Chụp CT não chẩn đoán bệnh gì? Lưu ý khi chụp?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tôn Nữ Trà My - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Chụp CT não là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X để đánh giá và phát hiện những bất thường bên trong não bộ. Vậy chụp CT não chẩn đoán bệnh gì, điều gì cần lưu ý khi chụp CT não?

Chụp CT não hay còn gọi là chụp cắt lớp vi tính não, là kỹ thuật sử dụng máy chụp CT để phát ra một chùm tia X xung quanh não của người bệnh, từ vùng cằm lên đến đỉnh đầu. Máy được cài đặt chế độ ghi lại hình ảnh của từng mặt cắt ngang ở vùng đầu và não của người bệnh mỗi khi dừng lại ở một vị trí.

Tùy vào mức độ hấp thụ tia X của các mô cứng và mô mềm, cũng như mật độ của mô, hình ảnh cấu trúc hộp sọ, não sẽ được thể hiện rõ nét với đậm độ khác nhau, qua đó thể hiện các tổn thương hoặc bất thường trong não. Độ rõ nét hay còn gọi là độ phân giải của hình ảnh phụ thuộc vào thế hệ, số lát cắt của máy. Máy chụp CT có số lát cắt càng cao thì cho hình ảnh càng rõ.

Ngày nay, hệ thống xử lý hình ảnh của máy chụp CT được cải tiến nhiều, kết quả chụp CT não có thể được tái tạo và dựng thành hình 3D, hỗ trợ và phục vụ việc chẩn đoán, phát hiện bệnh được chính xác hơn.

Chụp CT não là kỹ thuật hiện đại với thời gian chụp ngắn (khoảng 1 phút), vì vậy được ứng dụng trong các trường hợp sau:

• Phát hiện chấn thương: Tai nạn lao động hoặc tai nạn giao thông gây chấn thương sọ não, nghi ngờ xuất huyết não.
• Chẩn đoán bệnh lý: đột quỵ não, viêm xoang - mũi, nhồi máu não, ung thư não.

Trong đó, chụp CT não được xem là phương pháp chẩn đoán hiệu quả và chính xác đối với các trường hợp nghi mắc ung thư não, giúp phát hiện bệnh sớm. Kỹ thuật tái tạo hình ảnh 2D và 3D cho phép các bác sĩ quan sát và thấy rõ những tổn thương, khối u bất thường có kích thước rất nhỏ nằm bên trong não bộ.

Chụp CT não sẽ cung cấp các thông tin về vị trí, kích thước, tình trạng cũng như tính chất của khối ung thư, kết hợp với các phương pháp khác, sẽ là cơ sở để bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác.

Vì vậy, khi nhận thấy một số triệu chứng bất thường ở vùng đầu - não liên quan đến ung thư não như đau đầu, suy giảm hoặc mất thính lực, ngất, thay đổi hành vi, ... người bệnh cần đến thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán, phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

Chụp CT não là phương pháp chẩn đoán hiện đại, cho kết quả chính xác với thời gian chụp nhanh, thao tác thực hiện đơn giản, tuy nhiên cần lưu ý những thông tin trước, trong và sau khi chụp như sau:

• Phụ nữ đang mang thai cần cân nhắc và tránh chụp CT não trong 3 tháng đầu thai kỳ vì tia X có thể tác động và gây nguy hiểm đối với thai nhi, thay vào đó có thể lựa phương pháp thăm khám không sử dụng tia X khác.
• Chụp CT não có tiêm thuốc cản quang cũng chống chỉ định với người bị đái tháo đường vì thuốc metformin dùng trong điều trị bệnh có thể gây nhiễm toan chuyển hóa khi gặp thuốc cản quang có chứa iod. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bắt buộc phải sử dụng thuốc cản quang, người bệnh sẽ được yêu cầu ngưng sử dụng thuốc khi trước và sau khi chụp 48 giờ. Người bệnh cũng được thực hiện kiểm tra xét nghiệm máu, chức năng thận trước khi tiến hành chụp.
• Chụp CT não có tiêm thuốc cản quang chống chỉ định với người bị suy thận, thay vào đó có thể lựa chọn phương pháp khác phù hợp hơn hoặc cân nhắc không tiêm thuốc cản quang. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bắt buộc phải sử dụng thuốc cản quang, người bệnh cần được can thiệp xử trí cấp cứu ngay sau khi tiêm thuốc.
• Chụp CT não có tiêm thuốc cản quang cần được cân nhắc đối với những trường hợp người bệnh bị dị ứng thuốc cản quang. Một số triệu chứng dị ứng thuốc có thể gặp như nôn, buồn nôn, chóng mặt, nóng rát khắp cơ thể, ...
• Tránh lạm dụng việc chụp CT, không chụp nhiều lần trong khoảng thời gian gần nhau vì có thể tích tụ lượng tia bức xạ đối với cơ thể và vùng não bộ. Mặc dù định lượng tia X trong mỗi lần chụp luôn nằm trong giới hạn cho phép và không ảnh hưởng đáng kể, tuy nhiên cần hạn chế tối đa để tránh những rủi ro.
• Chụp CT não được cân nhắc sử dụng đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì có thể bị tác động bởi tia X trong quá trình chụp.

Chụp CT não cho phép phát hiện những tổn thương bên trong sọ não và chẩn đoán các bệnh lý nguy hiểm như xuất huyết não, đột quỵ não, ung thư não.