Khi nào thì có thể sử dụng hormone tăng trưởng chiều cao, khi nào tuyệt đối đừng làm kẻo hối tiếc?

Bài viết được tư vấn chuyên môn cùng Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Hoàn - Trưởng khoa Ngoại trú Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Các loại thuốc chứa hormone tăng trưởng là các chế phẩm tổng hợp bằng công nghệ sinh học, tái tổ hợp gen người (hGH: human Growth Hormone), hGH được dùng trong một số bệnh lý nhất định, trong đó có thể hỗ trợ tăng chiều cao. Với trẻ có chiều cao khiêm tốn nhưng lại không do nguyên nhân thiếu hormone tăng trưởng GH thì việc sử dụng hGH có thể không mang lại hiệu quả.

Hormone tăng trưởng có tên là Growth hormone (gọi tắt là hormone GH), còn được gọi là somatotropic hormone (SH) hoặc somatotropin. Hormone này do thùy trước tuyến yên tiết ra.

Hormone tăng trưởng GH ảnh hưởng đến hầu như toàn bộ các mô bào trong cơ thể người, GH kích thích tăng trưởng của tế bào cả về kích thước và quá trình phân bào, ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình trao đổi chất như: Tăng tổng hợp protein tế bào, tăng phân giải mô mỡ để giải phóng năng lượng, giảm sử dụng glucose, GH còn tác động gián tiếp đến mô sụn và xương. Quá trình sản xuất hormone tăng trưởng GH được cơ thể tự điều hòa theo nhịp sinh học, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của cơ thể.

Bên cạnh hormone tăng trưởng GH thì chiều cao của trẻ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Tính di truyền, ảnh hưởng của các hormon tuyến giáp, tuyến thượng thận, tuyến sinh dục, chế độ ăn uống, sự hấp thụ các khoáng chất như canxi, vitamin D3, kẽm...

Các loại thuốc chứa hormone tăng trưởng là các chế phẩm tổng hợp bằng công nghệ sinh học, tái tổ hợp gen người (hGH: human Growth Hormone), hGH được dùng trong một số bệnh lý nhất định, trong đó có thể hỗ trợ tăng chiều cao, sử dụng cho trẻ em ở độ tuổi đang lớn có chiều cao khiêm tốn do thiếu GH (phải xác định chắc chắn có nồng độ GH trong máu thấp bằng xét nghiệm).

Những bệnh nhân bị thiếu hormone tăng trưởng không được điều trị bổ sung hormone GH thường có chiều cao cuối cùng (chiều cao khi trưởng thành) là:

• Nam: 134 – 146 cm
• Nữ: 128 – 134 cm

Khi điều trị bổ sung hormone tăng trưởng GH thì chiều cao cuối cùng đã cải thiện với con số trung bình ghi nhận được:

• Nam: tăng 8.7 – 10.7 cm
• Nữ: 7.7 – 9.5 cm.

Sử dụng hormone tăng trưởng GH được khuyến cáo trong bệnh thiếu hormone tăng trưởng là 23 – 39 mcg/kg/ngày (0,7 - 1,0mcg/m2/ngày), tiêm dưới da vào buổi tối. Bệnh nhân phải đảm bảo việc khám định kỳ 3-6 tháng/lần: kiểm tra sự tăng chiều cao và tốc độ tăng chiều cao để đánh giá đáp ứng với điều trị GH, theo dõi tác dụng phụ của GH.

Hiện nay, người Việt nam sang Singapore và Hàn quốc để điều trị GH hầu hết không phải là lùn mà chỉ là tầm vóc thấp muốn cải thiện thêm về chiều cao.

Các chỉ định điều trị tuyệt đối gồm:

• Thiếu GH;
• Suy thận mạn;
• Hội chứng Turner;
• Hội chứng Prader-Willi;
• Trẻ sinh ra co chiều cao thấp so với tuổi thai (SGA);
• Lùn vô căn (ISS);

Bộ Y tế Việt Nam duyệt trong dòng BHYT từ 2015

• Thiếu GH;
• HC Turner;
• HC Prader Willi;
• Nhỏ so với tuổi thai.

Tóm lại, tiêm hormone tăng trưởng cần theo đúng chỉ định cho trẻ có chiều cao khiêm tốn (do thiếu hormone GH) nếu không mắc bệnh tuyến giáp và có chế độ ăn đầy đủ. Với trẻ có chiều cao khiêm tốn nhưng lại không do nguyên nhân thiếu hormone tăng trưởng GH thì việc sử dụng hGH có thể không mang lại hiệu quả.

Ghi chú: Bài báo này nằm trong chương trình Nâng cao nhận thức về Bệnh chậm tăng trưởng của Hệ thống Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec, với sự hỗ trợ của Novo Nordisk