Sinh thiết thận dưới cắt lớp vi tính

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, BS. Đặng Mạnh Cường - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ có trên 18 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực siêu âm – chẩn đoán hình ảnh.

Thủ thuật sinh thiết thận góp phần quan trọng cho chẩn đoán và điều trị bệnh lý về thận, đặc biệt là các bệnh cầu thận. Lấy một mô nhỏ từ thận để nghiên cứu những tổn thương, sự lắng đọng các thành phần miễn dịch và tổn thương siêu cấu trúc thận.

Thủ thuật sinh thiết thận dưới cắt lớp vi tính là dùng kim sinh thiết chuyên dụng để lấy mẫu dưới sự hướng dẫn của chụp cắt lớp vi tính phục vụ cho việc chẩn đoán mô bệnh học dưới kính hiển vi quang học, miễn dịch huỳnh quang, hóa mô miễn dịch, kính hiển vi điện tử...

Ứng dụng của chụp cắt lớp vi tính trong sinh thiết thận có giá trị chẩn đoán dương tính cao, giúp hạn chế phẫu thuật cắt thận đau đớn, bệnh nhân có thể mau chóng trở lại tham gia các hoạt động ngày thường.

Bệnh nhân có những tổn thương ở thận, bao gồm:

• Tổn thương ác tính ngoài thận, thực hiện sinh thiết để đánh giá tổn thương nguyên phát ở thận hoặc di căn tới thận.
• Nghi ngờ nhiễm độc hóa chất, do thuốc..
• Khối u nhỏ, có khả năng lành tính cao.

• Bệnh thận ở giai đoạn muộn
• Người bệnh có tình trạng rối loạn đông máu.
• Những bệnh có rối loạn hô hấp hoặc tim mạch.
• Người bệnh có tiểu cầu thấp (,150.000 G/l), tỷ lệ Prothrombin thấp (<70%).

Người thực hiện:

• Bác sĩ chuyên khoa
• Nhân viên điều dưỡng

Phương tiện:

• Máy siêu âm với các đầu dò chuyên cho sinh thiết.
• Máy in ảnh, hệ thống lưu trữ hình ảnh.
• Túi nilon vô khuẩn bọc đầu dò siêu âm.

Thuốc:

• Thuốc gây tê lidocain 2%: 04 ống
• Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc.

Vật tư y tế:

• Kim chọc hút chuyên dụng cho sinh thiết.
• Kim sinh thiết chuyên dụng.
• Bơm tiêm
• Nước muối sinh lý 0,9%
• Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật vô khuẩn
• Dụng cụ can thiệp vô khuẩn: dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu, khay đựng dụng cụ.
• Bông, gạc, băng dính phẫu thuật.

Người bệnh:

• Thực hiện xét nghiệm đông máu cơ bản trước khi sinh thiết thận.
• Bệnh nhân cần được giải thích về thủ thuật sinh thiết.
• Người bệnh nằm trên giường được đặt đường truyền tĩnh mạch, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2.
• Sát trùng da
• Trường hợp người bệnh có phản ứng bị kích động mạnh, không nằm yên: cần cho thuốc an thần...

Phiếu xét nghiệm:

• Hồ sơ bệnh án
• Có phiếu chỉ định thực hiện thủ thuật sinh thiết đã được thông qua
• Phim ảnh chụp X quang, CLVT, CHT (nếu có).

• Bác sĩ nhận phiếu chỉ định thực hiện sinh thiết thận từ bệnh nhân. Kiểm tra các xét nghiệm đã được làm, đối chiếu thông tin bệnh nhân.
• Bệnh nhân được mời vào phòng sinh thiết.
• Bác sĩ giải thích cho bệnh nhân quy trình thực hiện sắp tới để bệnh nhân nắm được.
• Thử phản ứng của thuốc gây tê. Theo dõi mạch, huyết áp trước khi tiến hành thủ thuật.
• Bệnh nhân được chỉ định nằm sấp trên bàn, đồng thời hai chân duỗi thẳng.
• Bác sĩ rửa tay, đi găng vô trùng
• Tiến hành sát trùng da vùng lưng định sinh thiết
• Trải ga, săng vô khuẩn.
• Định vị tổn thương bằng siêu âm
• Gây tê vùng định chọc kim sinh thiết sau đó chờ 1 phút để thuốc tê có hiệu lực.
• Dưới sự hướng dẫn của siêu âm, bác sĩ tiến hành chọc kim sinh thiết vào vị trí cực dưới của thận ghép và tiến hành cắt 01 mảnh tổ chức thận.
• Rút súng sinh thiết, lấy mảnh tổ chức thận để vào vị trí miếng gạc có tẩm nước muối sinh lý. Sau đó gửi đến Khoa giải Phẫu bệnh làm xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang. Sau khi rút súng sinh thiết và kim sinh thiết, vùng da đưa kim sinh thiết vào phải được ấn chặt để cầm máu.

• Lần sinh thiết thứ hai, sẽ được gửi đến Khoa giải Phẫu bệnh làm xét nghiệm dưới kính hiển vi quang học.
• Bác sĩ ấn chặt cầm máu vị trí sinh thiết trong vòng 5 phút.
• Sau khi tiến hành sinh thiết, dùng siêu âm để xác định không có xuất huyết trong thận và khoang phúc mạc.
• Băng chặt vùng sinh thiết thận ghép và cho bệnh nhân nằm ngửa bất động 24 giờ.
• Bệnh nhân cần được theo dõi tình trạng mạch, huyết áp, nhiệt độ, màu sắc nước tiểu. Sau sinh thiết, bệnh nhân cần được làm xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu ngay sau khi đi tiểu được.

Đánh giá tình trạng vỡ ra của mảnh sinh thiết: Mảnh sinh thiết phải lấy được vị trí tổn thương, chiều dài tối thiểu là 1cm không bị vỡ ra khi đưa vào dung dịch formalin.

Gửi kết quả đến phòng xét nghiệm.

• Xuất huyết là biến chứng gặp trong khoảng 2% các trường hợp sinh thiết.
• Nếu đau nhiều ở vị trí sinh thiết có thể dùng thuốc giảm đau như paracetamol, nospa uống hoặc tiêm.
• Đái ra ít máu: Tiến hành truyền thêm natriclorua 9% hoặc glucose 5%, theo dõi chặt chẽ mạch, huyết áp, nhiệt độ và toàn trạng.

Tuy nhiên, những tai biến sau khi sinh thiết thận rất hiếm xảy ra nên người bệnh hoàn toàn yên tâm.

Sinh thiết thận dưới cắt lớp vi tính là một thủ thuật được đáng giá là đáng tin cậy, có giá trị chẩn đoán cao và đang được ứng dụng rộng rãi. Nếu bạn đọc còn bất cứ câu hỏi liên quan nào đến vấn đề này hãy liên hệ trực tiếp tới bác sĩ chuyên khoa để được giải đáp cụ thể hơn.