Điều gì gây ra chứng đầy hơi ở bụng và cách điều trị như thế nào?

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Khoảng 16–30% mọi người nói rằng họ thường xuyên bị đầy hơi, đây là hiện tượng khá phổ biến. Mặc dù đôi khi đầy hơi do các tình trạng bệnh lý nghiêm trọng gây ra, nhưng nó thường do chế độ ăn uống và một số loại thực phẩm hoặc thành phần mà bạn không dung nạp được.

Đầy hơi là hiện tượng khi bụng của bạn cảm thấy sưng lên sau khi ăn, thường là do sản xuất dư thừa khí hoặc rối loạn chuyển động của các cơ của hệ tiêu hóa.

Đầy hơi thường có thể gây đau, khó chịu và cảm giác "nhồi nhét". Nó cũng có thể làm cho bụng của bạn trông to hơn.

Ở một số người, đầy hơi chủ yếu là do tăng nhạy cảm. Cảm giác như thể có áp lực tăng lên trong bụng, mặc dù không có.

Đầy bụng xảy ra khi đường tiêu hóa (GI) chứa đầy không khí. Hầu hết mọi người mô tả đầy hơi là cảm giác đầy hơi, căng tức hoặc sưng ở bụng. Bụng của bạn cũng có thể bị sưng (căng phồng), cứng và đau. Đầy hơi thường đi kèm với:

• Đau đớn
• Quá nhiều khí (đầy hơi)
• Ợ hơi
• Bụng ầm ầm hoặc ùng ục

Đầy bụng có thể cản trở khả năng làm việc và tham gia các hoạt động xã hội hoặc giải trí của bạn. Đầy hơi là phổ biến ở cả người lớn và trẻ em.

Khí là nguyên nhân phổ biến nhất gây đầy hơi, đặc biệt là sau khi ăn. Khí tích tụ trong đường tiêu hóa khi thức ăn không tiêu hóa được bị phân hủy hoặc khi bạn nuốt không khí. Mọi người nuốt không khí khi họ ăn hoặc uống. Nhưng một số người có thể nuốt nhiều hơn những người khác, đặc biệt nếu họ:

• Ăn hoặc uống quá nhanh
• Ăn kẹo cao su
• Hút thuốc
• Đeo răng giả lỏng lẻo

Ợ hơi và đầy hơi là hai cách mà không khí bị nuốt vào cơ thể. Việc làm rỗng dạ dày chậm lại (vận chuyển khí chậm) ngoài việc tích tụ khí còn có thể gây đầy hơi và chướng bụng.

Các nguyên nhân khác của đầy hơi có thể là do các điều kiện y tế như:

• Hội chứng ruột kích thích (IBS)
• Bệnh viêm ruột như: Viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn
• Rối loạn tiêu hóa chức năng khác (FGIDs)
• Ợ nóng
• Không dung nạp thực phẩm
• Tăng cân
• Thay đổi nội tiết tố (đặc biệt đối với phụ nữ)
• giardiasis (nhiễm ký sinh trùng đường ruột)
• Rối loạn ăn uống như chán ăn tâm thần hoặc ăn vô độ
• Các yếu tố sức khỏe tâm thần như căng thẳng, lo lắng, trầm cảm, v.v
• Một số loại thuốc

Những điều kiện gây ra các yếu tố góp phần dẫn đến khí và đầy hơi, chẳng hạn như:

• Phát triển quá mức hoặc thiếu hụt vi khuẩn trong đường tiêu hóa
• Tích tụ khí
• Thay đổi nhu động ruột
• Vận chuyển khí bị suy giảm
• Phản xạ bụng bất thường
• Quá mẫn nội tạng (cảm giác đầy hơi trong những thay đổi cơ thể nhỏ hoặc thậm chí bình thường)
• Thức ăn và sự kém hấp thu carbohydrate
• Táo bón

Nguyên nhân nghiêm trọng

Đầy bụng cũng có thể là triệu chứng của một số bệnh nghiêm trọng, bao gồm:

• Sự tích tụ chất lỏng bệnh lý trong khoang bụng (cổ trướng) do ung thư (ví dụ, ung thư buồng trứng), bệnh gan, suy thận hoặc suy tim sung huyết
• Bệnh celiac không dung nạp gluten
• Suy tụy: Suy giảm tiêu hóa do tuyến tụy không thể sản xuất đủ các enzym tiêu hóa
• Thủng đường tiêu hóa do khí thoát ra, vi khuẩn đường tiêu hóa thông thường và các thành phần khác vào khoang bụng

Thay đổi lối sống

Trong nhiều trường hợp, các triệu chứng đầy hơi chướng bụng có thể giảm bớt hoặc thậm chí ngăn ngừa bằng cách áp dụng một số thay đổi lối sống đơn giản như giảm cân, nếu bạn thừa cân. Để giảm nuốt quá nhiều không khí, bạn có thể:

• Tránh nhai kẹo cao su: Nhai kẹo cao su có thể khiến bạn nuốt thêm không khí do đó có thể dẫn đến đầy hơi.
• Hạn chế uống đồ uống có ga.
• Tránh các loại thực phẩm gây đầy hơi, chẳng hạn như các loại rau thuộc họ bắp cải, đậu khô và đậu lăng.
• Ăn chậm và tránh uống qua ống hút.
• Sử dụng các sản phẩm sữa không chứa lactose (nếu bạn không dung nạp được lactose).
• Probiotics: Giúp tái sinh vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh. Bạn có thể tìm thấy men vi sinh trong sữa chua kefir và sữa chua Hy Lạp.

Mát xa bụng

Mát-xa bụng cũng có thể giúp giảm chướng bụng. Một nghiên cứu của đã xem xét 80 người bị cổ trướng và chỉ định họ mát-xa bụng 15 phút hai lần/ ngày trong ba ngày. Kết quả cho thấy mát-xa giúp cải thiện chứng trầm cảm, lo lắng, hạnh phúc và các triệu chứng đầy hơi ở bụng.

Thuốc điều trị

Nói chuyện với bác sĩ nếu thay đổi lối sống và can thiệp chế độ ăn uống không làm giảm chướng bụng. Nếu bác sĩ tìm thấy nguyên nhân y tế gây ra chứng đầy hơi của bạn, họ có thể đề nghị các phương pháp điều trị y tế. Việc điều trị có thể yêu cầu thuốc kháng sinh, thuốc chống co thắt hoặc thuốc chống trầm cảm, nhưng nó cũng phụ thuộc vào tình trạng của bạn.

Nhồi nhét thức ăn có thể gây cảm thấy như bị đầy hơi, nhưng vấn đề là bạn đã ăn quá nhiều.

Nếu bạn đang ăn nhiều bữa và có xu hướng cảm thấy không thoải mái sau đó, hãy thử các khẩu phần nhỏ hơn. Thêm một bữa ăn hàng ngày khác nếu cần thiết.

Một nhóm nhỏ những người bị đầy hơi không thực sự có bụng to hoặc tăng áp lực trong ổ bụng. Vấn đề chủ yếu là cảm tính.

Một người có xu hướng đầy hơi sẽ cảm thấy khó chịu khi ăn một lượng nhỏ.Vì lý do này, chia các bữa ăn nhỏ hơn có thể vô cùng hữu ích.

Nhai thức ăn tốt hơn có thể có tác dụng gấp hai lần. Nó làm giảm lượng không khí bạn nuốt vào cùng với thức ăn (một nguyên nhân gây đầy hơi) và nó cũng khiến bạn ăn chậm hơn, có liên quan đến việc giảm lượng thức ăn và khẩu phần ăn nhỏ hơn.

Dị ứng và không dung nạp thực phẩm tương đối phổ biến. Khi bạn ăn những thực phẩm mà bạn không dung nạp, nó có thể gây ra tình trạng tạo ra khí dư thừa, đầy hơi và các triệu chứng khác.

Dưới đây là một số thực phẩm và thành phần phổ biến cần xem xét:

• Lactose: Không dung nạp lactose có liên quan đến nhiều triệu chứng tiêu hóa, bao gồm đầy hơi. Lactose là carbohydrate chính trong sữa.
• Fructose: Không dung nạp fructose có thể dẫn đến đầy hơi .
• Trứng: Đầy hơi và chướng bụng là những triệu chứng phổ biến của dị ứng trứng.
• Lúa mì và gluten: Nhiều người không dung nạp gluten-một loại protein có trong lúa mì, lúa mạch, lúa mạch và một số loại ngũ cốc khác. Điều này có thể dẫn đến nhiều tác động tiêu cực khác nhau đối với tiêu hóa, bao gồm đầy hơi.

Có hai nguồn khí trong hệ tiêu hóa: Một là khí do vi khuẩn trong ruột tạo ra. Loại còn lại là không khí hoặc khí được nuốt vào khi bạn ăn hoặc uống. Tội phạm lớn nhất ở đây là đồ uống có ga như soda hoặc đồ uống có ga.

Chúng chứa các bong bóng với carbon dioxide, một loại khí có thể được giải phóng khỏi chất lỏng sau khi nó đến dạ dày của bạn.

Nhai kẹo cao su, uống qua ống hút và vừa ăn vừa nói chuyện hoặc trong lúc vội vàng cũng có thể khiến lượng không khí nuốt vào tăng lên.

Một số loại thực phẩm giàu chất xơ có thể khiến con người sản sinh ra một lượng lớn khí. Các thủ phạm chính bao gồm các loại đậu như đậu và đậu lăng, cũng như một số loại ngũ cốc nguyên hạt.

Hãy thử ghi nhật ký ăn uống để tìm hiểu xem một số loại thực phẩm có xu hướng khiến bạn đầy hơi hoặc chướng bụng hơn những loại khác hay không.

Thực phẩm béo cũng có thể làm chậm quá trình tiêu hóa và làm rỗng dạ dày. Điều này có thể có lợi cho cảm giác no (và có thể giúp giảm cân), nhưng có thể là vấn đề đối với những người có xu hướng đầy hơi.

Hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ nếu đầy hơi kèm theo bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

• Đau bụng dữ dội hoặc kéo dài
• Có máu trong phân, hoặc phân sẫm màu, trông như hắc ín
• Sốt cao
• Bệnh tiêu chảy
• Chứng ợ chua trở nên tồi tệ hơn
• Nôn mửa
• Giảm cân không giải thích được

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.

Khoa Nội soi - Tiêu hóa là một trong những chuyên khoa mũi nhọn tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Để được thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời các bệnh tiêu hóa, bạn có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký trực tuyến trên website để được phục vụ.