Bệnh viêm mao mạch dị ứng có nguy hiểm không?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Văn Quảng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Viêm mao mạch dị ứng hay bệnh Henoch – Schonlein (HSP) là bệnh lý thứ phát cấp tính gây tổn thương lan tỏa hệ thống vi mạch ở nhiều cơ quan như khớp, da, đường tiêu hóa, tim mạch...

Viêm mao mạch dị ứng là bệnh tự dị ứng có tổn thương lan tỏa hệ thống vi mạch tại nhiều cơ quan trong cơ thể gây viêm và chảy máu các mao mạch nhỏ ở da, khớp, ruột, thận của người bệnh.

Bệnh viêm mao mạch dị ứng chủ yếu xảy ra ở trẻ em và những người trẻ tuổi với 50% các trường hợp xảy ra trước 5 tuổi và 75% xảy ra trong độ tuổi 3-10, độ lưu hành bệnh trong độ tuổi từ 2-16 khoảng 2%, tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới gấp 2 lần nữ.

Bệnh lý này liên quan đến rối loạn tự miễn dịch nên bệnh không lây lan giữa người bệnh với người tiếp xúc.

Hiện nay, nguyên nhân viêm mao mạch dị ứng vẫn còn chưa được biết rõ. Nhiều nghiên cứu chỉ ra bệnh viêm mao mạch dị ứng có liên quan đến trong các trường hợp sau đây:

• Khởi phát sau khi người bệnh mắc các bệnh về nhiễm trùng đường hô hấp trên khoảng vài tuần trước khi xuất hiện triệu chứng với tỷ lệ khoảng từ 30 – 50%.
• Nguyên nhân do các vi khuẩn hoặc virus như tụ cầu, liên cầu, trực khuẩn lao, nấm. Một số trường hợp bệnh xuất hiện sau khi người bệnh sử dụng thuốc, sau khi tiêm phòng vacxin và sau khi bị côn trùng đốt.
• Bệnh còn liên quan đến cơ địa dị ứng, viêm da dị ứng, sau khi ăn các thức ăn lạ, khi thay đổi thời tiết.

Những triệu chứng hay gặp nhất của bệnh viêm mao mạch dị ứng gồm có:

• Nổi ban xuất huyết: Nổi dưới da dạng chấm và nốt ở mặt gấp của cẳng tay, cẳng chân, mông, đùi ... không ngứa. Các nốt ban ít gặp ở thân mình, đôi khi xuất hiện ở tai, mũi, bộ phận sinh dục.
• Đau khớp: gặp trong 75% trường hợp bị viêm mao mạch dị ứng. Các vị trí khớp gần kề với vị trí xuất huyết bị ảnh hưởng gây đau, hạn chế cử động, phù quanh khớp, đau gân.
• Các triệu chứng tiêu hóa: Bệnh nhân xuất hiện đau bụng quanh rốn, đau âm ỉ, liên tục. Bệnh nhân có thể đau ở vùng thượng vị, lan tỏa hoặc khu trú cùng với các hiện tượng nôn và buồn nôn.
• Các triệu chứng kèm theo như xuất huyết tiêu hóa, viêm cầu thận, đi tiểu ra máu, protein niệu.

Đặc biết bệnh viêm mao mạch dị ứng ở trẻ em có những triệu chứng đặc trưng như nổi các ban xuất huyết dạng chấm, nôn, đau bụng ... gây ra sự khó chịu cho trẻ nhỏ dẫn tình trạng trẻ nhỏ quấy khóc, bỏ ăn... Bố mẹ cần theo dõi trẻ liên tục đồng thời đưa đến khám bác sĩ ngay khi phát hiện triệu chứng. Nếu bệnh để lâu sẽ ảnh hưởng đến các cơ quan như tim phổi gây nên các triệu chứng nặng nề, khó điều trị và rất nguy hiểm đến tính mạng.

Bệnh viêm mao mạch dị ứng gây nhiều biến chứng nguy hiểm như:

4.1 Tổn thương khớp

• Biểu hiện tổn thương khớp bao gồm: Đau khớp, viêm khớp mức độ trung bình, cử động bị hạn chế; tổn thương thường đối xứng; phù quanh khớp, đôi khi đau gân phối hợp.
• Tổn thương khớp có thể được điều trị khỏi trong vài giờ hoặc vài ngày, đôi khi có thể tái phát nhưng không làm biến dạng khớp.
• Tổn thương cơ có thể thấy, khi sinh thiết cơ có thể phát hiện được các tổn thương hoại tử trên một động mạch cơ.

4.2 Tổn thương tiêu hoá

• Ban đầu bệnh nhân có thể đau thượng vị lan tỏa hoặc khu trú, phối hợp với nôn và buồn nôn.
• Tình trạng đau này có thể kéo dài vài giờ hoặc vài ngày hay tái phát. Ngoài ra, người bệnh có thể bị xuất huyết tiêu hoá với các biểu hiện nôn ra máu, phân đen hoặc phân có máu kèm theo đau bụng dữ dội. Sau đó có thể dẫn đến một vài biến chứng nguy hiểm:
• Lồng ruột cấp chính là biến chứng trầm trọng nhất ở tổn thương đường tiêu hoá có thể quan sát thấy trong 5% các trường hợp.
• Tắc ruột, nhồi máu, hoặc thủng đại tràng, giãn đại tràng có thể xảy ra đối với những bệnh nhân mắc bệnh viêm mao mạch dị ứng..
• Khi mắc bệnh này bệnh nhân có thể bị viêm tụy cấp.

4.3 Tổn thương thận

• Các biểu hiện của tổn thương thận như: Thận đái máu đại thể hoặc vi thể, Trong nước tiểu có chứa protein, trường hợp protein niệu kéo dài thường phối hợp với đái máu vi thể, đôi khi có bạch cầu niệu mà không có nhiễm khuẩn...
• Một số trường hợp trẻ em có hội chứng viêm cầu thận tiến triển nhanh.

4.4 Một số biến chứng nguy hiểm khác

• Đối với sinh dục nam giới: Nam giới có thể bị viêm tinh hoàn và xoắn thừng tinh khi mắc bệnh lý này.
• Tổn thương tim phổi: Khi mắc bệnh viêm mao mạch dị ứng, bệnh nhân có thể bị nhồi máu cơ tim, xuất huyết phổi hoặc tràn dịch màng phổi.