Tinh hoàn lò xo ở trẻ em nam

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Văn Trọng - Bác sĩ chuyên khoa Ngoại Nhi, phẫu thuật Tạo hình - Thẩm mỹ - Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Tinh hoàn lò xo là tinh hoàn có thể di chuyển qua lại giữa bìu và háng (bẹn). Khi tinh hoàn co rút lại sẽ nằm trong háng và khi bác sĩ khám có thể dễ dàng dùng tay để đưa tinh hoàn về trong bìu. Hầu hết các bé trai, tinh hoàn lò xo sẽ biến mất trước hoặc trong tuổi dậy thì. Nhưng đôi khi tinh hoàn vẫn còn ở trong háng và không thể di chuyển được nữa.

Tinh hoàn hình thành trong bụng trong quá trình phát triển của thai nhi. Trong những tháng cuối cùng, tinh hoàn dần dần sẽ di chuyển xuống bìu. Nếu tinh hoàn không hạ xuống bìu trước khi sinh thì tinh hoàn thường xuống trong vòng vài tháng sau đó. Các dấu hiệu và triệu chứng tinh hoàn lò xo hay còn gọi là tinh hoàn co rút (tên tiếng Anh là retractile testicle) bao gồm:

• Tinh hoàn có thể được di chuyển bằng tay từ háng xuống bìu nhưng không ngay lập tức rút về háng;
• Tinh hoàn có thể xuất hiện ở bìu và duy trì ở đó một thời gian ngắn;
• Tinh hoàn tiếp tục biến mất ở bìu một lần nữa trong một khoảng thời gian;
• Tinh hoàn lò xo khác với tinh hoàn lạc chỗ (cryptorchidism). Tinh hoàn lạc chỗ là tinh hoàn không thể di chuyển xuống bìu và không ở trên đường đi bình thường của tinh hoàn khi xuống bìu.

Khi khám sức khỏe định kỳ cho trẻ sơ sinh và kiểm tra sức khỏe định kỳ, bác sĩ nhi khoa sẽ kiểm tra tinh hoàn của trẻ để xác định xem tinh hoàn có hạ xuống bìu và phát triển phù hợp hay không. Nếu bố mẹ nghi ngờ trẻ có tinh hoàn lò xò hoặc tinh hoàn ẩn hoặc có những thắc mắc khác về sự phát triển tinh hoàn của trẻ, thì nên gặp bác sĩ nhi khoa sớm.

Nguyên nhân dẫn tới tinh hoàn lò xo là do sự hoạt động quá mức của cơ làm cho một tinh hoàn trở thành một tinh hoàn lò xo. Cơ treo bìu (tên tiếng Anh là cremaster muscle) là một dải cơ vân nhỏ nằm trong thừng tinh và nối tiếp với cơ chéo trong trong thành bụng.

Khi cơ treo bìu co lại, nó sẽ kéo tinh hoàn lên về phía ổ bụng. Phản xạ cơ treo bìu có thể được kích thích bằng cách cọ xát dây thần kinh ở mặt trong đùi hoặc bằng cảm xúc như sợ hãi và cười. Cơ treo bìu cũng được kích thích khi trẻ ở trong môi trường có nhiệt độ lạnh. Nếu phản xạ của cơ treo bìu đủ mạnh, nó có thể dẫn đến một tinh hoàn lò xò, kéo tinh hoàn ra khỏi bìu và lên háng.

Tinh hoàn lò xo thường không gây ra nhiều các biến chứng, tuy nhiên nếu không được điều trị kịp thời, tinh hoàn lò xo sẽ trở thành tinh hoàn ẩn.

Nếu trẻ không có một tinh hoàn không nằm trong bìu, bác sĩ sẽ tìm vị trí của tinh hoàn có thể ở trong háng. Khi đã xác định được vị trí, bác sĩ sẽ cố gắng dùng tay nhẹ nhàng đưa tinh hoàn về bìu. Trong quá trình thực hiện, trẻ có thể nằm, ngồi hoặc đứng. Những tư thế này giúp bác sĩ dễ dàng tìm kiếm và thực hiện thao tác trên tinh hoàn. Nếu:

• Tinh hoàn lò xo thì tinh hoàn sẽ di chuyển tương đối dễ dàng và sẽ không di chuyển trở lại háng ngay.
• Tinh hoàn ngay lập tức rút về vị trí ở háng thì rất có thể đó là tinh hoàn ẩn hoặc tinh hoàn di động.

Trong hầu hết các trường hợp, việc điều trị tinh hoàn lò xo không cần phẫu thuật ngay lập tức mà cần theo dõi thường xuyên cho đến tuổi dậy thì. Tình trạng này sẽ biến mất vào khoảng trước hoặc trong tuổi dậy thì. Cho đến khi tinh hoàn xuống bìu vĩnh viễn, thì hằng năm, trẻ vẫn cần được theo dõi và kiểm tra lại. Khoảng 1/3 trường hợp tinh hoàn lò xo trở thành tinh hoàn ẩn thực sự.

Nếu một tinh hoàn lò xo trở thành tinh hoàn ẩn thì bác sĩ sẽ phải thực hiện phẫu thuật để đưa tinh hoàn vào bìu vĩnh viễn. Sau đó, trẻ sẽ cần được theo dõi tinh hoàn để kiểm tra và tránh tái bệnh. Để bảo vệ sức khỏe sinh sản cho trẻ sau này, cha mẹ nên đưa bé đến trung tâm y tế uy tín khám và điều trị sớm.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org