Phòng tránh các cơn co giật ở trẻ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Ân - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long

Co giật ở trẻ thường gặp nhất là do nguyên nhân sốt cao nhưng cũng có thể do các nguyên nhân khác gây ra và nguy hiểm đến tính mạng của trẻ nếu không được xử lý kịp thời. Co giật ở trẻ em chưa có cách phòng tránh đặc hiệu. Do đó, cha mẹ cần chú ý đến những nguyên nhân có thể gây ra co giật ở trẻ, từ đó giảm thiểu tối đa các nguy cơ đó.

Co giật là một rối loạn thần kinh về mặt ý thức, hành vi, vận động, cảm giác thường gặp ở trẻ em dưới 3 tuổi và khoảng 10% trẻ em có hiện tượng co giật cho đến 16 tuổi.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng co giật ở trẻ như sau:

• Nhiễm trùng: Các bệnh lý như áp xe não, viêm não và viêm màng não, nhiễm ký sinh trùng trong não sẽ khiến trẻ bị co giật.
• Bệnh thần kinh: Những bệnh về thần kinh như sang chấn lúc sinh, bẩm sinh dị tật hệ thần kinh, thoái hóa não, thiếu oxy não cục bộ cũng có thể gây ra các cơn co giật ở trẻ.
• Rối loạn chuyển hóa: Những rối loạn như tăng CO2 máu, hạ canxi máu, hạ đường máu, thiếu oxy máu, bất thường chuyển hóa bẩm sinh, thiếu pyridoxine sẽ khiến trẻ gặp phải một loạt những vấn đề như lờ đờ, nôn ói, sốt, tiêu chảy hay thậm chí là hôn mê và co giật.
• Chấn thương hay bất thường mạch máu: Các bệnh lý như tai biến mạch máu não, chấn thương não, xuất huyết nội sọ đều có thể gây ra các cơn co giật ở trẻ.
• Ngộ độc: Trẻ bị ngộ độc rượu, thuốc chống dị ứng, thuốc gây nghiện, khí độc, ngộ độc thuốc sẽ có phản ứng co giật.

Co giật ở trẻ thường có những đặc điểm như sau:

• Co giật lan tỏa, thường là giật cơ.
• Nhiều khi co giật không điển hình, cơn ngắn.
• Trẻ < 3 tuổi thường gặp sốt cao co giật.

Cha mẹ khi nhận thấy con có biểu hiện co giật thì cần thực hiện những việc sau:

• Thật bình tĩnh và đưa trẻ ra khỏi nơi nguy hiểm cũng như tránh khỏi những nguy cơ có thể gây tổn thương cho trẻ. Nếu trẻ chỉ bị co giật do sốt cao thì không cần đưa trẻ đến viện để kiểm tra, vì tiên lượng thường nhẹ và không ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Cha mẹ nên sử dụng các biện pháp để hạ nhiệt cho trẻ.
• Cha mẹ không được cố gắng mở miệng trẻ cũng như cho bất cứ thứ gì vào miệng vì có thể làm gãy răng của trẻ. Có thể chèn gạc mềm hoặc vải sạch để hạn chế trẻ cắn vào lưỡi.
• Cho trẻ nằm nghiêng sang một bên và chú ý đường thở của trẻ, tránh tình trạng tắc nghẽn đường thở xảy ra nếu trẻ có nôn. Có thể nới lỏng hoặc cởi bỏ bớt quần áo cho trẻ.
• Tuyệt đối không được tự ý cho trẻ sử dụng thuốc an thần mà chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Sau đó, cha mẹ nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện hoặc trung tâm y tế gần nhất để thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân dẫn đến co giật và điều trị, tránh tình trạng co giật xảy ra vào lần kế tiếp.

Bên cạnh việc xử lý tình trạng co giật ở trẻ, cha mẹ cần chú ý những điểm sau để cung cấp thông tin cho bác sĩ, thuận tiện trong quá trình thăm khám:

• Triệu chứng co giật ở trẻ bao gồm lan tỏa hay cục bộ? Thời gian co giật trong bao lâu? Có bao nhiêu cơn co giật trước khi đến bệnh viện và nhiệt độ cơ thể trẻ, ý thức của trẻ như thế nào?
• Trước kia trẻ đã từng bị co giật hay chưa và có liên quan đến bệnh lý gì không?
• Tinh thần của trẻ trước và sau cơn co giật?
• Trẻ có bị nôn và đau ở đâu hay không?
• Tiền sử bệnh lý, chấn thương trước đó của trẻ.
• Trẻ có uống nhầm loại thuốc nào hay không?

Trẻ bị co giật không phải là trường hợp hiếm gặp, tuy nhiên các bậc phụ huynh cần tỉnh táo, không hoảng loạn và có phương án xử lý nhanh chóng, kịp thời, thăm khám xác định nguyên nhân để có phương án điều trị thích hợp.

Hiện tại, co giật ở trẻ em chưa có cách phòng tránh đặc hiệu. Cha mẹ cần chú ý đến những nguyên nhân có thể gây ra co giật ở trẻ, từ đó giảm thiểu tối đa nguy cơ gây ra tình trạng này. Cụ thể:

1. Nếu trẻ bị sốt cao, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, cha mẹ nên dùng các phương pháp hạ nhiệt như cho trẻ uống nhiều nước hơn, có thể uống thêm nước cam, bưởi để tăng cường vitamin C, chườm khăn mát lên trán, lau người cho trẻ bằng nước ấm, dùng thuốc hạ sốt...
2. Tình trạng mất nước, điện giải có thể gây ra co giật, cha mẹ cần chú ý bổ sung cho trẻ bằng đường uống, tiêm hoặc truyền nước.
3. Nếu trẻ có tiền sử động kinh thì cần theo dõi sát sao và có lộ trình điều trị thích hợp, tuyệt đối không được ngưng sử dụng thuốc kháng động kinh đột ngột vì có thể làm tình trạng bệnh nguy kịch hơn.
4. Ngoài ra, chế độ ăn uống hằng ngày của trẻ cũng có thể ảnh hưởng nhất định đến cơn co giật, chính vì vậy cha mẹ cần chú ý những điều sau:

• Bổ sung đủ nhóm thực phẩm giàu protein và canxi trong chế độ ăn của trẻ như thịt nạc, tôm, cua, hải sản, trứng...
• Nên ăn nhiều rau xanh, chất xơ hòa tan có trong rau bina, cải xoăn, súp lơ, cam, bưởi, mâm xôi, cải bắp...
• Hạn chế sử dụng thực phẩm chứa nhiều đường, mì chính, chất phụ gia, đồ ăn nhanh, nước ngọt có ga...
• Tập cho trẻ thói quen sống khoa học như ngủ đúng giờ, không thức khuya, hạn chế tiếp xúc nhiều với các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, tivi.

Tóm lại, co giật ở trẻ không phải là một hiện tượng hiếm gặp. Mức độ nguy hiểm còn tùy thuộc vào các nguyên nhân gây co giật. Tuy nhiên, co giật đi kèm với sốt có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nhiễm trùng nặng như viêm màng não, viêm não,... Vì vậy, sau khi trẻ có hiện tượng co giật khi sốt, cha mẹ cần đưa bé đi khám ngay để được bác sĩ kiểm tra và có phác đồ điều trị kịp thời.