Những sai lầm khi sử dụng kháng sinh

Hiện nay, tình trạng việc lạm dụng kháng sinh, sử dụng kháng sinh bừa bãi không hợp lý đã để lại nhiều hệ lụy cho sức khỏe, gây ra tình trạng kháng kháng sinh vô cùng nguy hiểm. Thực chất, loại thuốc này chỉ có tác dụng điều trị bệnh do vi khuẩn, không có tác dụng với các loại virus, vì thế để tránh những sai lầm khi sử dụng thuốc kháng sinh, người bệnh cần tuân thủ theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.

Bên cạnh năng lực chuyên môn của nhân viên y tế và bác sĩ, chính thói quen tự chữa bệnh, tự kê đơn thuốc của bệnh nhân và tình trạng mua thuốc kháng sinh không cần đơn thuốc tại các nhà thuốc dẫn đến tình trạng sử dụng kháng sinh tùy tiện, không phù hợp, làm gia tăng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh. Theo đó, những sai lầm khi sử dụng kháng sinh bao gồm:

• Sử dụng thuốc kháng sinh khi không bị nhiễm khuẩn
• Lựa chọn thuốc kháng sinh không hợp lý
• Sử dụng thuốc kháng sinh sai cách
• Lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi

Trong những sai lầm khi sử dụng kháng sinh kể trên, lạm dụng thuốc kháng sinh là nguyên nhân chính và phổ biến làm gia tăng tốc độ và mức độ kháng kháng sinh ở nước ta và nhiều nước trên thế giới.

XEM THÊM: Kháng sinh Augmentin: Không được dùng tùy tiện

Những sai lầm khi sử dụng kháng sinh - đặc biệt là dùng thuốc kháng sinh ngay cả khi chúng không phải là phương pháp điều trị thích hợp thúc đẩy tình trạng kháng thuốc kháng sinh. Tại Việt Nam có đến một phần ba đến một nửa việc sử dụng kháng sinh ở người là không cần thiết hoặc không phù hợp.

Thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn nhưng không điều trị nhiễm virus. Ví dụ, thuốc kháng sinh là một phương pháp điều trị thích hợp cho chứng viêm họng do vi khuẩn Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn) gây ra. Tuy nhiên, đây không phải là phương pháp điều trị thích hợp do hầu hết các trường hợp viêm họng có nguyên nhân từ virus.

Một số bệnh thường do virus nhưng hay được điều trị bằng kháng sinh như cảm lạnh, cảm cúm, ho. Thực tế, việc dùng thuốc kháng sinh để điều trị bệnh do nhiễm virus sẽ không cải thiện được tình trạng bệnh và có thể gây ra những tác dụng không mong muốn.

Nếu bệnh nhân sử dụng kháng sinh trong khi nguyên nhân thực sự là do virus. Hệ vi khuẩn có lợi trong cơ thể sẽ bị tấn công và yếu dần đi, tạo điều kiện cho các vi khuẩn có hại phát triển và gây ra các bệnh lý nhiễm trùng khác.

Có rất nhiều hậu quả của việc làm dụng kháng sinh, có thể kể đến như:

• Bệnh lý trở nên trầm trọng, thời gian điều trị kéo dài.
• Thường xuyên nhập viện và tái phát.
• Lây nhiễm trong cộng đồng, khiến việc điều trị các bệnh lý nhiễm khuẩn thông thường trở nên khó khăn hơn rất nhiều so với trước kia.
• Gia tăng gánh nặng lên gia đình người bệnh và các cơ sở y tế kém phát triển.

XEM THÊM: Kháng sinh đồ - giải pháp giảm thiểu đề kháng kháng sinh

Để chống lại tác động của vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh, bên cạnh vai trò của các cơ quan và cán bộ y tế, người tiêu dùng cũng có thể tự bảo vệ mình khỏi mối đe dọa do kháng kháng sinh gây ra bằng cách tuân thủ các hướng dẫn sau đây:

• Khi bị bệnh, không tự ý mua, sử dụng kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ, nhất là những trường hợp như ho, cảm lạnh hoặc cảm cúm do virus.
• Tốt nhất nên đi khám để được xác định vi khuẩn gây bệnh nếu có và được lựa chọn thuốc kháng sinh phù hợp giúp điều trị hiệu quả và tránh nguy cơ kháng kháng sinh.
• Khi sử dụng thuốc kháng sinh, người sử dụng cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, uống đủ liều, đủ thời gian và đúng cách. Không tự ý bỏ thuốc hoặc thay đổi liều dùng khi thấy bệnh thuyên giảm.
• Thường xuyên theo dõi hiệu quả, các tác dụng không mong muốn, báo lại cho bác sĩ để có hướng điều chỉnh phù hợp.
• Nấu chín kỹ thực phẩm để loại bỏ vi khuẩn gây bệnh bao gồm cả vi khuẩn kháng thuốc trước khi sử dụng.
• Cẩn thận làm sạch các bề mặt trong nhà bếp được sử dụng để chuẩn bị hoặc lưu trữ nguyên liệu sống trước khi nấu chín để tránh nguy cơ nhiễm chéo.
• Hạn chế sử dụng các loại thuốc kháng sinh quan trọng về mặt y tế cho động vật, đặc biệt là gia cầm, gia súc được dùng để sản xuất thực phẩm.

Nước ta là là nước nằm trong “báo động đỏ” về tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh, sử dụng kháng sinh sai cách để lại những hệ lụy vô cùng nghiêm trọng. Vì thế, mỗi người cần học cách sử dụng kháng sinh đúng liều lượng, đúng loại thuốc và thực hiện theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Bên cạnh đó khi thấy có dấu hiệu bệnh lý cần đi khám để được kê đơn thuốc phù hợp.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org, healthline.com