Nguy cơ bệnh tim mạch với người thường xuyên uống rượu bia

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Hoàng Thị Hòa - Bác sĩ Nội tim mạch - Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Tiêu thụ rượu bia vừa phải với trung bình từ một đến hai ly mỗi ngày đối với nam và một ly mỗi ngày đối với nữ có thể đem lại lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu uống quá nhiều rượu sẽ làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nói chung, bệnh tim mạch nói riêng, bao gồm huyết áp cao, béo phì, đột quỵ, ung thư vú, bệnh gan, trầm cảm và cả nghiện rượu.

Tim và mạch máu tạo thành một vòng tuần hoàn hoàn chỉnh của hệ thống tim mạch. Máu được bơm từ tim đi xung quanh cơ thể, bằng cách chảy trong các động mạch, đến từng tế bào bằng mao mạch và trở về tim bằng tĩnh mạch. Vai trò của máu là cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cho các cơ quan, bao gồm cả rượu khi được hấp thụ trực tiếp vào dòng máu chủ yếu qua dạ dày và ruột non.

Hệ thống tim mạch không thể tránh khỏi sự ảnh hưởng bởi rượu. Tại thời điểm uống vào, rượu có thể gây tăng nhịp tim và huyết áp tạm thời. Về lâu dài, uống rượu sẽ làm nhịp tim tăng liên tục, huyết áp cao, cơ tim trở nên suy yếu và nhịp tim không đều. Tất cả đều có thể làm tăng nguy cơ hình thành cơn đau tim do rượu và đột quỵ.

Sau đây là các vấn đề trên hệ tim mạch do rượu gây ra:

1.1. Tăng nhịp tim

Nhịp tim là số lần tim đập trong mỗi phút. Chất cồn trong rượu bia có thể làm tim phải đập nhanh hơn, giảm thời gian tim được nghỉ ngơi giữa hai nhịp đập.

Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng uống nhiều rượu thường xuyên có thể gây ra các cơn nhịp tim nhanh. Biến chứng do nhịp tim nhanh gây ra sẽ thay đổi tùy theo tần suất, thời gian và mức độ nghiêm trọng của từng loại loạn nhịp. Tuy nhiên, nếu tình trạng nhịp nhanh kéo dài sẽ mau chóng làm cơ tim bị suy. Đồng thời, cục máu đông hình thành khi máu ứ trong tim lúc vào cơn nhịp nhanh có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

1.2. Tăng huyết áp

Huyết áp là đại lượng đo áp lực của dòng máu trên thành mạch máu. Huyết áp cao là khi máu được bơm với lực mạnh hơn bình thường qua các động mạch. Tình trạng này sẽ gây cứng và dày thành động mạch, là yếu tố nguy cơ gây xuất hiện cơn đau thắt ngực và nhồi máu não.

Uống rượu trong một lần duy nhất có thể gây ra tăng huyết áp tạm thời và uống rượu thường xuyên lại làm tăng huyết áp do rượu. Việc điều trị lúc này đã chỉ ra rằng giảm lượng rượu mới có thể làm huyết áp cải thiện như ban đầu.

1.3. Suy tim

Tim rất quan trọng trong việc vận chuyển oxy và chất dinh dưỡng đến các cơ quan trong cơ thể. Để đạt được điều này, tim cần phải co bóp liên tục để tạo áp lực cho máu lưu thông quanh cơ thể và đảm bảo máu chỉ chảy theo một hướng. Tần số và lực của các lần co bóp cơ tim được điều chỉnh tùy thuộc vào nhu cầu của cơ thể và thắng được sức cản của thành động mạch bên ngoài. Bất cứ nguyên nhân nào làm tổn thương cấu trúc và thay đổi chức năng của cơ tim đều sẽ dẫn đến suy tim.

Trong đó, rượu là một nguyên nhân quan trọng. Bệnh cơ tim giãn nở do rượu dẫn đến cơ tim bị suy yếu khiến bốn buồng tim mở rộng. Từ đó, lực co bóp của tim trong mỗi nhát bóp trở nên yếu hơn, điều này khiến máu lưu thông khắp cơ thể khó khăn hơn. Bệnh cơ tim cuối cùng có thể dẫn đến suy tim sung huyết, đó là khi trái tim không bơm đủ cho nhu cầu của cơ thể. Người bệnh dễ vào suy hô hấp, trụy tuần hoàn và tử vong.

1.4. Nhịp tim không đều

Mọi sự thay đổi trong nhịp tim đều được gọi là rối loạn nhịp tim. Nhóm bệnh lý này xảy ra do những thay đổi trong hệ thống sinh lý điện học của tim với nguyên nhân có thể do tín hiệu dẫn truyền bị tắc nghẽn, đường dẫn bất thường hay tế bào tim dễ bị kích thích quá mức. Một số rối loạn nhịp tim phổ biến bao gồm tim đập quá chậm hoặc quá nhanh hay tim đập không đều. Trong một số trường hợp, chứng loạn nhịp tim có thể gây ngừng tim và đột quỵ.

Sự xuất hiện của rối loạn nhịp tim cấp tính, trong đó, rung nhĩ là phổ biến nhất, đã được tìm thấy là do rượu. Bệnh lý này có tần suất thường xuyên hơn sau những ngày cuối tuần hoặc ngày lễ như Giáng sinh hoặc năm mới khi mức tiêu thụ rượu cao hơn những ngày còn lại trong năm. Hệ quả của các cơn rung nhĩ là máu bị dồn ứ trong tâm nhĩ và dễ hình thành cục máu đông. Nếu huyết khối vô tình đi vào dòng tuần hoàn sẽ gây ra hiện tượng tắc nghẽn như tắc động mạch trong não gây ra đột quỵ nhồi máu não, tương tự như vậy với nhồi máu cơ tim, nhồi máu chi.

2.1. Nhồi máu cơ tim

Cơ tim của bạn luôn đòi hỏi cần được cung cấp oxy và chất dinh dưỡng để tạo năng lượng co bóp liên tục. Nhồi máu cơ tim xảy ra là khi một động mạch nuôi dưỡng cơ tim bị suy giảm hoặc bị tắc nghẽn hoàn toàn. Hệ quả là một vùng tim bị thiếu máu cục bộ và gây ra nhồi máu. Nguyên nhân của sự tắc nghẽn trong lòng mạch thường là do sự tích tụ lâu ngày của các mảng bám xơ vữa với thành phần chủ yếu là chất béo và cholesterol.

Uống quá nhiều bia rượu có thể làm tăng nồng độ lipid trong máu. Những người bị rối loạn lipid máu thường có mức cholesterol xấu cao trong mức cholesterol tốt lại thấp. Theo đó, các cholesterol xấu sẽ đi đến làm tắc nghẽn động mạch vành và nếu một mảng bám vỡ ra, tạo thành một huyết khối sẽ khiến người bệnh lên cơn đau tim do nhồi máu cơ tim.

2.2. Đột quỵ não

Việc tiêu thụ rượu có thể làm tăng nguy cơ xảy ra cả hai loại đột quỵ. Dù là loại đột quỵ nào cũng đều gây ra hậu quả là làm gián đoạn tưới máu đến nhu mô não và có thể dẫn đến mất chức năng vận động, cảm giác trên một vùng cơ thể do khu vực não này chi phối. Hơn nữa, đột quỵ cũng có thể làm suy yếu chức năng của các nội tạng như hô hấp, tiêu hóa và tiết niệu.

Đột quỵ thiếu máu cục bộ:

Giống như nhồi máu cơ tim, đột quỵ thiếu máu cục bộ xảy ra khi một động mạch cung cấp máu cho nhu mô não bị chặn lại. Sự tắc nghẽn này có thể xuất phát từ một cục máu đông hình thành trong động mạch hoặc do các mảng xơ vữa bị bong tróc.

Rượu bia là một yếu tố làm tăng nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ vì nó có thể:

• Thúc đẩy hình thành cục máu đông trong tim do nhịp tim không đều và hay do cơ tim suy yếu khiến máu bị ứ trệ
• Gây huyết áp cao, làm cho mảng bám xơ vữa trên thành động mạch bị bong tróc và vỡ ra, dẫn đến tắc nghẽn lòng mạch phía sau đó
• Làm tăng nồng độ cholesterol xấu trong máu và qua đó làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch

Đột quỵ xuất huyết:

Đột quỵ xuất huyết xảy ra khi một động mạch cung cấp cho một vùng nhu mô não bị vỡ và máu trong lòng mạch bị lan tràn ra ngoài.

Rượu làm tăng nguy cơ đột quỵ do xuất huyết vì đây là một yếu tố gây tăng huyết áp. Huyết áp cao có thể tạo ra các điểm yếu trên thành động mạch, bao gồm cả những điểm trong não, dễ làm vỡ mạch máu khi áp lực tăng cao đột ngột.

Nếu bạn chưa từng sử dụng các thức uống có cồn như bia rượu thì đừng bao giờ dùng các thức uống này nhằm mục đích bảo vệ sức khỏe dù với liều lượng được cho phép. Và điều này cũng áp dụng cả với rượu vang đỏ khi đây cũng là một loại rượu có cồn tương tự các loại bia rượu thông thường.

Có một số nghiên cứu cho thấy việc uống rượu bia với nồng độ cồn nhẹ và lượng vừa phải là có lợi ích đối với sức khỏe nói chung và làm giảm tỷ lệ tử vong. Tuy nhiên, vẫn chưa có nghiên cứu nào chứng minh mối liên hệ nhân quả giữa việc uống rượu và sức khỏe tim mạch tốt hơn. Thực vậy, các thành phần trong rượu vang đỏ như flavonoid và các chất chống oxy hóa khác có khả năng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim nhưng chúng cũng có thể được tìm thấy trong các thực phẩm khác như nho hoặc nước nho đỏ hoặc quả việt quất. Đồng thời, những người uống rượu vang có kiểm soát có khuynh hướng xây dựng một chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh hơn - bao gồm đa dạng hoạt động thể chất và nhiều trái cây, rau quả.

Bên cạnh đó, ở một số người, uống rượu có vẻ như là một cách để đối phó với căng thẳng. Tuy nhiên, vẫn có nhiều phương pháp lành mạnh khác thay thế được cho rượu để điều chỉnh sức khỏe tinh thần như hoạt động thể chất, ăn thực phẩm lành mạnh, ngủ đủ giấc, tập thiền định và duy trì thái độ tích cực, yêu đời.

Tóm lại, thường xuyên uống rượu bia là một điều cần nên tránh để bảo vệ sức khỏe, phòng tránh các bệnh lý tim mạch. Bên cạnh đó, một chút men say có kiểm soát trong chừng mực đôi khi sẽ giúp con người thêm phấn chấn, yêu đời.