Tìm hiểu thêm xét nghiệm công thức máu toàn bộ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi:

Thạc sĩ, Bác sĩ Phạm Thị Thùy Nhung - Phó Trưởng khoa Xét nghiệm - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Thạc sĩ, Bác sĩ Đỗ Thị Hoàng Hà - Bác sĩ Hóa sinh - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Công thức máu toàn bộ (Complete blood count) hay còn gọi là huyết đồ là xét nghiệm máu thường quy được sử dụng để đánh giá sức khỏe tổng thể và phát hiện một loạt các rối loạn, bao gồm nhiễm trùng, thiếu máu và bệnh bạch cầu.

Công thức máu là xét nghiệm quan trọng cung cấp những thông tin về:

• Số lượng hồng cầu trong một thể tích máu
• Số lượng bạch cầu trong một thể tích máu
• Lượng huyết sắc tố trong một thể tích máu
• Hematocrit, tỷ lệ thể tích hồng cầu/ thể tích máu toàn bộ
• Số lượng tiểu cầu trong một thể tích máu
• Tăng hoặc giảm bất thường số lượng các thành phần tế bào trong xét nghiệm công thức máu toàn bộ cho thấy bạn đang trong một tình trạng bệnh lý nào đó cần được chú ý và phân tích sâu hơn.

Công thức máu toàn bộ là xét nghiệm thông thường được thực hiện trong nhiều trường hợp:

• Để đánh giá sức khỏe tổng thể: Bác sĩ có thể chỉ định làm công thức máu toàn bộ như là một phần của một cuộc kiểm tra y tế thường xuyên theo dõi sức khỏe chung.
• Để chẩn đoán bệnh: Bác sĩ có thể chỉ định làm công thức máu toàn bộ nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, sốt, viêm, bầm tím hoặc chảy máu,... công thức máu toàn bộ có thể giúp bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân gây ra các dấu hiệu và triệu chứng trên. Nếu bác sĩ nghi ngờ bị nhiễm trùng, kiểm tra công thức máu toàn bộ cũng có thể giúp khẳng định chẩn đoán.
• Để theo dõi một tình trạng bệnh lý: Nếu đã được chẩn đoán một số tình trạng bệnh lý ảnh hưởng đến số lượng tế bào máu, chẳng hạn như bệnh thiếu máu, bệnh bạch cầu hoặc đa hồng cầu vera,.... bác sĩ có thể sử dụng công thức máu toàn bộ để theo dõi tình trạng và tiến triển của bệnh.
• Để theo dõi quá trình điều trị: công thức máu toàn bộ được sử dụng để theo dõi sức khỏe nếu đang dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến số lượng tế bào máu.

Nếu mẫu máu của bạn chỉ xét nghiệm công thức máu toàn bộ, có thể ăn uống bình thường trước khi thử nghiệm. Nếu mẫu máu được sử dụng cho các xét nghiệm khác như sinh hóa hoặc miễn dịch, bạn cần nhịn ăn một thời gian nhất định trước khi thử nghiệm (thường là trên 8 giờ). Bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn các hướng dẫn cụ thể.

Đối với xét nghiệm công thức máu toàn bộ, nhân viên y tế có trách nhiệm sẽ lấy khoảng 2ml máu từ tĩnh mạch ở cánh tay, thường ở nếp gấp khuỷu tay. Các mẫu máu được chống đông và gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích. Trước đây công thức máu được thực hiện bằng các dụng cụ đếm tay, ngày nay nhờ các máy đếm tự động, việc thực hiện công thức máu trở nên đơn giản hơn nhiều. Bạn có thể trở lại hoạt động bình thường ngay lập tức sau khi lấy máu.

Sau đây là kết quả công thức máu toàn bộ bình thường cho người lớn:

Hồng cầu:

• Nam: 4.2 - 5.4 T/l
• Nữ: 4.0 - 4.9 T/l

Hemoglobin:

• Nam: 130 - 160 g/l
• Nữ: 125 - 142 g/l

Hematocrit:

• Nam: 0.42 - 0.47 L/L
• Nữ: 0.37 - 0.42 L/L

Bạch cầu: 4.0 - 10.0 G/l

Tiểu cầu: 150 - 450 G/l

Kết quả bất thường:

Hồng cầu, hemoglobin và hematocrit thấp hơn bình thường trong tình trạng bị

thiếu máu. Thiếu máu gây ra mệt mỏi và yếu. Thiếu máu có nhiều nguyên nhân, bao gồm: mất máu, tan máu, thiểu dưỡng hoặc bệnh lý của tủy xương.

Hồng cầu cao hơn bình thường (erythrocytosis), hemoglobin hoặc hematocrit ở mức cao trong tình trạng máu bị cô đặc, đa hồng cầu hoặc bệnh tim.

Số lượng bạch cầu thấp (giảm bạch cầu) có gặp trong nhiều tình trạng bệnh lý,

chẳng hạn như là rối loạn tự miễn dịch phá hủy các tế bào bạch cầu, các vấn đề tủy xương hay ung thư. Một số loại thuốc cũng có thể gây ra số lượng tế bào máu trắng bạch cầu thấp. Nếu số lượng bạch cầu cao hơn bình thường, có thể bị nhiễm trùng hoặc viêm. Hoặc, nó có thể chỉ ra có rối loạn hệ thống miễn dịch hoặc bệnh tủy xương.

Bạch cầu cao cũng có thể là một phản ứng với thuốc. Số lượng tiểu cầu thấp hơn so với bình thường (giảm tiểu cầu) hoặc cao hơn bình thường thường là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý nào đó, hoặc nó có thể là một tác dụng phụ của thuốc. Nếu số lượng tiểu cầu nằm ngoài phạm vi bình thường, có thể sẽ cần thêm các xét nghiệm để chẩn đoán nguyên nhân gây ra.

Các kết quả bất thường trong xét nghiệm công thức máu toàn bộ phản ánh rất nhiều tình trạng bệnh lý của cơ thể, vì vậy cần nói chuyện với bác sĩ để có thể nhận được các tư vấn cần thiết. Trong nhiều trường hợp bác sĩ của bạn có thể giới thiệu bạn đến gặp bác sĩ chuyên khoa huyết học, những người có nhiều kinh nghiệm về các bệnh lý liên quan đến máu để có thể đưa ra cho bạn những tư vấn sâu hơn.

Khoa Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec bao gồm đầy đủ các lĩnh vực chuyên sâu: Hóa sinh, Huyết học - Truyền máu, Vi sinh - Ký sinh trùng và Giải phẫu bệnh với đội ngũ y bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm mang đến những chẩn đoán chính xác nhất.

Mọi xét nghiệm được vận hành theo quy trình xét nghiệm chuẩn của Bộ Y tế, kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt.

• Lấy mẫu, vận chuyển mẫu xét nghiệm an toàn
• Đảm bảo chất lượng xét nghiệm
• Trả kết quả trong thời gian sớm nhất, hỗ trợ tích cực bác sĩ điều trị hiệu quả

Các thiết bị xét nghiệm tự động hóa kết hợp bán tự động hiện đại, đồng bộ của các hãng nổi tiếng và uy tín trong lĩnh vực xét nghiệm trên thế giới như Beckman Coulter (Mỹ), Roche (Thụy Sĩ):

• Hệ thống vận chuyển bệnh phẩm và trả kết quả bằng khí nén hiện đại của hãng Beckman – Coulter (Mỹ) tránh ô nhiễm, nhầm lẫn mẫu bệnh phẩm, đồng thời tránh tác động của môi trường lên mẫu bệnh phẩm, cho kết quả xét nghiệm chính xác với thời gian trả kết quả nhanh.
• Hệ thống định danh và kháng sinh đồ tự động VITEK2 COMPACT Biormerieux thực hiện các xét nghiệm vi sinh là hệ thống thiết bị đang được sử dụng tại các bệnh viện tại Hà Nội và Hải Phòng.
• Giải phẫu bệnh: Máy nhuộm hóa mô miễn dịch và lai tại chỗ tự động BenchMark XT đầu tiên tại Hải Phòng xác định nguồn gốc và phân loại các ung thư khác nhau giúp chẩn đoán chính xác các loại ung thư.