Vô sinh nữ do bất thường ở tử cung

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Phương - Bác sĩ Sản Phụ Khoa - Khoa Sản Phụ Khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long

Bất kỳ sự phát triển bất bình thường nào ở tử cung người phụ nữ đều gây ra những ảnh hưởng không chỉ về mặt sinh lý mà còn là căn nguyên dẫn đến tình trạng vô sinh. Có nhiều loại dị dạng tử cung khác nhau.

Tử cung (hay dạ con) là một cơ quan nằm trong vùng khung xương chậu của nữ giới và có hình dáng giống với quả lê. Tử cung thường có kích thước 7,5cm chiều dài, 5cm chiều rộng và 2,5 chiều sâu. Tử cung có cấu tạo bao gồm phần đáy tử cung, thân tử cung và cổ tử cung.

Theo thống kê, cứ 18 phụ nữ thì sẽ có 1 người gặp phải tình trạng bất thường ở tử cung. Tử cung của người phụ nữ đó sẽ có kích thước, cấu trúc hoặc hình dạng khác so với bình thường.

Đây là dạng bất thường tử cung vô cùng hiếm với xác suất xảy ra là 1/4.000 – 10.000 phụ nữ. Hầu hết những phụ nữ mắc chứng này thường có tử cung quá nhỏ hoặc không có tử cung, âm đạo rất ngắn hoặc không có âm đạo và không có kinh nguyệt tuy nhiên vẫn có ống dẫn trứng và buồng trứng như bình thường.

Việc âm đạo ngắn hoặc không có âm đạo tuy có thể được khắc phục bằng cách tiến hành phẫu thuật tạo hình âm đạo, nhưng vẫn khiến người phụ nữ gặp khó khăn khi quan hệ tình dục, dẫn đến việc khó có con.

Đặc biệt, người phụ nữ sẽ hoàn toàn không thể mang thai nếu không có tử cung. Cho đến thời điểm hiện tại, y học tiên tiến vẫn chưa thể thực hiện được kỹ thuật ghép tử cung nhân tạo. Trường hợp muốn có con thì người mẹ buộc phải nhờ người mang thai hộ.

Tử cung đôi cũng là một hiện tượng tử cung bị dị dạng hiếm gặp. Người mắc tình trạng này thì tử cung sẽ có 2 buồng tử cung riêng biệt, trong đó mỗi buồng có thể có một âm đạo và tử cung riêng. Đồng nghĩa với việc người đó sẽ có tới hai âm đạo và hai tử cung riêng biệt.

Các trường hợp thai phụ có tử cung đôi thường dễ sảy thai, thai lưu, sinh non hoặc chậm phát triển do các nhánh động mạch nuôi dưỡng thai nhi bị phân tấn, khả năng co giãn của tử cung kém và lòng tử cung hẹp.

Buồng tử cung thứ hai không chứa mang thai nằm thấp có thể cản trở đường ra qua âm đạo của em bé nên thai phụ có tử cung đôi đều được bác sĩ chỉ định sinh mổ thay vì sinh thường để tránh gây nguy hiểm cho bé.

Đây là tình trạng tử cung có hình thái gặp bất thường nhẹ, cụ thể là phần đáy tử cung hơi bị lõm vào. Tình trạng này có thể được phát hiện dễ dàng thông qua MRI hoặc hình ảnh siêu âm.

Tử cung thông thường có đáy phẳng hoặc hơi lồi, do vậy khi tử cung gặp phải tình trạng lõm hình vòm sẽ khiến phần cơ ở đáy tử cung tràn vào lòng tử cung và tạo thành một lớp đệm nhỏ. Tử cung hình vòm là một loại dị dạng tử cung phổ biến và không ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh sản. Tuy nhiên, vẫn có một số ý kiến cho rằng tử cung hình vòm có thể dẫn đến nguy cơ sinh non hoặc sảy thai.

Tử cung một sừng (hay còn có tên gọi khác là tử cung đơn) là tình trạng khiến tử cung chỉ có kích thước bằng 1⁄2 so với tử cung bình thường và chỉ có duy nhất 1 ống dẫn trứng.

Những phụ nữ có tử cung đơn thường gặp khó khăn trong vấn đề thụ thai tự nhiên và thường được hỗ trợ sinh sản bằng cách thụ tinh trong ống nghiệm hoặc bơm tinh trùng.

Tử cung hai sừng là dạng bất thường về cấu trúc, hình dáng tử cung. Thay vì có hình dáng giống quả lê lộn ngược thì tử cung hai sừng lại giống hình trái tim. Đó là lý do vì sao tình trạng này còn được biết đến là tử cung hình tim.

Thai phụ có tử cung hai sừng rất dễ bị sảy thai, sinh non hoặc thai nhi kém phát triển do hạn chế về mặt thể tích lòng tử cung.

Một dạng bất thường khác của tử cung ảnh hưởng đến quá trình mang thai của phụ nữ đó chính là khi xuất hiện một vách ngắn chia đôi lòng tử cung. Vách ngăn này có thể kéo dài từ đáy đến một phần tử cung hoặc thậm chí đến tận cổ tử cung.

Dù là vách ngăn một phần hay toàn phần thì đều ảnh hưởng đến khả năng mang thai của người phụ nữ. Lòng tử cung hẹp dẫn đến việc thai dễ bị sảy hoặc sinh non. Thường đối với những trường hợp tử cung có vách ngăn sẽ được chỉ định tiến hành phẫu thuật tạo hình tử cung trước khi mang thai.

Không phải tất cả các trường hợp tử cung dị dạng đều dẫn đến vô sinh. Tùy thuộc vào việc tử cung của thai phụ dị dạng ở mức độ nào kết hợp với nhiều yếu tố khác mới quyết định khả năng mang thai. Nếu tử cung có một số bất thường không quá nghiêm trọng thì người đó vẫn hoàn toàn có thể mang thai như bình thường.

Tuy nhiên, các thai phụ đều cần lưu ý bởi bất kỳ bất thường nào ở tử cung đều có nguy cơ cao dẫn đến sảy thai, thai kém phát triển hoặc sinh non. Chính vì vậy mà người mẹ cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý đến các cơ sở y tế ngay khi có nghi ngờ tử cung bị dị dạng để được chẩn đoán và có phương pháp khắc phục kịp thời. Điều này là vô cùng quan trọng để giúp cho mẹ và bé có một thai kỳ khỏe mạnh.