Nên làm gì để tăng cơ hội mang thai?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Nguyễn Thị Tâm Lý, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Xã hội ngày càng hiện đại khiến con người có nhiều thay đổi trong thói quen và lối sống, đặc biệt là vấn đề kết hôn và sinh con muộn. Độ tuổi mang thai lớn và những tác động của ngoại cảnh sẽ khiến khả năng mang thai tự nhiên trở nên khó khăn. Vây cần làm những gì để tăng cơ hội mang thai?

Có nhiều biện pháp giúp tăng cơ hội mang thai tự nhiên, từ việc thay đổi thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng và hoạt động hằng ngày. Sau đây là một số lưu ý đối với các cặp vợ chồng để khả năng mang thai được cải thiện.

Theo sinh lý bình thường, khả năng mang thai tự nhiên phụ thuộc rất nhiều vào đặc điểm của chu kỳ kinh nguyệt ở nữ giới. Do đó, người phụ nữ cần nắm rõ những đặc điểm của chu kỳ kinh nguyệt bản thân để tăng cơ hội mang thai.

Yếu tố quan trọng đầu tiên là chu kỳ kinh nguyệt phải đều đặn, chu kỳ có thể thay đổi dao động từ 28-32 ngày, sự đều đặn lặp lại mỗi tháng của kỳ kinh sẽ giúp người phụ nữ dễ dàng dự đoán một cách tương đối chính xác thời điểm trứng rụng.

Ở những phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt không đều, có thể kéo dài hơn 35 ngày hoặc quá ngắn sẽ rất khó dự đoán thời điểm rụng trứng hoặc đôi khi hiện tượng rụng trứng không xảy ra, đặc biệt ở những người mắc hội chứng buồng trứng đa nang. Từ đó, khó tính được thời điểm quan hệ hợp lý để tăng cơ hội mang thai.

Nếu chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, thời điểm trứng rụng là khoảng 14 ngày trước ngày bắt đầu hành kinh của kỳ kinh tiếp theo. Ngược lại, nếu chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ không đều, thời điểm rụng trứng sẽ thay đổi tùy thuộc vào số ngày của kỳ kinh đó, thông thường sẽ dao động từ 12 đến 16 ngày trước kỳ kinh tiếp theo.

XEM THÊM: Cách tính ngày rụng trứng cho chị em có chu kỳ kinh nguyệt không đều

Một số cách nhận biết thời điểm rụng trứng để tăng khả năng mang thai khác:

• Sử dụng test dự đoán ngày rụng trứng: Ở đa số các hiệu thuốc đều sẽ có bán những loại test dự đoán này và bản chất là định lượng nồng độ hormone LH có trong nước tiểu. Nếu cho ra kết quả dương tính, ngày sau đó là thời điểm tốt nhất để quan hệ tình dục và tăng cơ hội mang thai;
• Kiểm tra chất nhầy cổ tử cung để dự đoán ngày rụng trứng: Theo sinh lý sinh sản bình thường, để chuẩn bị cho hiện tượng trứng rụng, chất nhầy cổ tử cung sẽ tăng lên về lượng, trở nên trong, mỏng và loãng hơn. Những thay đổi này chủ yếu để giúp tinh trùng di chuyển dễ dàng đến thụ thai với trứng và tăng khả năng mang thai.

Theo Hiệp hội sinh sản Hoa Kỳ (American Society for Reproductive Medicine), cửa sổ thụ thai (hay thời điểm vợ chồng quan hệ tình dục có khả năng mang thai cao nhất) kéo dài khoảng 6 ngày, trước thời điểm rụng trứng 5 ngày và sau rụng trứng 1 ngày. Tăng cường quan hệ vợ chồng quanh cửa sổ thụ thai giúp tăng cơ hội mang thai.

Chỉ số khối cơ thể (BMI) của một người được tính theo công thức: lấy cân nặng (tính theo kg) chia cho bình phương chiều cao (m2).

Cân nặng của người phụ nữ không lý tưởng, dù thừa cân, béo phì hay nhẹ cân, suy dinh dưỡng đều có thể dẫn đến giảm khả năng mang thai. Các nghiên cứu đã chứng minh, phụ nữ béo phì (BMI ≥ 35kg/m2) có thể mất gấp đôi thời gian và những phụ nữ nhẹ cân (BMI ≤ 19kg/m2) lại mất gấp 4 lần thời gian để thụ thai so với những người phụ nữ có BMI bình thường.

Lượng mỡ dư thừa quá mức kích thích cơ thể bài tiết nhiều hormone estrogen và tác động đến quá trình rụng trứng ở phụ nữ. Riêng đối với người phụ nữ quá gầy, chu kỳ kinh nguyệt sẽ không đều đặn, khó xác định ngày và đôi khi là không có hiện tượng rụng trứng. Vì vậy, để tăng cơ hội mang thai thì cả hai vợ chồng nên điều chỉnh BMI về mức cho phép bằng các hoạt động thể chất lành mạnh.

Các yếu tố vi lượng (vitamin và khoáng chất) mặc dù đóng góp âm thầm nhưng lại ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình sinh lý chuyển hóa của cơ thể, trong đó bao gồm cả sinh lý sinh sản. Để tăng cơ hội mang thai thì các chất vi lượng sau đóng vai trò rất quan trọng:

• Vitamin D: Loại khoáng chất này giúp tăng khả năng mang thai tự nhiên và cả thụ tinh trong ống nghiệm. Các thực phẩm chứa nhiều vitamin D bao gồm: trứng, mỡ cá, sữa và các sản phẩm từ sữa;
• Vitamin E: Có khả năng chống lại quá trình oxy hóa và tăng khả năng mang thai, do đó người phụ nữ nên bổ sung các nhóm thực phẩm nhiều vitamin E như các loại hạt, rau chân vịt, đu đủ và các loại rau màu xanh đậm;
• Sắt: Theo các nghiên cứu, bổ sung đủ lượng sắt (chủ yếu từ nguồn gốc thực vật) giúp giảm nguy cơ vô sinh do không có hiện tượng rụng trứng;
• Axit folic: Bổ sung axit folic liều lượng khoảng 400mg/ngày làm giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh ở trẻ, giảm nguy cơ trẻ sinh non và nhẹ cân. Đồng thời giúp tăng khả năng mang thai tự nhiên và giảm các bệnh lý liên quan đến thai kỳ ở người phụ nữ.

Chế độ dinh dưỡng đa dạng các loại thực phẩm lành mạnh, bao gồm các loại rau xanh, hoa quả, các loại hạt ngũ cốc, sữa và các chế phẩm từ sữa, chất béo và chất đạm nguồn gốc từ thực vật... giúp tăng cơ hội mang thai.

Bên cạnh đó, một số loại thực phẩm cần hạn chế hoặc không sử dụng như:

• Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa làm tăng đến 31% nguy cơ vô sinh do không phóng noãn (rụng trứng);
• Hạn chế caffein: Tiêu thụ hơn 500mg/ngày có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai. Theo Hiệp hội sinh sản Hoa Kỳ, mỗi ngày uống 1-2 tách cà phê hoặc dưới 250mg caffein/ngày sẽ không ảnh hưởng đến khả năng thụ thai và những bất thường trong thai kỳ;
• Không hút thuốc: Thuốc lá là yếu tố ảnh hưởng nguy hiểm đến tình trạng sức khỏe sinh sản, có thể gây rối loạn kinh nguyệt, suy buồng trứng hoặc mãn kinh sớm... Tuy nhiên, nếu ngưng thuốc là trên 1 năm thì khả năng mang thai của phụ nữ sẽ hồi phục như người bình thường
• Không sử dụng đồ uống có cồn;
• Hạn chế tối thiểu việc sử dụng các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ đông lạnh.

Hoạt động thể chất phù hợp 30 phút mỗi ngày giúp giảm tỷ lệ vô sinh do rối loạn quá trình rụng trứng và hội chứng buồng trứng đa nang ở những phụ nữ thừa cân, béo phì.

Do đó, những cặp vợ chồng mong muốn tăng cơ hội mang thai tự nhiên nên lựa chọn một môn thể thao phù hợp để tập luyện và chuẩn bị cho quá trình mang thai.

Tuy nhiên, mặc dù việc hoạt động thể chất là rất cần thiết nhưng nếu hoạt động với cường độ quá cao hay tập những bài tập nặng lại ảnh hưởng đến khả năng rụng trứng và giảm khả năng mang thai.

XEM THÊM: Làm sao để nhanh có thai?

Một số lưu ý khi các cặp vợ chồng đang mong muốn có thai như sau:

• Khả năng mang thai cao nhất khi chất nhầy cổ tử cung trắng trong, loãng và dai nhất;
• Tần suất giao hợp lý tưởng nhất là cách nhau 1 đến 2 ngày;
• Tư thế giao hợp không ảnh hưởng đến khả năng mang thai;
• Một số loại gel bôi trơn không tốt đối với tinh trùng, vì vậy các cặp vợ chồng nên tìm hiểu kỹ và chọn loại bôi trơn phù hợp (không chứa chất diệt tinh trùng).
• Luôn giữ tinh thần thoải mái, giảm căng thẳng. Stress là yếu tố ảnh hưởng đến khả năng mang thai do gây ra nhiều rối loạn đến nội tiết tố phụ nữ.

Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả năng mang thai. Tuy nhiên, các cặp vợ chồng cũng có nhiều phương pháp để tăng cơ hội mang thai tự nhiên nếu áp dụng các biện pháp trên. Ngoài ra, để có thể chuẩn bị một thai kỳ khỏe mạnh, cả vợ và chồng nên kiểm tra sức khỏe sinh sản từ 3-5 tháng trước khi mang thai.

Người vợ nên:

• Tiêm chủng trước khi mang thai (đặc biệt là ngừa rubella vì rubella trong thai kỳ cực kỳ nguy hiểm)
• Xét nghiệm gen để sàng lọc các bệnh lý di truyền trước khi mang thai
• Kiểm tra tình trạng viêm nhiễm phụ khoa tránh gây ảnh hưởng tới sức khỏe của mẹ và thai nhi
• Đặc biệt là phụ nữ trên 35 tuổi nếu muốn mang thai (nhất là chưa mang thai lần nào) sẽ phải kiểm tra sức khỏe rất chi tiết do mang thai ở tuổi này thường gặp các vấn đề: Suy buồng trứng, sinh non, nguy cơ dị tật thai nhi, rau tiền đạo, tiền sản giật cao hơn.

Người chồng nên:

• Kiểm tra sức khỏe sinh sản, phát hiện các bệnh lý teo tinh hoàn, yếu sinh lý, tinh trùng yếu...
• Các bệnh lây qua đường tình dục nhất là những bệnh không thể chữa khỏi vô cùng nguy hiểm