng hóa chất thu hút tế bào bạch cầu hoặc thực bảo đến mô bị tổn thương. Vì vậy, nếu tiêu thụ quá nhiều sẽ làm tăng khả năng tính thấm của nội độc tố tại đường ruột.

Trong khi đó, nội độc tố là yếu tố được lưu thông và hấp thụ trong máu qua gan. Tại gan, chúng sẽ kích thích những tế bào Kupffer và giải phóng hóa chất, kích thích quá trình viêm khởi phát, từ đó gây hại trực tiếp cho gan và các mô của cơ thể.

• Chất chuyển hóa độc hại

Nhờ vào quá trình oxy hóa, gan có thể chuyển hóa rượu thành acetaldehyd, đây là một chất có độc tính khá cao. Chính vì vậy nếu uống nhiều bia rượu gan sẽ phải hoạt động với cường lực cao hơn để đào thải chúng, do đó mà lượng acetaldehyd được tạo ra nhiều hơn và tiếp tục làm ảnh hưởng xấu đến tế bào gan. Sau khi gan cố gắng tự hồi phục sẽ sinh ra viêm cùng sẹo.

• Stress oxy hóa

Trên phương diện stress oxy hóa, tác hại của bia rượu tới gan có thể được giải thích như sau: Các chất chuyển hóa độc hại tồn tại trong bia rượu có khả năng làm hỏng tế bào gan bằng cách tạo ra nhiều gốc tự do, đồng thời chúng khiến cho nguồn chất chống oxy hóa của cơ thể bị cạn kiệt, hậu quả là khiến hàng loạt các tế bào lành bị chết vì stress oxy hóa.

Trong khi đó, gốc tự do chứa oxy hóa mang khả năng phản ứng khá cao. Một phần nhỏ của nó là sản phẩm phụ từ quá trình trao đổi chất thông thường, mặt khác cũng nhanh chóng bị loại bỏ bởi những chất chống oxy hóa trong tế bào. Nếu các gốc tự do được sản xuất quá nhiều, vượt qua ngưỡng tự bảo vệ của cơ thể hoặc không suy giảm về hàm lượng của tác nhân chống oxy hóa, vậy các gốc tự do sẽ làm chết tế bào. Nguyên nhân là vì gốc tự do khiến đường truyền tín hiệu trong tế bào bị thay đổi, gây ảnh hưởng trực tiếp tới ADN và quá trình tổng hợp protein.

Vì vậy, nếu uống quá nhiều hoặc lạm dụng bia rượu, nồng độ của các chất chống oxy hóa trong cơ thể sẽ giảm sút, đồng nghĩa với các gốc tự do khiến tế bào gan dễ bị tác động và tổn thương hơn.

2.1. Cản trở quá trình giải độc

Chức năng chính của gan được biết đến là lọc và đào thải lượng độc tố từ máu. Khi uống rượu bia, gan sẽ phải tập trung vào việc loại bỏ những chất độc có trong bia rượu. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho những chất độc khác vượt qua “màng lọc” này và tích tụ lại trong cơ thể.

Mặt khác, trong mỗi giờ, gan chỉ có thể tiếp nhận và chuyển hóa một lượng thức uống chứa cồn nhất định. Quá trình chuyển hóa sẽ làm cho ethanol thành acetaldehyde, cuối cùng tạo ra CO2 và nước. Nếu lượng rượu được tiêu thụ vượt quá ngưỡng cho phép, acetaldehyde sẽ tích tụ lại ngày một nhiều và gây ra cảm giác khó chịu, nôn nao.

2.2. Quá trình đốt cháy chất béo bị chậm lại

Khi uống bia rượu, gan sẽ đốt cháy acetaldehyde nhằm cung cấp nhiên liệu cần thiết cho cơ thể thay vì đốt cháy chất béo. Điều này đã khiến cho lượng chất béo được tích tụ lại trong gan ngày càng nhiều, lâu dần nó sẽ dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ.

2.3. Gan nhiễm mỡ

Đây là tình trạng những hạt mỡ tích tụ nhiều tại tế bào gan, chiếm trên 5% trọng lượng của gan và khiến cho hoạt động của tế bào gan bị hạn chế. Mặt khác, nó còn là biểu hiện sớm của bệnh gan do rượu, thường hiếm khi kèm theo triệu chứng, đôi khi người bệnh sẽ có cảm giác đầy hơi, khó tiêu, cơ thể mệt mỏi, tức và nặng vùng hạ sườn phải, đối với các trường hợp nghiêm trọng hơn có thể thấy buồn nôn, vàng da, nôn mửa hoặc sờ thấy gan to bất thường.

Các xét nghiệm về sinh hóa máu như men gan đều cho kết quả bình thường hoặc GGT tăng nhẹ. Lúc này siêu âm chính là phương pháp chẩn đoán mang lại kết quả tương đối chính xác, sinh thiết gan sẽ giúp phân biệt được gan nhiễm mỡ với các nguyên nhân khác. Mặc dù, tình trạng uống nhiều rượu bia gan nhiễm mỡ khá lành tính, tuy nhiên tỉ lệ phát sinh xơ hóa khá cao.

2.4. Viêm gan do rượu

Viêm gan do rượu là tình trạng bệnh lý gan bị tổn thương lan tỏa do bia rượu gây ra, biểu hiện đặc trưng bởi thâm nhiễm tế bào viêm, đồng thời hoại tử tế bào gan. Đây cũng là tiền đề gây nên xơ gan do rượu. Người bệnh thường ít khi xuất hiện triệu chứng, đôi khi chỉ là cảm giác mệt mỏi thoáng qua, khó tiêu, chán ăn, đầy bụng, ngứa ngáy, có khi là đau ngực, đau khớp. Ngoài ra, người bệnh còn có biểu hiện gan to, vàng da, sốt, đau bụng,... Một số trường hợp đặc biệt thì tình trạng lại tiến triển rất nặng và có nguy cơ tử vong.

2.5. Xơ gan do rượu

Xơ gan do rượu là giai đoạn cuối cùng của bệnh gan do bia rượu gây ra. Xơ gan ở giai đoạn đầu thường ít xuất hiện triệu chứng rõ rệt. Bệnh điển hình với hội chứng suy tế bào gan, đồng thời tăng áp tĩnh mạch cửa, người bệnh gặp phải tình trạng chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi, rối loạn chức năng tình dục, xám da hoặc vàng da, vàng mắt. Phù và chuyển qua giai đoạn xơ gan cổ trướng sẽ gặp phải giãn tĩnh mạch thực quản, rối loạn đông máu...

Những bệnh nhân xơ gan do rượu tử vong do: Bệnh não gan, vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, nhiễm trùng, suy kiệt và bệnh gan thận.

2.6. Tăng nguy cơ ung thư gan

Theo báo cáo của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, đa phần những bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh ung thư gan đều có dấu hiệu của bệnh xơ gan. Việc uống nhiều hoặc lạm dụng bia rượu ở mức cao sẽ làm tăng nguy cơ xơ gan, ung thư gan, thậm chí là tử vong ở người bệnh.

Với những thông tin kể trên, chúng ta đã phần nào hình dung được tác hại mà bia rượu gây ra cho gan như thế nào. Cần lưu ý rằng, nguy cơ mà bất cứ loại đồ uống nào gây ra cho gan cũng bị phụ thuộc rất lớn vào nồng độ cồn của chúng.

Theo ước tính, mỗi lon bia dung tích 330ml sẽ tương đương với một ly rượu vang dung tích 135ml và bằng loại rượu mạnh khoảng 30ml. Chính vì vậy, chỉ cần mỗi ngày nam giới tiêu thụ quá 60g cồn và nữ giới tiêu thụ trên 40g cồn thì nguy cơ mắc các vấn đề về gan do bia rượu sẽ tăng lên. Mặt khác, khi uống bia rượu trong thời gian dài kết hợp với việc không ăn uống điều độ sẽ bị suy dinh dưỡng nặng, khiến cơ thể thiếu chất và vitamin trầm trọng. Điều này càng làm giảm khả năng giải độc của cơ thể, đồng thời tác động xấu tới quá trình tái tạo tế bào gan bị hư hại.

Do vậy, khi đã hiểu rõ những tác hại nghiêm trọng của bia rượu tới gan, tốt nhất chúng ta nên chọn các loại bia rượu có độ cồn dưới 30 độ, cùng với đó là ăn kết hợp thêm tinh bột và đạm trong quá trình uống để chúng chuyển hóa rượu và bảo vệ gan tốt hơn. Bên cạnh đó, rau xanh cũng được xem là thực phẩm chứa nhiều chất xơ, góp phần vào việc giảm nhanh tốc độ hấp thụ rượu bia, vì thế, trong quá trình uống đồ uống có cồn chúng ta cũng nên nạp thêm các món ăn chứa nhiều rau.

Thêm một lưu ý quan trọng đó là sau khi uống bia rượu thì không được phép sử dụng thuốc hạ sốt hoặc các thuốc giảm đau mà trong thành phần có chứa paracetamol. Bởi nó có thể làm tăng nguy cơ ngộ độc, suy gan, thậm chí là đe dọa tới tính mạng.

Trong trường hợp buộc phải uống rượu bia, tốt nhất hãy uống khi bụng đói, sau đó bổ sung thêm nước ép trái cây nhằm trung hòa cồn và giải rượu nhanh chóng. Những người bệnh mắc các bệnh về gan do bia rượu cần chấm dứt việc sử dụng loại đồ uống này nếu muốn bảo vệ sức khỏe và sự sống của mình.

Hy vọng rằng, bài viết về chủ đề uống nhiều rượu bia ảnh hưởng đến gan như thế nào đã giúp các bạn có cái nhìn chân thực hơn về tác động của loại đồ uống này tới cơ thể. Tốt nhất, chỉ nên uống bia rượu khi cần thiết và có chừng mực, để tránh những tác hại khôn lường mà nó gây ra.