Mổ điều trị hội chứng ống cổ tay: Những điều cần biết

Hội chứng ống cổ tay là tình trạng gây tê, ngứa ran và các triệu chứng khác ở bàn tay. Nguyên nhân là do áp lực trên dây thần kinh giữa trong ống cổ tay. Các cử động gập duỗi cổ tay quá mức, lặp đi lặp lại trong thời gian dài có nguy cơ dẫn đến bệnh lý này. Điều trị nội khoa chỉ giúp giảm đau, cải thiện triệu chứng trong khi phẫu thuật hội chứng ống cổ tay mới đóng vai trò chủ yếu, giúp giải phóng sự chèn ép dây thần kinh cổ tay.

Phẫu thuật giải áp hội chứng ống cổ tay là một phẫu thuật được tiến hành nhằm điều trị tận gốc hội chứng ống cổ tay. Trước đây, giả thiết các tổn thương trong hội chứng ống cổ tay là do chấn thương khi cử động quá mức lặp đi lặp lại tại khớp cổ tay. Gần đây, nguyên nhân của bệnh lý này còn có bằng chứng là do người bệnh có ống cổ tay nhỏ hơn những người khác do di truyền, đặc điểm chủng tộc hay hệ quả sau chấn thương, chẳng hạn như bong gân hoặc gãy xương. Hơn thế nữa, bệnh lý này còn liên quan đến tình trạng mang thai, bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp và viêm khớp dạng thấp.

Các thành phần trong ống cổ tay gồm có dây thần kinh giữa và gân gấp các ngón tay. Nền của ống cổ tay là các xương cổ tay trong khi mái của ống là dây chằng ngang cổ tay. Toàn bộ cấu trúc này vô cùng vững chắc nên mọi tổn thương, sưng viêm bất kỳ thành phần nào trong ống cổ tay đều gây tăng áp lực đáng kể. Lúc này, dây thần kinh giữa là thành phần dễ tổn thương nhất, do có cấu trúc mềm nhất và lại nằm ở vị trí nông nhất. Kết quả là người bệnh có cảm giác tê bì, ngứa ran, đau chói và yếu các cơ ở bàn tay. Về lâu dài có thể dẫn đến mất chức năng vĩnh viễn một bàn tay nếu không được điều trị.

Can thiệp điều trị chủ yếu là ngoại khoa vì nội khoa chỉ giúp giảm đau tạm thời, không giúp giải phóng thần kinh giữa khỏi sự chèn ép. Theo đó, trong toàn bộ quá trình phẫu thuật hội chứng ống cổ tay, bác sĩ sẽ cắt bỏ dây chằng ngang cổ tay. Điều này làm tăng không gian hơn cho dây thần kinh giữa và các gân đi trong đường hầm, giúp cải thiện đau đớn, tê bì và chức năng rõ rệt cho người bệnh.

Các biểu hiện của hội chứng ống cổ tay đôi khi là lý do duy nhất để chỉ định phẫu thuật ống cổ tay. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị không phẫu thuật trước, bao gồm thuốc giảm đau không kê đơn, vật lý trị liệu, hạn chế cử động hay dùng nẹp cổ tay và cả tiêm steroid vào cổ tay để giúp giảm sưng và đau. Tuy nhiên, các biện pháp này được ghi nhận hiệu quả không đáng kể, chỉ giúp trì hoãn thời gian trước phẫu thuật.

Theo đó, những lý do cần thiết cho việc chỉ định phẫu thuật hội chứng ống cổ tay bao gồm:

• Giải quyết triệt để các triệu chứng do hội chứng ống cổ tay gây ra;
• Bảo tồn chức năng cho dây thần kinh giữa khi đã có bằng chứng xác định tổn thương do hội chứng ống cổ tay trên kết quả đo điện cơ;
• Các cơ của bàn tay yếu, teo nhỏ và đe dọa mất chức năng vĩnh viễn do sự chèn ép dây thần kinh cổ tay nghiêm trọng;
• Các triệu chứng của hội chứng ống cổ tay đã kéo dài trên 6 tháng và không đáp ứng với điều trị nội khoa.

Tương tự hầu hết các ca phẫu thuật khác, phẫu thuật hội chứng ống cổ tay không tránh được các rủi ro nhất định. Trong quá trình thực hiện, các phẫu thuật viên sẽ gây tê tại vị trí cổ tay của bạn hoặc đôi khi sẽ cần đến gây mê toàn thân nếu bạn quá lo lắng và sợ hãi. Chính vì thế, ngay khi phẫu thuật chưa chính thức bắt đầu, bạn đã có nguy cơ đối với thuốc tê, thuốc mê như dị ứng thuốc, sốc phản vệ.

Những nguy cơ tiềm ẩn khác của phẫu thuật giải phóng chèn ép dây thần kinh cổ tay được ghi nhận là:

• Chảy máu;
• Nhiễm trùng;
• Tổn thương dây thần kinh giữa hoặc phân nhánh;
• Chấn thương gân cơ, mạch máu, dây chằng hoặc các cấu trúc khác;
• Lành sẹo xấu, sẹo tăng dị cảm.

Việc phục hồi sau phẫu thuật hội chứng ống cổ tay cần có thời gian từ vài tuần đến vài tháng, tùy vào từng bệnh nhân. Nếu dây thần kinh đã bị chèn ép đã lâu trước đó, quá trình phục hồi có thể còn lâu hơn nữa. Bác sĩ có thể cho bạn mang nẹp cổ tay tạm thời nhằm hạn chế cử động gập duỗi cổ tay, giúp vết thương mau lành; đồng thời hướng dẫn thêm các bài tập vật lý trị liệu để tăng cường chức năng cổ tay và bàn tay.

Ngoài ra, những rủi ro có thể có khác tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe, bệnh viện, nhân lực cụ thể tại nơi bạn sẽ phẫu thuật. Vì thế, cần thăm hỏi trực tiếp và thẳng thắn với bác sĩ của bạn để tìm hiểu kỹ lưỡng về vấn đề này.

Hãy cho bác sĩ của bạn biết về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng, bao gồm cả thuốc không kê đơn, vitamin, thảo dược hay các thực phẩm chức năng. Bạn có thể sẽ cần phải ngừng sử dụng các loại thuốc có ảnh hưởng đến quá trình đông cầm máu, như ibuprofen, aspirin hoặc naproxen.

Nếu bạn là người hút thuốc, hãy cố gắng bỏ thuốc trước khi tiến hành phẫu thuật. Bởi vì khói thuốc lá là một trong các yếu tố làm trì hoãn sự lành vết thương.

Thăm khám tiền phẫu, các xét nghiệm máu tổng quát và điện tâm đồ trước khi phẫu thuật là các cận lâm sàng cơ bản cần làm nhằm loại trừ khả năng bạn có các bệnh lý đồng mắc khác.

Bạn sẽ được hướng dẫn không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì trong thời gian từ 6 đến 12 giờ trước khi phẫu thuật.

Ngoài ra, tùy vào tình trạng sức khỏe của bạn, bác sĩ có thể có các yêu cầu đặc biệt khác.

Phẫu thuật cắt bỏ dây chằng ngang cổ tay thông thường sẽ được thực hiện ngoại trú, có nghĩa là bạn có thể về nhà cùng ngày với ngày phẫu thuật diễn ra nếu mọi việc thuận lợi.

Hiện nay, có hai phương thức tiến hành phẫu thuật giải phóng ống cổ tay, đó là phẫu thuật hở và phẫu thuật nội soi. Tuy nhiên, nguyên tắc chung đều là cắt bỏ dây chằng ngang cổ tay và khi dây chằng lành lại, sẽ có nhiều không gian hơn cho dây thần kinh giữa và các gân cơ đi trong ống cổ tay.

Bên cạnh đó, việc mổ hội chứng ống cổ tay bao lâu lành cũng phụ thuộc vào phương pháp phẫu thuật. Thông thường, thời gian bình phục khi phẫu thuật nội soi sẽ ngắn hơn so với phẫu thuật hở.

5.1. Phẫu thuật hở

Đây là phương pháp phẫu thuật truyền thống, thực hiện phổ biến ở hầu hết các trung tâm.

Trong đó, bác sĩ phẫu thuật cần cắt lớp da và dây chằng trên cổ tay để giải phóng chèn ép, tăng khoảng không gian cho dây thần kinh giữa.

Ưu điểm của phương pháp này là nhanh chóng, dễ thực hiện và hiệu quả đạt gần 100%.

Khuyết điểm là diện can thiệp rộng, cần nhiều thời gian phục hồi, nguy cơ hình thành sẹo xấu.

5.2. Phẫu thuật nội soi

Thay vì mổ hở, phẫu trường sẽ được các bác sĩ tiếp cận thông qua ngã nội soi. Đó là một ống nhỏ, mỏng và linh hoạt, bên trong ống có chứa máy ảnh và một ống khác chứa các dụng cụ can thiệp được đưa vào cổ tay thông qua hai vết cắt rất nhỏ. Hình ảnh thu nhận trên camera sẽ được chiếu lên màn hình, hướng dẫn cho các bác sĩ điều khiển dụng cụ bên trong.

Ưu điểm của phương pháp này là đạt độ thẩm mỹ cao với vết sẹo rất nhỏ.

Khuyết điểm là đòi hỏi cần có hệ thống máy móc, trang bị theo yêu cầu kỹ thuật nội soi, phẫu thuật viên được đào tạo bài bản, giàu kinh nghiệm nhằm hạn chế nguy cơ tái phát.

Sau khi mổ hội chứng ống cổ tay, cổ tay của bạn cần được băng bó và đặt nẹp để hạn chế cử động trong một đến hai tuần. Bạn sẽ được sắp xếp tái khám để tháo băng, nẹp và bác sĩ đánh giá lại sự lành vết mổ cũng như chức năng các cơ bàn tay, cổ tay. Trong thời gian này, bạn vẫn có thể cử động nhẹ các ngón tay để giúp ngăn ngừa cứng khớp.

Nếu bạn bị đau ở cổ tay do vết thương phẫu thuật, bạn có thể uống thuốc giảm đau không kê toa thông thường. Bên cạnh đó, bạn cũng nên đặt cẳng tay và cổ tay cao hơn thân mình bằng cách kê lên một chiếc gối mỏng khi ngủ vào ban đêm để giúp giảm sưng, phù nề nhanh hơn.

Sau khi được tháo nẹp, bác sĩ sẽ hướng dẫn cho bạn các bài tập vật lý trị liệu nhằm cải thiện các cử động của cổ tay và bàn tay. Những bài tập đôi khi còn tăng tốc độ chữa lành vết thương và ổn định các cấu trúc giải phẫu sau mổ.

Ngoài ra, bạn nên khám lại sớm nếu có bất kỳ bất thường nào sau đây:

• Sốt;
• Chảy máu hoặc chảy dịch mủ từ vết mổ;
• Đau, sưng viêm tăng lên xung quanh vết mổ.

Tóm lại, phẫu thuật hội chứng ống cổ tay là cách điều trị triệt để nhất hiện nay cho bệnh lý này. Việc tiến hành diễn ra ngoại trú với thao tác nhanh chóng, can thiệp tối thiểu trên người bệnh. Người bệnh cần thăm khám và thực hiện tại các cơ sở y tế tin cậy, có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm cùng trang thiết bị tốt nhằm hồi phục tối đa chức năng bàn tay sau này.

Nguồn tham khảo: webmd.com; mayoclinic.org