Các kiến thức tránh thai cơ bản ai cũng nên nắm vững

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Lại Thị Nguyệt Hằng - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Phụ nữ cần trang bị cho mình đầy đủ những kiến thức tránh thai cơ bản. Bài viết sau đây sẽ cung cấp những thông tin cần thiết giúp nữ giới hiểu được tránh thai bằng cách nào, tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt thực hiện ra sao?

Nữ giới khi đến độ tuổi sinh nở cần hiểu rõ và nhận biết được thời điểm dễ thụ thai trong chu kỳ kinh nguyệt. Nếu đang cố gắng mang thai, nữ giới nên ưu tiên sinh hoạt tình dục vào những ngày dễ thụ thai nhất. Mặt khác, nếu đang muốn tránh thai, cần tránh quan hệ tình dục hoặc sử dụng biện pháp ngừa thai, chẳng hạn như bao cao su, để phòng chống khả năng xảy ra thụ thai. Một trong những biện pháp phổ biến là tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt.

Chu kỳ kinh nguyệt là khoảng thời gian bắt đầu từ ngày đầu tiên có kinh nguyệt trong tháng (được gọi là ngày 1) đến ngày có kinh tiếp theo. Trung bình một chu kỳ kinh nguyệt bình thường kéo dài 28 ngày.

Với chu kỳ kinh nguyệt bình thường, một buồng trứng giải phóng ra một quả trứng, quá trình này gọi là sự rụng trứng. Đối với kỳ kinh nguyệt dài 28 ngày, sự rụng trứng xảy ra vào khoảng 14 ngày trước khi bắt đầu kỳ kinh tiếp theo. Số ngày tính từ thời điểm rụng trứng đến khi bắt đầu kỳ kinh nguyệt kế tiếp là không thay đổi trong một chu kỳ kinh nguyệt. Trứng sau khi được giải phóng sẽ di chuyển xuống ống dẫn trứng, đến tử cung. Có rất nhiều phương pháp tránh thai, nhưng đa phần đều liên quan đến cơ chế tránh thai tự nhiên theo vòng kinh.

Trứng có thể tồn tại trong ống dẫn trứng khoảng 24 giờ sau khi được giải phóng. Tinh trùng nam giới có khả năng sống bên trong cơ thể người phụ nữ trong khoảng 3 ngày (và đôi khi đến 5 ngày) sau khi quan hệ tình dục. Thông thường, sự thụ thai nhiều khả năng sẽ xảy ra nếu quan hệ tình dục trong khoảng thời gian từ 5 ngày trước khi rụng trứng cho đến sau khi rụng trứng 1 ngày. Cơ hội mang thai là cao nhất khi tinh trùng di chuyển vào bên trong ống dẫn trứng ngay khi sự rụng trứng xảy ra. Như vậy, theo như cơ chế rụng trứng thì nữ giới tránh thai bằng cách nào?

Các phương pháp tránh thai tự nhiên theo vòng kinh đem lại hiệu quả cao và ít gây tác dụng phụ, bao gồm:

• Phương pháp Ngày chuẩn (Standard Days).
• Phương pháp Dịch nhầy cổ tử cung (Cervical Mucus).
• Phương pháp Thân nhiệt cơ bản (Basal Body Temperature - BBT).
• Phương pháp Triệu chứng - Thân nhiệt (Symptothermal).

Phương pháp Ngày chuẩn tuân theo quy tắc tính ngày rụng trứng để tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt. Nếu kỳ kinh kéo dài trong khoảng 26 - 32 ngày, thì theo phương pháp Ngày chuẩn, ngày thứ 8 - 19 là khoảng thời gian phụ nữ dễ thụ thai nhất. Để tránh mang thai, nên hạn chế giao hợp hoặc sử dụng thêm phương pháp hỗ trợ ngăn cản sự thụ thai trong khoảng ngày này. Lưu ý, phương pháp Ngày Chuẩn sẽ hoạt động chính xác nhất nếu chu kỳ kinh ở nữ đều đặn trong khoảng từ 26 đến 32 ngày.

Phương pháp Dịch nhầy cổ tử cung liên quan đến sự thay đổi trong chất nhầy do cổ tử cung tiết ra, đây cũng là một cơ chế tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt thường được áp dụng. Ngay trước khi rụng trứng, lượng dịch nhầy do cổ tử cung tiết ra sẽ tăng lên rõ rệt. Ngoài ra, tính chất của dịch nhầy trở nên loãng và trơn hơn. Ngay sau khi rụng trứng, nữ giới sẽ nhận thấy lượng chất nhầy giảm dần, trở nên đặc và sệt hơn.

Để tránh mang thai, phụ nữ cần chú ý đến thời điểm xuất hiện dịch nhầy bất thường ở cổ tử cung, đặc biệt là khi dịch tiết ra nhiều, loãng và trơn.

Khi áp dụng phương pháp Dịch nhầy cổ tử cung, chú ý rằng bất kỳ vấn đề nào đối với sức khỏe hoặc thói quen hàng ngày cũng có khả năng khiến cho việc nhận biết dấu hiệu rụng trứng trở nên khó khăn hơn. Điển hình như, các loại thuốc, dung dịch vệ sinh phụ nữ, chất thụt rửa, sinh hoạt tình dục, đang cho con bú hoặc khám phụ khoa có sử dụng chất bôi trơn đều là những yếu tố làm thay đổi tính chất của dịch nhầy cổ tử cung.

Phương pháp Hai ngày là một biến thể của phương pháp Dịch nhầy cổ tử cung và cũng theo cơ chế ngừa thai theo chu kỳ kinh nguyệt. Với phương pháp Hai ngày, nữ giới kiểm tra chất nhầy ở cổ tử cung ít nhất hai lần mỗi ngày. Sau đó tự trả lời hai câu hỏi sau đây:

• Tôi có nhận thấy bất kỳ dịch nhầy nào trong ngày hôm nay?
• Tôi đã nhận thấy bất kỳ dịch nhầy nào trong ngày hôm qua?

Trong trường hợp nhận thấy có dịch tiết chất nhầy ở cổ tử cung trong hôm nay hoặc hôm qua, rất có thể phụ nữ đang trong những “Ngày cấm”. Nếu không nhận thấy dịch nhầy cổ tử cung trong cả hôm nay và hôm qua (2 ngày khô liên tiếp), thì khả năng mang thai sẽ ít xảy ra hơn.

Thân nhiệt cơ bản, hay thân nhiệt chuẩn (BBT), là nhiệt độ cơ thể phụ nữ trong trạng thái hoàn toàn nghỉ ngơi. Đối với hầu hết phụ nữ, thân nhiệt bình thường sẽ tăng nhẹ trong quá trình rụng trứng (0.5 - 1°F) và duy trì ở mức cao cho đến khi kết thúc chu kỳ kinh nguyệt. Thời điểm dễ thụ thai nhất là 2 - 3 ngày trước khi xảy ra hiện tượng tăng thân nhiệt.

Như vậy, theo dõi thân nhiệt cũng là một cách tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt, nhưng chưa thật sự tối ưu do phương pháp này chỉ cho biết thời điểm sau khi rụng trứng đã xảy ra.

Đây là cách tránh thai tự nhiên theo vòng kinh, kết hợp hai phương pháp Thân nhiệt cơ bản và Dịch nhầy cổ tử cung. Phương pháp kết hợp Triệu chứng và Thân nhiệt theo dõi khả năng sinh sản bằng một thiết bị điện tử. Thiết bị này phân tích hormone trong nước tiểu để xác định thời điểm có khả năng mang thai.

Một ưu điểm của các phương pháp tránh thai theo vòng kinh của phụ nữ là tiết kiệm chi phí, khi cơ chế chủ yếu dựa trên sự rụng trứng tự nhiên của cơ thể. Trên thực tế, dù là tránh thai bằng cách nào đi nữa thì cũng tồn tại những rủi ro nhất định. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ ưa chuộng hình thức tránh thai dựa trên chu kỳ kinh nguyệt, đơn giản vì nó an toàn và không liên quan đến việc sử dụng thuốc, nội tiết tố hoặc thiết bị vật lý.

Tránh thai tự nhiên theo vòng kinh không thể chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs), bao gồm cả virus gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV). Bên cạnh đó, lựa chọn này cần đến sự hợp tác của bạn tình.

Những phương pháp tránh thai theo chu kỳ kinh nguyệt được đề cập trong bài viết để xác định thời điểm có khả năng thụ thai cao, chứ không hoàn toàn để tránh thai. Khi lên kế hoạch mang thai hoặc tránh thai, phụ nữ cần có sự tư vấn và kiểm tra từ các bác sĩ sản phụ khoa, để có thể phối hợp các biện pháp ngừa thai phù hợp với mỗi người.

Bài viết theo nguồn: Acog.org