Đặc điểm của cơn ngưng thở khi ngủ

1. Những đối tượng nào hay bị ngưng thở khi ngủ?

Dấu hiệu bệnh ngưng thở khi ngủ có thể xảy ra ở tất cả độ tuổi, trong đó tập trung nhiều ở nhóm nam giới tuổi trung niên. Bên cạnh đó, tình trạng bất thường nhịp thở khi ngủ này hay xuất hiện ở một số trường hợp như:

• Béo phì, thừa cân;
• Cấu trúc đường hô hấp trên bất thường, bao gồm amidan quá phát, hàm nhỏ, lưỡi to...;
• Sử dụng bia rượu quá mức;
• Sử dụng thuốc an thần;
• Tiền sử gia đình từng có người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ sẽ có nguy cơ cao hơn.

2. Dấu hiệu bệnh ngưng thở khi ngủ

Bệnh nhân mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ có thể có những triệu chứng sau đây:

• Ngủ ngáy: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh lý này. Ngoài ra có thể gặp tình trạng thở phì phò, hổn hển... Tình trạng ngáy dễ và to nhất khi người bệnh nằm ngửa và giảm khi nằm nghiêng;
• Cảm thấy mệt mỏi cả ngày: Người hay bị ngưng thở khi ngủ thường cảm thấy cơ thể mệt mỏi, giảm tập trung, trí nhớ suy giảm, tính tình thay đổi tính tình, hay cáu gắt;
• Buồn ngủ ban ngày: Bệnh nhân ngưng thở khi ngủ thường cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày, ngay cả khi đang làm việc hoặc lái xe;
• Đau đầu khi thức dậy: Xảy ra do tình trạng giảm oxy và máu lên não trong đêm.

Bên cạnh những dấu hiệu bệnh ngưng thở khi ngủ kể trên, bác sĩ có thể chỉ định đo đa ký giấc ngủ để tăng độ chính xác trong chẩn đoán. Đo đa ký giấc ngủ được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán thông qua việc sử dụng thiết bị để ghi lại tất cả những thay đổi sinh lý xảy ra trong giấc ngủ. Bệnh nhân sẽ được gắn những bộ phận nhận cảm lên một số vị trí như đầu, mặt, ngực, chân, đầu ngón tay để ghi nhận một số bất thường xảy ra trong suốt quá trình ngủ. Máy đa ký giấc ngủ sẽ tiến hành ghi nhận lại điện não, điện tim, điện cơ mắt, cơ cằm, cơ chân, độ bão hoà oxy trong máu, thông khí hô hấp, những chuyển động cơ hô hấp và cả tiếng ngáy của bệnh nhân. Ưu điểm là quá trình đo đa ký giấc ngủ sẽ hoàn toàn không gây đau đớn.

Xem ngay: Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Căn nguyên gây ngủ gật khi lái xe

3. Biến chứng của hội chứng ngưng thở khi ngủ

Nhìn chung, những người hay bị ngưng thở khi ngủ có tiên lượng tốt nếu được can thiệp điều trị kịp thời, hiệu quả. Tuy nhiên, nếu không được chẩn đoán và can thiệp phù hợp có thể dẫn đến một số biến chứng như sau:

• Tình trạng ngưng thở khi ngủ có thể gây thiếu oxy toàn cơ thể và ảnh hưởng đến hoạt động của tất cả cơ quan, đặc biệt là tim, phổi, thận, tuyến tụy, não bộ... Từ đó dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng khác như rối loạn chuyển hóa, tăng huyết áp, tăng nguy cơ nhồi máu não và nhồi máu cơ tim,.... Vì vậy, người hay bị ngưng thở khi ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là nguy cơ đột tử;
• Suy giảm nhận thức do bị mất ngủ kéo dài, từ đó tăng nguy cơ mắc các thương tích nghiêm trọng, thậm chí là tử vong do tai nạn, đặc biệt là tai nạn giao thông. Những bệnh nhân ngưng thở khi ngủ cần được cảnh báo về nguy cơ buồn ngủ ban ngày, đặc biệt là khi đang lái xe, vận hành máy móc nặng hoặc tham gia vào các hoạt động mà việc ngủ không chủ ý có thể gây nguy hiểm;
• Việc ngủ ngày quá mức có thể kéo theo mất việc làm, rối loạn chức năng tình dục và ảnh hưởng đáng kể đến các mối quan hệ trong gia đình;
• Ngưng thở khi ngủ có thể dẫn đến các biến chứng khi phẫu thuật (bao gồm cả ngừng tim) vì quá trình gây mê có thể gây tắc nghẽn đường thở sau khi loại bỏ thông khí cơ học. Do đó, bệnh nhân ngưng thở khi ngủ cần thông báo với bác sĩ trước khi tiến hành bất kỳ cuộc phẫu thuật nào và cần được duy trì thở áp lực dương liên tục (CPAP) trước phẫu thuật và trong thời gian hồi phục sau mổ.

4. Một số biện pháp điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ

Những bệnh nhân hay bị ngưng thở khi ngủ có thể được chỉ định nhiều phương pháp điều trị, can thiệp hiệu quả phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh:

• Nếu hội chứng ngưng thở khi ngủ là do thừa cân thì việc giảm cân có thể giúp bệnh tự khỏi. Ngoài ra, người bệnh không được sử dụng thức uống có cồn trước ngủ ít nhất 4 giờ. Những người bị ngưng thở khi nằm ngửa có thể sử dụng các vật dụng (như gối) để đẩy sang tư thế nằm nghiêng hoặc một số trường hợp có thể may một quả bóng vào quần để không quay về tư thế nằm ngửa được;
• Sử dụng máy thở áp lực dương liên tục (CPAP): Đây là một thiết bị phổ biến được chỉ định trong điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Máy CPAP sẽ thổi không khí qua mặt nạ mũi hoặc miệng vào trong đường hô hấp của người trong khi ngủ. Điều này sẽ giúp đường thở luôn được duy trì thông thoáng, không bị hẹp và ngăn ngừa sự tắc nghẽn. Đồng thời, việc sử dụng máy CPAP còn hỗ trợ giảm đáng kể tình trạng ngáy khi ngủ;
• Sử dụng một số thiết bị: Bệnh nhân có thể ngậm một loại dụng cụ hay thiết bị trong miệng (gọi là thiết bị hỗ trợ miệng) trong quá trình ngủ để duy trì đường thở thông thoáng. Phần lớn các thiết bị này hoạt động bằng cách đưa hàm về phía trước hoặc giữ không cho lưỡi làm tắc nghẽn cổ họng, do đó có thể hỗ trợ rất tốt cho người hay bị ngưng thở khi ngủ mức độ nhẹ và không kèm theo tình trạng thừa cân. Các thiết bị hỗ trợ miệng thường được đặt riêng và phù hợp với từng đối tượng, thông qua sự giám sát của nha sĩ hoặc bác sĩ phẫu thuật răng miệng;

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị phương pháp phẫu thuật để điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ: Bao gồm cắt amidan hay nạo VA nếu chúng là nguyên nhân dẫn đến bất thường hô hấp này. Phương pháp phẫu thuật còn mang lại hiệu quả cho những người có vấn đề ở xương hàm dưới. Bên cạnh đó, một số phương pháp phẫu thuật khác trong điều trị OSA bao gồm cắt bỏ mô mềm ở họng hoặc đưa lưỡi về phía trước và thường chỉ định cho những trường hợp sử dụng máy CPAP không thành công.