Bổ sung thực phẩm giàu sắt cho trẻ

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Huỳnh Bảo Toàn - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Trẻ nhỏ cần rất nhiều chất dinh dưỡng quan trọng, trong đó có sắt. Đây là một nguyên tố góp phần tạo máu, hệ miễn dịch và cân bằng hormone cho trẻ. Bài viết này giúp các bạn hiểu rõ thêm về việc bổ sung sắt từ thực phẩm cho trẻ nhỏ.

Sắt là một chất dinh dưỡng thiết yếu mà cơ thể sử dụng để sản xuất hemoglobin. Đây là một protein trong các tế bào hồng cầu giúp máu của bạn mang oxy đến tất cả các tế bào khác trong cơ thể.

Sắt cần thiết cho việc cung cấp oxy cho cơ thể, chuyển hóa protein tạo ra các tế bào cơ, duy trì mô liên kết, sự phát triển sinh lí của cơ thể, phát triển thần kinh, hoạt động của tế bào và sản xuất một số hormone.

Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ thường nhận đủ sắt từ sữa mẹ, trong khi trẻ bú sữa công thức phải nhận được sữa công thức tăng cường chất sắt.

Một trong những nguy cơ thường gặp của việc thiếu sắt đó chính là tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Khi trẻ sơ sinh bắt đầu chuyển sang ăn thức ăn thông thường, chúng có thể không nhận đủ chất sắt. Tuy nhiên, tình trạng này không phải thường gặp, chỉ 8 phần trăm trẻ ở độ tuổi biết đi bị thiếu sắt. Dù vậy, nồng độ sắt thấp có thể dẫn đến thiếu máu, trong đó số lượng tế bào hồng cầu trong cơ thể trẻ quá thấp, có khả năng gây ra tình trạng thiếu oxy đến các cơ quan quan trọng.

Nếu con bạn có lượng sắt thấp, bạn có thể nhận thấy rằng chúng có thể có những triệu chứng như da nhợt nhạt, tỏ ra cáu kỉnh, không muốn ăn. Về lâu dài, tình trạng này có thể dẫn đến những tình trạng nguy hiểm hơn như tăng trưởng chậm hơn, chậm phát triển kỹ năng vận động, khả năng mắc bệnh nhiễm trùng cao hơn, vì sắt hỗ trợ hệ thống miễn dịch.

Các triệu chứng có thể không xuất hiện lúc đầu, nhưng theo thời gian, con bạn có thể gặp phải như mệt mỏi, da nhợt nhạt, cáu gắt, nhịp tim nhanh hoặc không đều, giảm sự thèm ăn, tăng cân chậm, chóng mặt, đau đầu, lâng lâng, khó tập trung

Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trẻ em uống trà có nhiều khả năng bị thiếu máu do thiếu sắt. Một lý do cho điều này có thể là do chất tanin có trong trà làm giảm khả năng hấp thụ sắt của cơ thể.

Sắt cần thiết cho một đứa trẻ đang phát triển nhanh chóng. Đó là lý do tại sao rất nhiều ngũ cốc và các loại thực phẩm khác dành cho trẻ mới biết đi được tăng cường chất sắt.

Nhu cầu sắt hàng ngày được khuyến nghị thay đổi theo độ tuổi.

• 0 – 6 tháng tuổi: 0,27 miligam (mg) mỗi ngày
• 6 – 12 tháng tuổi: 11 mg mỗi ngày
• Từ 1 đến 3 tuổi: 7 mg mỗi ngày
• Từ 4 – 8 tuổi: 10 mg mỗi ngày

Trẻ sinh non tháng hoặc nhẹ cân thường cần nhiều sắt hơn những trẻ sinh ra có cân nặng bình thường

Sắt trong chế độ ăn uống có hai dạng chính: heme và nonheme. Thực vật chứa sắt nonheme. Các loại thịt và hải sản chứa cả sắt heme và nonheme.

Cơ thể không hấp thụ sắt ở dạng nonheme dễ dàng như sắt heme. Điều này càng đóng vai trò quan trọng cho cả trẻ nhỏ và người lớn. Nếu con bạn ăn chay hoặc phần lớn khẩu phần ăn hàng ngày là ăn chay, hãy đặt mục tiêu bổ sung gấp đôi lượng sắt so với lượng khuyến nghị.

Cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn khi bạn tiêu thụ nó với vitamin C. Để cơ thể hấp thụ nhiều sắt hơn, hãy ăn các loại thực phẩm giàu chất sắt cùng với các loại thực phẩm giàu vitamin C.

Một số thực phẩm giàu vitamin C bao gồm cam, bưởi, trái kiwi, bông cải xanh, cà chua, dâu tây, ớt chuông, đu đủ, dưa lưới, khoai lang.

Cho trẻ ăn thực phẩm giàu chất sắt cùng với thực phẩm giàu vitamin C có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh thiếu sắt cho trẻ.

Thịt gia súc và gia cầm chứa một lượng lớn sắt heme, giúp cơ thể dễ tiêu hóa. Thịt bò, nội tạng và gan nói riêng có rất nhiều sắt. Ví dụ, một khẩu phần gan bò 85g chứa 5 mg sắt.

Thịt gà sẫm màu và thịt gà tây cũng là những nguồn chứa sắt dồi dào.

Bạn có thể chế biến các món thịt gà hoặc thịt bò hầm chín, mềm cho trẻ nhỏ. Đảm bảo loại bỏ phần mỡ của thịt vì có rất ít chất sắt trong các phần mỡ. Mỳ Ý với thịt và nước sốt cà chua là một lựa chọn rất phù hợp và chứa nhiều chất sắt.

Ngũ cốc tăng cường sắt và bột yến mạch là một cách tốt để đảm bảo trẻ mới biết đi của bạn nhận đủ chất sắt.

Một khẩu phần ngũ cốc tăng cường chất sắt thường có 100% nhu cầu sắt hàng ngày chỉ trong một khẩu phần. Số lượng chính xác sẽ khác nhau, vì vậy hãy nhớ kiểm tra nhãn. Các loại ngũ cốc khô, như Cheerios, cũng thường được tăng cường sắt.

Một cốc yến mạch cán mỏng, chưa nấu chín chứa khoảng 3,5 mg sắt. Bạn có thể cho trẻ mới biết đi ăn ngũ cốc ăn sáng hoặc bột yến mạch với một số quả việt quất hoặc dâu tây để bổ sung thêm vitamin C.

Lưu ý rằng mặc dù ngũ cốc và nước trái cây tăng cường sắt có thể cung cấp thêm sắt nhưng chúng cũng thường chứa nhiều đường.

Nếu bạn đang hướng đến một chế độ ăn chay hoặc con bạn không thích ăn thịt, thì đậu là một sự lựa chọn khác tuyệt vời. Đậu nành, đậu lima, đậu tây, đậu lăng, và các loại đậu khác là những lựa chọn tốt. Đậu chứa sắt, chất xơ, cùng các vitamin và khoáng chất thiết yếu khác.

Ví dụ:

• Nửa cốc đậu trắng có 4 mg sắt
• Nửa cốc đậu lăng có 3 mg sắt
• Nửa chén đậu đỏ có 2 mg sắt

Nghiền một ít đậu lăng nấu chín hoặc nấu súp. Hãy thử nghiền một ít gạo đã được làm giàu sắt với đậu để có một bữa ăn đầy đủ protein và chất sắt cao.

Bạn cũng có thể thử cho trẻ ăn một ít đậu nướng ít đường với một mẩu bánh mì nguyên cám để có bữa trưa nhiều chất sắt. Hoặc có thể khoai lang nghiền bổ sung thêm vitamin C cho món ăn.

Đậu gà, được một số người gọi là đậu garbanzo, là một loại đậu khác có hàm lượng sắt cao và là một món ăn nhẹ tuyệt vời cho trẻ (và cả người lớn!). Bạn có thể trộn đậu gà để làm món hummus giàu chất sắt của riêng mình.

Cần biết rằng một số người bị dị ứng đậu gà. Nếu bạn không chắc chắn về việc cho con mình ăn đậu gà, hãy hỏi bác sĩ trước.

Các loại rau có lá xanh đậm như cải xoăn, bông cải xanh và rau bina là một trong những loại rau tốt nhất để cung cấp chất sắt.

Một nửa chén rau bina luộc, để ráo nước chứa khoảng 3 mg sắt. Thử cho trẻ ăn rau bina thái nhỏ, hấp chín hoặc thêm rau bina cắt nhỏ hoặc các loại rau xanh khác vào pho mát, trứng hoặc làm sinh tố.

Trẻ em thích ăn vặt bằng nho khô. Trong các loại trái cây sấy khô có thể giúp trẻ tăng cường chất sắt, đồng thời giúp ngăn ngừa táo bón. Một phần tư cốc nho khô có khoảng 1 mg sắt.

Hạt bí ngô là một nguồn cung cấp protein, chất xơ, chất béo lành mạnh và khoáng chất, bao gồm cả sắt. Một phần tư cốc hạt bí ngô chứa 2,5 mg sắt.

Hãy thử làm hỗn hợp đường với nho khô, mận khô, mơ khô, hạt bí ngô và hạt hướng dương.

Hãy nhớ rằng nho khô và hạt có thể gây nguy cơ nghẹt thở cho trẻ nhỏ. Nghiền hoặc cắt những loại thực phẩm này thành những miếng nhỏ và theo dõi trẻ trong khi trẻ nhai.

Trứng là một nguồn cung cấp protein, vitamin và khoáng chất cần thiết, bao gồm cả sắt. Một quả trứng luộc chín chứa 1 mg sắt.

Trong nhiều năm trước, mọi người cố gắng hạn chế ăn trứng vì trứng cũng chứa cholesterol, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch (CVD). Tuy nhiên, nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng trứng không làm tăng nguy cơ mắc bệnh CVD.

Trẻ nhỏ có thể ăn trứng theo nhiều cách, chẳng hạn như:

• Luộc vừa và ăn kèm với bánh mì nướng que
• Luộc chín, nguyên hạt hoặc nghiền nhỏ
• Trứng rán.

Bạn có thể thêm rau bina cắt nhỏ và các loại thực phẩm giàu chất sắt khác vào món trứng. Hãy thử các cách khác nhau để xem cách con bạn thích chúng nhất.

Luôn đảm bảo trứng tươi và chín kỹ. Nếu có thể, hãy sử dụng trứng hữu cơ có nguồn gốc địa phương, tươi ngon.

Đậu Hà Lan chứa protein, chất xơ, sắt và các chất dinh dưỡng khác. Nhiều trẻ nhỏ thường rất thích chúng, chúng dễ chế biến và kết hợp tốt với nhiều món ăn.

Một nửa cốc đậu xanh cung cấp 1 mg sắt. Bạn có thể luộc đậu Hà Lan và dùng như một món phụ, nghiền chúng với các loại rau củ cho trẻ sơ sinh hoặc thêm chúng vào súp, món hầm và cơm mặn.

Giữ một túi đậu Hà Lan trong tủ đông hoặc lấy đậu Hà Lan tươi trong vỏ theo mùa. Yêu cầu trẻ giúp bạn tách vỏ đậu Hà Lan tươi.

Đậu Hà Lan có thể gây nguy cơ nghẹt thở cho trẻ nhỏ, vì vậy hãy cân nhắc việc nghiền nhỏ cho trẻ sơ sinh.

Cá ngừ đóng hộp là thực phẩm bổ sung ít calo và ít chất béo cho chế độ ăn uống của con bạn, nó cũng cung cấp sắt và các chất dinh dưỡng quan trọng khác như protein và axit béo omega-3.

90g cá ngừ đóng hộp trong nước chứa 1 mg sắt. Kết hợp cá ngừ cắt nhỏ với các loại rau xay nhuyễn để tăng lượng sắt cho trẻ nhưng hãy tránh trường hợp dị ứng hải sản xảy ra trong gia đình bạn.

Đậu phụ là một loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật nhẹ và linh hoạt, cung cấp đầy đủ protein, canxi, sắt và các chất dinh dưỡng khác. Nó có thể cung cấp một số chất dinh dưỡng thiết yếu mà con bạn cần nếu chúng không ăn thịt.

Một nửa chén đậu phụ chứa 3 mg sắt. Đậu phụ có nhiều dạng khác nhau. Đậu phụ miếng, bạn có thể cắt nhỏ và thêm vào món salad hoặc xào, nướng hoặc dùng để làm cốm. Đậu hũ non có kết cấu mềm hơn. Bạn có thể trộn nó với nước sốt salad, thêm nó vào sinh tố hoặc cho trái cây vào món tráng miệng.

Đã có những lo ngại về việc liệu isoflavone, một thành phần trong đậu phụ, có thể gây hại cho sự cân bằng hormone. Nghiên cứu đã cho thấy rằng điều này là không có cơ sở khoa học.

Theo Viện Y tế Quốc gia, khoảng 12% trẻ sơ sinh trong năm đầu tiên và khoảng 8% trẻ mới biết đi có lượng sắt thấp.

Tốt nhất là con bạn nên lấy chất dinh dưỡng từ thực phẩm, nhưng nếu bác sĩ cho rằng con bạn có thể bị thiếu máu do thiếu sắt, họ có thể kê toa thuốc bổ sung sắt.

Làm theo hướng dẫn của bác sĩ và để tất cả các chất bổ sung ngoài tầm với của trẻ em. Tiêu thụ quá nhiều sắt có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Không bao giờ cho con bạn bổ sung sắt mà không hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước.

Nguồn tham khảo: Healthline.com