Dấu hiệu tiền sản giật nặng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Phát hiện sớm các dấu hiệu tiền sản giật nặng giúp thai phụ có thể sớm điều trị. Tiền sản giật nặng là một trong 5 tai biến sản khoa gây biến chứng tử vong ở mẹ và con cao.

Tiền sản giật thông thường có 3 dấu hiệu sau:

• Cao huyết áp

Bắt đầu từ sau 20 tuần của thai kỳ có thể có các triệu chứngprotein huyết áp người mẹ đột ngột tăng cao, huyết áp tối đa > 140mmHg và huyết áp tối thiểu > 90mmHg.

• Nước tiểu có protein

Xét nghiệm tổng phân tích nước tiểu có đạm niệu > 0,3g/l.

• Phù

Biểu hiện toàn thân phù.

Phù không phải là dấu hiệu nặng của tiền sản giật. Tiền sản giật khi có các triệu chứng dưới đây cần theo dõi là tiền sản giật nặng:

• Nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt.
• Huyết áp cao ≥ 160/110mmHg.
• Lượng nước tiểu trong 24 giờ ít hơn 400ml.
• Có hơn 5 gam Albumin trong nước tiểu trong 24 giờ.
• Nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt lặp lại. Đau đầu với việc dùng thuốc giảm đau không đỡ. Cần phân biệt với đau đầu do các nguyên nhân khác.
• Đau thượng vị, cảm giác ngộp thở, nặng ngực, phù phổi cấp, suy tim.

Ở tiền sản giật nặng, siêu âm thai thấy thai chậm tăng trưởng trong tử cung, xét nghiệm chức năng gan giảm với biểu hiện: tiểu cầu giảm, men gan tăng cao, creatinin máu tăng cao.

Tiền sản giật nặng có thể dẫn đến biến chứng cấp tính là sản giật, có kèm theo cơn co giật và hôn mê. Ngoài ra, trong thời gian liên quan đến thai kỳ có cơn co giật phải có bằng chứng liên quan trước đó mới có thể thay đổi việc chẩn đoán sản giật.

Cơn co giật được mô tả như sau: bắt đầu mặt rung rung, sau đó một vài giây co cơ toàn thân dẫn tới co cứng toàn thân, tình trạng này kéo dài trong khoảng 15 - 20 giây, hàm bất ngờ mở ra và khép lại rất mạnh, ngay sau đó mí mắt cũng lặp lại tình trạng. Cơ mặt và tất cả các cơ khác thay phiên nhau giãn rất nhanh.

Người mẹ có thể bị té xuống giường, có thể cắn vào lưỡi do cử động không kiểm soát của hàm, giai đoạn co giãn cơ này có thể kéo dài trong 1 phút. Dần dần các cử động cơ yếu dần, cuối cùng người mẹ bất động. Có thể sau đó ngưng thở trong vài giây, rồi thở sâu và hôn mê. Người mẹ sau khi tỉnh sẽ không nhớ đến cơn co giật cũng như sự kiện trước và sau cơn giật.

Như vậy, diễn tiến của tiền sản giật là đi vào sản giật, đây là tình trạng hết sức nguy hiểm, có thể đe dọa tử vong mẹ và con. 3 triệu chứng của hội chứng HELLP bao gồm tăng men gan, tán huyết, giảm tiểu cầu. Bệnh lý và biến chứng gây ra bởi hội chứng HELP là rối loạn đông máu lan tỏa, phù phổi cấp, suy thận cấp, nhau bong non, xuất huyết não...

Phát hiện sớm và điều trị tiền sản giật triệt để là cách hữu hiệu nhất chấm dứt để có lợi cho cả mẹ và con, tránh biến chứng nguy hiểm sau này.

Trong trường hợp tiền sản giật nhẹ, thai non tháng, người mẹ có điều kiện, có kiến thức có thể tự theo dõi tại nhà. Tái khám mỗi tuần 1 lần. Tại bệnh viện nên làm các xét nghiệm, chức năng gan, huyết đồ, chức năng thận, xét nghiệm đông máu toàn bộ, nhóm máu và tổng phân tích nước tiểu. Đo monitoring sản khoa, siêu âm thai Doppler, hướng dẫn theo dõi cử động thai máy.

Tại nhà đo huyết áp ngày 2 lần sáng - chiều, ghi lại các thông số đo được, theo dõi thai máy, cân nặng, nằm nghỉ ngơi hoàn toàn, không làm việc.

Khi có các dấu hiệu nặng sau thì phải tái khám ngay: hoa mắt, nhức đầu, nhìn mờ, tăng cân nhanh, thai máy yếu, đau vùng thượng vị, huyết áp tăng cao, tiểu ít, nước tiểu đậm màu.

Với tiền sản giật nặng, bác sỹ có thể sử dụng thuốc điều trị dùng thuốc hạ áp như: Trandate, Adalat Retard hay Aldomet. Đảm bảo duy trì huyết áp từ 130/80 - 140/90mmHg.

Ngừa co giật bằng magnesium sulfate tiêm bằng đường tĩnh mạch và truyền tĩnh mạch để duy trì.

Đánh giá sức khỏe thai, độ trưởng thành thai. Nếu thai chưa đủ trưởng thành có thể dùng corticoid giúp phổi thai có đủ khả năng thích nghi với vai trò sống tự lập sau khi chào đời.

Ngoài ra, việc chăm sóc toàn diện sức khỏe mẹ và bé cũng rất quan trọng, có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, phòng nằm yên tĩnh, ánh sáng dịu, theo dõi sinh hiệu, lượng nước xuất nhập.

Trong trường hợp sản giật, kết hợp hồi sức và cắt cơn co giật, lấy thai ra ngay để cứu đồng thời mẹ và thai nhi. Quá trình cần có sự hỗ trợ chặt chẽ của cả đơn vị đơn nguyên sơ sinh và gây mê hồi sức, cùng đội ngũ y bác sĩ tích cực chăm sóc.

Tiền sản giật - sản giật khá thường gặp với tần suất từ 5 - 8% tổng các trường hợp thai kỳ. Thế giới đã có thể dự báo sớm TSG cũng như cho phác đồ hướng dẫn để dự phòng tiền sản giật trong các trường hợp có nguy cơ cao trong thai kỳ. Hiện tại Vinmec có thể phát hiện sàng lọc sớm TSG bằng siêu âm và xn. Nguyên nhân TSG do bất thường trong việc xâm nhập hợp bào nuôi bánh rau làm thay đổi cấu trúc động mạch tử cung, tuy nhiên về mặt cơ chế còn nhiều tranh cãi.

Biện pháp tốt nhất để ngừa tiền sản giật nặng và biến chứng là theo dõi thai kỳ chặt chẽ, kết hợp với tìm hiểu tiền căn của người mẹ và điều trị tốt các bệnh lý kèm theo nếu có như: đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh lý mạch máu. Cùng với đó là nâng cao chất lượng cuộc sống và dinh dưỡng đầy đủ trong khi mang thai.

Mỗi sản phụ cần có kiến thức để theo dõi, phát hiện sớm dấu hiệu tiền sản giật – tiền sản giật nặng qua thay đổi huyết áp, bất thường khi có sự xuất hiện đạm trong nước tiểu để có kế hoạch điều trị tốt ngay từ đầu.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec mang đến Chương trình chăm sóc thai sản trọn gói cho các sản phụ ngay từ khi bắt đầu mang thai từ những tháng đầu tiên với đầy đủ các lần khám thai, siêu âm 3D, 4D định kỳ cùng các xét nghiệm thường quy để đảm bảo người mẹ luôn khỏe mạnh và thai nhi phát triển toàn diện. Sản phụ sẽ được tư vấn và kiểm tra sức khỏe dưới sự theo dõi sát sao của các Bác sĩ Sản khoa giàu kinh nghiệm, chuyên môn, giúp các bà mẹ có thêm kiến thức để bảo vệ sức khỏe trong thai kỳ cũng như giảm thiểu những biến chứng ảnh hưởng tới mẹ và con.