Nghiệm pháp tăng đường huyết ở phụ nữ có thai được thực hiện khi nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Mai Hương - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Xét nghiệm dung nạp glucose qua đường uống sẽ được chỉ định thực hiện với tất cả thai phụ

1.1. Trong lần khám thai đầu tiên

Làm xét nghiệm glucose máu lúc đói, HbA1c hoặc glucose máu ngẫu nhiên để sàng lọc đái tháo đường thai kỳ đối với các thai phụ có nguy cơ đái tháo đường thai kỳ cao với các đặc điểm sau:

• Béo phì: chỉ số khối cơ thể (BMI) ≥ 30
• Tuổi trên 25
• Tiền sử gia đình có người bị bệnh tiểu đường
• Tiền sử bản thân có đái tháo đường thai kỳ trong lần mang thai trước
• Trước đây đã sinh một bé nặng trên 4,1 kg hoặc một thai chết lưu không rõ nguyên nhân

1.2. Ở tuần thứ 24-28 của thai kỳ

Nghiệm pháp dung nạp glucose huyết có thể được chỉ định ở tất cả các thai phụ hoặc các thai phụ có nguy cơ đái tháo đường thai kỳ cao nhưng chưa đủ tiêu chí chẩn đoán đái tháo đường thực sự với xét nghiệm sàng lọc ở lần khám thai đầu tiên.

Khi tiến hành nghiệm pháp này cần chú ý:

• Không tiến hành nghiệm pháp dung nạp glucose huyết cho những bệnh nhân đã được xác định glucose huyết tăng rõ ràng và có các triệu chứng kinh điển của tăng glucose huyết hoặc đã có 2 mẫu glucose huyết lúc đói > 7,0mmol/L, những bệnh nhân có bệnh cấp tính, những người suy dinh dưỡng mạn tính, những người nằm liệt giường từ 3 ngày trở lên.
• Bệnh nhân ăn uống bình thường 3 ngày trước đó.
• Không dùng các thuốc thuộc nhóm glucocorticoid, thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta giao cảm ít nhất 3 ngày trước khi làm nghiệm pháp.
• Trước lúc làm nghiệm pháp phải nghỉ ngơi ít nhất 30 phút.

Nghiệm pháp được tiến hành vào buổi sáng sau khi nhịn đói sau ăn từ 10 – 14 giờ. Lấy máu xét nghiệm đường huyết lúc đói, sau đó cho bệnh nhân uống 75g glucose trong 5 phút. Định lượng glucose huyết tại thời điểm 1 và 2 giờ sau khi uống nước đường. Trong thời gian làm nghiệm pháp bệnh nhân có thể ngồi nhưng không được hút thuốc lá, uống cà phê.

3.1. Ba tháng đầu cho các thai phụ nguy cơ cao

Vào lần khám thai đầu tiên, chỉ những thai phụ có nguy cơ cao mới cần thử đường huyết đói, HbA1c hoặc thử đường huyết bất kỳ dựa vào số liệu dịch tễ các rối loạn đường huyết theo tuổi của từng địa phương.

Ngưỡng chẩn đoán đái tháo đường thực sự trong thai kỳ cũng tương tự tiêu chí mới chẩn đoán đái tháo đường của ADA năm nay, nghĩa là đường huyết đói ≥ 126mg/dL, HbA1c ≥ 6.5% hoặc đường huyết bất kỳ ≥ 200mg/dL càng chắc chắn.

• Nếu đã đủ tiêu chí chẩn đoán đái tháo đường thực sự, việc điều trị và theo dõi cũng tương tự bệnh nhân đã có đái tháo đường từ trước.
• Nếu đường huyết đói từ 92-125mg/dL: chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ
• Nếu đường huyết < 92mg/dL là cần làm nghiệm pháp dung nạp glucose vào tuần thứ 24-28 của thai kỳ.

3.2. Vào tuần thứ 24-28 của thai kỳ

Để chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ vào tuần 24-28, thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose,

• Đái tháo đường rõ nếu FPG ≥ 126mg/dL.
• Đái tháo đường thai kỳ nếu: ít nhất một mẫu đường huyết đói từ 92-125mg/dL, đường huyết 1 giờ sau uống 75g glucose ≥ 180mg/dL và hoặc đường huyết 2 giờ sau uống 75g glucose ≥ 153mg/dL.

Nghiệm pháp bình thường nếu các chỉ số dưới ngưỡng chẩn đoán tiểu đường thai kỳ.

Thiếu chứng cứ trong việc chỉ định rộng rãi nghiệm pháp dung nạp glucose trong chẩn đoán và điều trị đái tháo đường thai kỳ trước tuần 24-28.

Mọi thai phụ đã được chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ hoặc đái tháo đường thực sự trong suốt thai kỳ nên được theo dõi đường huyết tiếp tục 06 tuần sau sinh.

Xem thêm : Hướng dẫn chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ