Thuốc Dapson điều trị bệnh gì?

Bài viết được viết bởi Dược sĩ Huỳnh Xuân Lộc - Khoa Dược - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Dapson là một thuốc kháng khuẩn thuộc họ sulfon có tác dụng kiềm chế trực khuẩn Hansen (Mycobacterium Leprae) gây bệnh phong. Được tìm ra năm 1908 bởi hai nhà hóa học người Đức là Eric Fromm and J. Wittmann, dapson ban đầu được dùng trong công nghiệp dệt vải. Cho đến tận những năm 1949 sau nhiều nghiên cứu, Dapson mới được chứng minh có hiệu quả vượt trội trong điều trị bệnh phong và đã góp phần lớn trong việc chấm dứt dịch bệnh này trên toàn thế giới.

Ngày nay, dapson còn được sử dụng để điều trị các bệnh khác như viêm da dạng Herpes, viêm phổi do Pneumocystis jiroveci (P. carinii), bệnh Toxoplasma ở người nhiễm HIV và cả dự phòng sốt rét trong một số trường hợp.

Thuốc dapson ở dạng viên và được uống theo chỉ định của bác sĩ. Trong điều trị bệnh phong, người bệnh có thể cần phải sử dụng thuốc đến 6 tháng và sau đó đến khám hàng năm để phát hiện tái phát.

Dapson là một thuốc kê đơn và hơn nữa có thể gây nhiều tác dụng có hại nếu dùng quá liều hoặc không phù hợp. Do vậy, người bệnh không được tự ý dùng thuốc và phải đến khám, điều trị tại các cơ sở y tế. Tại đây, tùy vào tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ cân nhắc liều dùng và theo dõi đáp ứng điều trị của người bệnh.

Dapson có thể gây ra nhiều tác dụng phụ khác nhau nhưng đáng lưu ý nhất là thiếu máu tán huyết và methemoglobin, thường gặp ở những người bệnh dùng 200mg hoặc hơn mỗi ngày. Thuốc cũng có thể gây ra quá mẫn, phát ban da, đau đầu hoặc buồn nôn, nôn mửa, chán ăn hoặc mất ngủ. Hiếm khi thuốc gây ra rối loạn tạo máu, viêm da tróc vẩy, nghiêm trọng hơn là hoại tử biểu bì ngộ độc hoặc hội chứng Steven-Johnson.

Người bệnh cần ngừng ngay dapson nếu xảy ra phản ứng nhiễm độc da. Các bác sĩ có thể sẽ cho dùng liều cao corticosteroid nếu dị ứng hoặc xuất hiện viêm dây thần kinh do thuốc. Xanh methylen dạng tiêm truyền cũng được dùng để xử trí methemoglobin huyết.

Dapson là thuốc điều trị đặc hiệu và chỉ dùng khi có chỉ định của bác sĩ. Người bệnh cần lưu ý các dấu hiệu nguy hiểm như tím tái, đổi màu da, khó thở, đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, choáng váng ... hoặc các triệu chứng trên da như phát ban, bọng nước, đỏ da, tróc vảy ... Cần ngưng thuốc và báo ngay cho bác sĩ điều trị hoặc đến khám tại các cơ sở y tế nếu gặp các tình trạng trên.

Người bệnh cần báo cho bác sĩ điều trị nếu từng dị ứng với dapson hoặc thuốc nhóm sulfa khác.

Người bệnh cũng cần phải cảnh báo cho bác sĩ nếu đang gặp phải các vấn đề sức khỏe như thiếu máu hoặc thiếu hụt men G6PD (glucose-6-phosphate dehydrogenase) cũng như đang mang thai, cho con bú hoặc nghi ngờ có thai.

Do dapson có tương tác bất lợi với nhiều thuốc, hoạt chất khác nhau nên người bệnh cần nói với bác sĩ các thuốc đang dùng kể cả những thuốc không kê đơn (như vitamin, khoáng chất ...), thảo dược, bài thuốc đông y hoặc thực phẩm chức năng khác.

Trong thời gian dùng thuốc, người bệnh cần kiêng rượu bia hoặc đồ uống chứa cồn khác. Tránh tiếp xúc lâu dài với ánh nắng mặt trời hoặc phải che chắn kỹ khi ra ngoài để giảm nguy cơ bỏng da do tăng tính nhạy cảm với ánh sáng.

Bảo quản thuốc theo khuyến cáo của nhà sản xuất, thông thường cần để thuốc ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời hoặc gần nguồn nhiệt.

Loại thuốc này cần có sự chỉ định của bác sĩ, vì vậy bạn nên đến cơ sở y tế khám và tư vấn từ các bác sĩ chuyên khoa. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.

Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.

Tài liệu tham khảo:

1. Dược thư quốc gia Việt Nam, chuyên luận Dapson, 2018
2. Justin Barr, A short history of dapsone, or an alternative model of drug development, J Hist Med Allied Sci, 2011