Hạn chế những di chứng tai biến mạch máu não

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Hồng Nhật - Bác sĩ Tim mạch can thiệp - Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Tai biến mạch máu não là một trong những bệnh lý rất nguy hiểm vì ngoài khả năng dẫn đến tử vong cao còn để lại di chứng nặng nề, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh. Vì vậy, cần có biện pháp phòng ngừa tai biến cũng như những di chứng của nó ngay khi có thể.

Tai biến mạch máu não có thể là tình trạng tắc mạch máu do cục máu đông ở động mạch não hay cũng có thể là tình trạng vỡ mạch máu não. Tai biến mạch máu não là nguyên nhân gây ra tử vong đứng thứ 2 trên toàn thế giới, chỉ đứng sau bệnh lý về tim mạch.

Nguyên nhân tai biến mạch máu não có thể kể đến như sau:

• Tăng huyết áp
• Đái tháo đường
• Rối loạn mỡ trong máu
• Hút thuốc lá
• Uống nhiều bia rượu
• Lối sống thụ động, ít luyện tập thể dụng thể thao
• Chế độ dinh dưỡng không khoa học, bữa ăn chứa nhiều đường, chất béo...

Có nhiều dạng di chứng tai biến mạch máu não có thể xảy ra, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Tùy vào mức độ bệnh, là tai biến mạch máu não nặng hay nhẹ, bộ phận nào của não bị tổn thương và còn tùy vào độ tuổi của người bệnh mà những di chứng tai biến mạch máu não có thể khác nhau, bao gồm:

• Liệt vận động: Đây là dạng phổ biến nhất, chiếm gần như 90%, với biểu hiện là liệt tay, liệt chân cùng bên, cũng có thể là tổn những dây thần kinh sọ não gây tê bì các chi hoặc nửa người.
• Rối loạn về ngôn ngữ: Khi não bộ bị tổn thương vùng ngôn ngữ hay còn gọi là vùng Broca thì sẽ gây nên loại biến chứng này, với dấu hiệu trên lâm sàng là nói ngọng, nói lắp bắp, khó diễn đạt khi nói, nặng hơn có thể mất khả năng giao tiếp.

• Suy giảm về ý thức: Đây là biến chứng nghiêm trọng khi bị tai biến, người bệnh bị sa sút về mặt trí tuệ và rối loạn ý thức, biểu hiện lâm sàng như giảm trí nhớ, không tỉnh táo, không định hướng được không gian, không nhận biết được những người thân và không hiểu được lời nói của mọi người.
• Trầm cảm, rối loạn về cảm xúc: Sau khi bị tai biến thì bệnh nhân không thể chăm sóc bản thân như trước, đồng thời khó ngủ, cũng như gặp những vấn đề về giao tiếp, vận động, suy giảm trí nhớ nên sẽ không thể tham gia vào nhiều hoạt động thường ngày khiến bệnh nhân gặp một số vấn đề về cảm xúc và tâm lý, lâu ngày dẫn đến trầm cảm, hay cáu gắt, không điều khiển được cảm xúc.
• Rối loạn về tiểu tiện: Sự rối loạn cơ vòng sau đột quỵ não và sự mất ý thức, cảm giác nên dẫn đến rối loạn tiểu tiện, từ đó dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu.
• Rối loạn về thị giác: Khi nguyên nhân tai biến mạch máu não là tắc động mạch và tắc tĩnh mạch võng mạc trung tâm thì sẽ dẫn đến tình trạng võng mạch không được cung cấp đủ máu gây mất thị lực 1 bên mắt, nặng hơn có thể cả 2 mắt. Nếu trong trường hợp tắc động mạch cùng cảnh bên thì sẽ gây nên tình trạng mù Fugax hay còn gọi là mù thoáng qua.
• Hôn mê: Hay còn gọi là người thực vật, là một trong những di chứng tai biến mạch máu não gây ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống, sức khỏe và sinh hoạt của bệnh nhân trong thời gian dài.
• Một số di chứng tai biến mạch máu não khác như táo bón, khó nuốt...

Để phòng ngừa tai biến do đột quỵ não gây nên thì bệnh nhân cần thực hiện một số biện pháp như:

• Khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện kịp thời tình trạng tai biến mạch máu não.
• Nếu bệnh nhân mắc một số bệnh như cao huyết áp, tiểu đường, mỡ trong máu... thì cần kiểm soát tốt những bệnh lý này vì đây là những nguyên nhân chủ yếu gây ra tai biến mạch máu não.
• Có một chế độ dinh dưỡng khoa học, không ăn những thức ăn chứa nhiều chất béo, đặc biệt là mỡ động vật và thức ăn nhanh, thức ăn nhiều dầu mỡ. Ngoài ra, những bệnh nhân cao huyết áp thì không nên ăn nhiều muối. Bổ sung thêm những loại thực phẩm chứa nhiều vitamin, chất xơ.
• Hạn chế việc sử dụng bia, rượu và hút thuốc lá.

• Với những bệnh nhân đã từng bị tai biến mạch máu não thì cần sinh hoạt điều độ, không làm việc học tập căng thẳng quá mức, cần có thời gian để cơ thể được nghỉ ngơi, luyện tập thể dục thể thao đều đặn.
• Người lớn tuổi chú ý về việc giữ ấm cho cơ thể, đặc biệt vào những thời điểm thời tiết thay đổi đến phòng ngừa tình trạng tai biến tái phát.
• Khi có bất cứ dấu hiệu nào nghi ngờ cần đến cơ sở y tế đề được thăm khám và chẩn đoán, mặc dù những dấu hiệu đó chỉ thoáng qua và hết ngay sau đó.

Tai biến mạch máu não là một bệnh lý rất nguy hiểm và ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh, để lại rất nhiều biến chứng trầm trọng, thậm chí có thể dẫn đến tử vong một cách đột ngột. Để hạn chế những di chứng tai biến mạch máu nào thì bệnh nhân cần tuân thủ một chế độ sống khoa học và đi khám ngay khi có triệu chứng nghi ngờ để phòng ngừa tai biến một cách tốt nhất.