Tiêm vacxin cúm cho trẻ khi nào là an toàn?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Quách Nguyễn Thu Thủy - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Trẻ em là nhóm đối tượng có sức đề kháng yếu, dễ mắc bệnh cúm mùa. Vì vậy, cha mẹ cần chủ động tiêm vắc-xin cúm cho trẻ theo đúng lịch, đúng độ tuổi và thời điểm được khuyến cáo để phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất.

Cúm là bệnh lý xảy ra theo mùa, chủ yếu vào mùa đông, do chủng virus cúm A-H3N2 , cúm A-H1N1, cúm B và cúm C gây ra và gây ra các bến chứng viêm nhiễm đường hô hấp. Bệnh chủ yếu lây nhiễm qua đường hô hấp, thông qua các giọt nước bọt nhỏ hoặc dịch tiết mũi họng của bệnh nhân khi ho, hắt hơi. Virus cúm cũng có thể tồn tại trên các bề mặt đồ dùng hoặc dụng cụ ăn uống mà bệnh nhân tiếp xúc. Người khỏe mạnh có thể nhiễm bệnh nếu dùng tay chạm vào các bề mặt này rồi đưa tay lên mắt, mũi, miệng.

Bệnh cúm có biểu hiện giống cảm lạnh thông thường, nhưng thường xảy ra đột ngột, đi kèm với các triệu chứng khác như đau cơ, nhức đầu, sốt, ho, đau họng và mệt mỏi. Theo thống kê của WHO, mỗi năm có khoảng 5% dân số mắc bệnh cúm, gây ảnh hưởng khá nhiều tới công việc, sức khỏe và sinh hoạt hằng ngày.

Với người khỏe mạnh, bệnh cúm thường chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ, bệnh có thể tự hết trong vòng 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, với người cao tuổi, trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu thì bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm tới tính mạng như viêm phổi, tổn thương hô hấp, co giật, thậm chí tử vong. Mức độ biến chứng nhẹ hay nặng phụ thuộc vào loại virus gây cúm và sức đề kháng của từng người.

Hiện bệnh cúm chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và phương pháp điều trị chủ yếu là chăm sóc, nâng cao thể trạng và theo dõi sức khỏe của bệnh nhân để không bội nhiễm, không lây bệnh cho người khác. Tuy nhiên, có thể dự phòng được bệnh cúm nếu tiêm vắc-xin cúm đúng lịch. Vì vậy bố mẹ nên chủ động tiêm phòng cúm cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên theo lịch tiêm được khuyến cáo để phòng bệnh hiệu quả nhất.

2.1 Những trẻ có nguy cơ cao bị cúm

• Trẻ từ 6 tháng - 5 tuổi;
• Trẻ tiếp xúc gần với người bệnh cúm;
• Trẻ chưa từng tiêm vắc-xin cúm hoặc tiêm không đủ liều;
• Không rửa tay thường xuyên sau khi chạm vào đồ dùng có nước bọt hoặc dịch tiết của bệnh nhân;
• Trẻ có hệ miễn dịch yếu do mắc các bệnh mạn tính như rối loạn tim, thiếu hụt miễn dịch, ung thư, bệnh rối loạn trao đổi chất, bệnh thận mạn tính, bệnh tiểu đường...

2.2 Lý do nên tiêm vắc-xin cúm hàng năm cho trẻ

Cha mẹ nên cho trẻ đi tiêm vắc-xin cúm hàng năm vì:

• Trẻ em là đối tượng dễ mắc bệnh cúm, thường biến chứng của bệnh cúm ở trẻ em nguy hiểm hơn so với người lớn;
• Có nhiều chủng virus cúm, các loại virus cúm luôn biến đổi qua từng năm nên kháng thể được tạo ra từ vắc-xin thường chỉ có tác dụng trong một năm, không tác dụng với loại virus cúm trong năm sau;
• Theo thời gian, các kháng thể do vắc-xin cúm tạo ra sẽ suy yếu dần;
• Thành phần của vắc-xin cúm luôn được cập nhật, thay đổi hàng năm để phù hợp với các chủng cúm đang lưu hành. Mỗi loại vắc-xin có thể bảo vệ cơ thể trước 3 - 4 chủng virus cúm.

Do đó, thời điểm tiêm vắc-xin cúm an toàn là tiêm hàng năm để kích hoạt hệ thống miễn dịch, tạo ra các kháng thể chống lại sự xâm nhập của các chủng virus cúm.

2.3 Liều tiêm, thời điểm tiêm vắc-xin cúm an toàn cho trẻ

Hiện có 2 loại vắc-xin phòng ngừa cúm được sử dụng tại Việt Nam gồm Vaxigrip của Pháp và Influvac của Hà Lan. Lịch tiêm phòng cúm chi tiết cho trẻ như sau:

• Trẻ 6 tháng - 9 tuổi chưa từng tiêm vắc-xin cúm: Tiêm 2 mũi cách nhau tối thiểu 1 tháng. Sau đó, tiêm nhắc lại 1 mũi vắc-xin cúm hàng năm;
• Trẻ trên 9 tuổi và người lớn: Tiêm 1 mũi 0.5ml, sau đó tiêm nhắc lại 1 mũi hàng năm.

Với phụ nữ, việc tiêm phòng trước khi mang thai là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho thai phụ và thai nhi. Không chỉ vậy, việc chủng ngừa cúm cho mẹ còn giúp tạo hệ miễn dịch thụ động cho trẻ ngay từ khi chào đời tới khi trẻ có thể chủng ngừa cúm lần đầu vào lúc 6 tháng tuổi.

Ở nước ta, dịch cúm xuất hiện quanh năm nhưng thường đạt đỉnh vào khoảng tháng 3 - 4 và tháng 10 hàng năm. Do đó, để chủ động phòng cúm thì cha mẹ nên cho trẻ tiêm vắc-xin cúm trước khi vào mùa cúm của từng năm khoảng 2 - 4 tuần (vì cơ thể cần khoảng 2 tuần để sản sinh ra các kháng thể cần thiết).

2.4 Đối tượng nào không nên tiêm phòng cúm?

Dù vắc-xin cúm mang lại hiệu quả phòng bệnh khá tốt nhưng một số trường hợp dưới đây không nên tiêm vắc-xin cúm:

• Trẻ dưới 6 tháng tuổi;
• Trước đây trẻ gặp phải các phản ứng nghiêm trọng với vắc-xin cúm;
• Trẻ từng bị hội chứng Guillain-Barre (đặc trưng bởi tình trạng hệ miễn dịch tấn công một phần của hệ thần kinh) trong 6 tuần sau khi tiêm vắc-xin cúm;
• Trẻ đang bị sốt hoặc ốm.

Nếu trẻ bị dị ứng với trứng hoặc nghi ngờ về điều này thì phụ huynh nên báo cho bác sĩ bởi loại vắc-xin này được nuôi trong trứng gà nên có thể chứa các đặc tính của protein trứng.

Các phản ứng phụ có thể gặp phải khi chủng ngừa cúm: Sưng tấy, đau tại vị trí tiêm.

Trẻ em, đặc biệt là trẻ chưa từng nhiễm virus cúm có thể bị sốt nhẹ, mệt mỏi.

Những phản ứng phụ khi tiêm vắc xin ngừa cúm rất hiếm hoi, chỉ xuất hiện kéo dài khoảng 02 ngày.

Có thể thấy việc tiêm vắc-xin cúm cho trẻ là rất cần thiết để tránh gặp phải những biến chứng của bệnh cúm. Do đó, cha mẹ không nên lơ là việc tiêm phòng cúm cho trẻ, nên cho bé tiêm đủ liều và đúng lịch.

Nếu có nhu cầu tiêm các mũi vắc-xin lẻ hoặc tiêm vắc-xin trọn gói, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp đến tổng đài của Bệnh viện hoặc Phòng khám của Vinmec trên toàn quốc hoặc khách hàng có thể đặt lịch trên website để được phục vụ.