Chẩn đoán và điều trị viêm lưỡi bản đồ ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn Thạc sĩ, Bác sĩ Phan Ngọc Hải - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ Hải từng làm việc tại Khoa Nhi sơ sinh của Bệnh viện Phụ sản Nhi Đà Nẵng và Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng. Thế mạnh của bác là khám và điều trị nhi khoa tổng quát, khám và điều trị nhi sơ sinh, hồi sức nhi.

Viêm lưỡi bản đồ là tình trạng viêm lưỡi lành tính thường bắt đầu khi còn nhỏ, biểu hiện là trẻ xuất hiện các triệu chứng như lưỡi có những đám đỏ trắng ở lưỡi, giống như hình bản đồ.

Viêm lưỡi bản đồ ở trẻ em là một rối loạn lành tính, ảnh hưởng tới bề mặt lưỡi. Lưỡi thường được bao phủ bởi những nhú lưỡi nhỏ li ti, có màu trắng hồng; thường ngắn, mịn và trông giống như sợi tóc. Ở bệnh viêm lưỡi bản đồ, những vết trên bề mặt lưỡi không có nhú lưỡi và là một khoảng đỏ, nhăn, thường có viền bao quanh. Những tổn thương này khiến lưỡi có hình dạng giống như bản đồ, thường lành lại ở một khu vực và sau đó lại lan sang phần khác của lưỡi. Bệnh còn được gọi là viêm lưỡi di trú lành tính.

Mặc dù lưỡi bản đồ có thể trông giống như một dấu hiệu cảnh báo nhưng nó không gây ra các vấn đề sức khỏe và không liên quan đến nhiễm trùng hay ung thư. Nó có thể gây ra cảm giác khó chịu và tăng nhạy cảm với một số chất. Bệnh viêm lưỡi bản đồ thường bắt đầu bị từ khi còn nhỏ và kéo dài suốt đời.

Nguyên nhân của lưỡi bản đồ hiện nay vẫn chưa được biết đến do đó không có cách nào để phòng bệnh. Người ta nhận thấy có mối liên quan giữa lưỡi bản đồ và bệnh vảy nến, những người bị bệnh vảy nến thường bị viêm lưỡi bản đồ.

Bệnh viêm lưỡi bản đồ chẩn đoán chủ yếu dựa vào dấu hiệu lâm sàng, ngoài ra cần làm một số xét nghiệm cận lâm sàng giúp chẩn đoán phân biệt với một số bệnh.

Dấu hiệu lâm sàng bao gồm:

• Những vết có hình dáng bất thường, phẳng, đỏ ở đầu lưỡi hoặc rìa lưỡi
• Những tổn thương thường xuyên thay đổi về vị trí, kích thước và hình dáng.
• Ngoài ra có khoảng 40% bệnh nhân có lưỡi nứt kèm theo. Nứt lưỡi là tình trạng xuất hiện những rãnh sâu trên bề mặt lưỡi.
• Lưỡi bản đồ có thể tồn tại kéo dài nhiều tháng đến nhiều năm. Nó thường tự hết nhưng có thể xuất hiện lại sau đó.
• Khó chịu, đau hoặc cảm giác bỏng rát ở một số trường hợp nhưng thường liên quan đến ăn các thức ăn, cay, nóng, mặn hoặc chua.
• Tuy nhiên đa số các trường hợp không cảm thấy đau hay khó chịu, không ảnh hưởng tới vị giác, nên trẻ không gặp phiền toái gì về ăn uống.
• Khám: tổn thương là các đám có ranh giới rõ, viền màu trắng ở giữa màu đỏ và trụi gai nhú bề mặt lưỡi. Viền gờ màu trắng này di chuyển có ngày ở gần đầu lưỡi, có ngày lại ở phần sau lưỡi. Hình thù bất thường giống như bản đồ.

Cận lâm sàng: Chủ yếu làm một số xét nghiệm loại trừ nguyên nhân khác như nấm

• Soi nấm: Để loại trừ nhiễm nấm candida.

Bệnh không có phương pháp điều trị đặc hiệu, trong trường hợp trẻ ăn uống bình thường, không đau, không gây khó chịu gì thì không cần điều trị, chỉ cần chú ý thói quen ăn uống và vệ sinh răng miệng như:

• Cần vệ sinh miệng bằng nước muối sinh lý để chống bội nhiễm.
• Chú ý các bệnh về răng miệng, thường xuyên lấy cao răng định kỳ 6 tháng/ lần.
• Nên bạn chế đồ ăn nóng, kích thích, có nhiều gia vị tránh tiếp xúc với cồn

Đối với những trẻ có triệu chứng khó chịu, đau hay ngứa thì ngoài áp dụng các phương pháp trên có thể dùng một số thuốc điều trị triệu chứng như:

• Nếu trẻ đau khi ăn uống: Dùng các thuốc giảm đau tại chỗ.
• Các loại nước súc miệng có gây tê hay chất kháng histamin.
• Thuốc bôi tại chỗ chống viêm, giảm đau.
• Tăng cường ăn trái cây, uống sinh tố, ăn đồ nguội lỏng giúp bé đỡ đau và vết thương mau lành.

Viêm lưỡi bản đồ ở trẻ em là tình trạng lành tính, có thể tái phát và không có biện pháp điều trị triệt để. Khi phát hiện trẻ có biểu hiện giống với viêm lưỡi bản đồ nên đưa trẻ đi khám xác định chính xác bệnh, loại trừ các bệnh lý khác và để được điều trị nếu bệnh gây khó chịu khiến trẻ đau bỏ ăn.Trẻ em ở bất kỳ giai đoạn nào cũng rất dễ mắc phải bệnh lý viêm lưỡi bản đồ. Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải: sốt virus, sốt vi khuẩn, viêm tai giữa, viêm phổi ở trẻ, viêm lưỡi bản đồ.. Với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại, không gian vô trùng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh, Vinmec sẽ mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:

• Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm - tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
• Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám - chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
• Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh - sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
• Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.