Quy trình thực hiện hồi sức sơ sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trương Thành Tâm - Bác sĩ Nhi khoa - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Người ta thường dùng điểm số Apgar để đánh giá tình trạng của trẻ ngay sau khi sinh. Đánh giá theo điểm số Apgar được thực hiện ở các thời điểm 1 phút, 5 phút và 10 phút sau sinh trên các chỉ số là nhịp tim, hô hấp, trương lực cơ, phản xạ và màu da.

• Nhịp tim: Nghe tim, đếm trong 30 giây (có thể đếm trong 6 giây rồi thêm vào sau kết quả đếm được 1 số 0);
• Hô hấp: Quan sát cùng lúc với đếm nhịp tim, đánh giá bằng mắt nhìn hoặc ống nghe nếu trẻ thở nông;
• Trương lực cơ: Mức co lại khi duỗi thẳng chi;
• Phản xạ: Đáp ứng của trẻ khi bị kích thích lỗ mũi hoặc gan bàn chân;
• Màu da: Hồng, tím hoặc trắng bệch.

Bảng chỉ số Apgar:

Tổng điểm của 5 nội dung đề cập ở trên được gọi là chỉ số Apgar. Cách đánh giá chỉ số Apgar để xem xét hồi sức sơ sinh như sau:

• Chỉ số Apgar 8 - 10: Là chỉ số bình thường, không cần hồi sức. Chỉ cần làm thông đường thở của trẻ, kích thích qua xúc giác, giữ ấm và quan sát giai đoạn chuyển tiếp của trẻ một cách sát sao;
• Chỉ số Apgar 4 - 7 điểm: Trẻ bị ngạt nhẹ, cần hồi sức thở;
• Chỉ số Apgar 0 - 3 điểm: Trẻ bị ngạt nặng, cần hồi sức thở và hồi sức tim.

Lưu ý: Trong bảng Apgar, tiêu chí nhịp tim được đặt lên hàng đầu. Nếu không thấy nhịp tim cần hồi sức sơ sinh ngay, không tiếp tục đánh giá các nội dung khác để tránh bỏ lỡ thời điểm hồi sức tốt nhất.

Nhân viên y tế không cần vỗ lưng trẻ mà chỉ cần xoa dọc cột sống lưng của trẻ sơ sinh khoảng 2 - 3 lần trong khi lau khô là đủ để kích thích trẻ thở. Các thao tác hồi sức sơ sinh như sau:

2.1 Thông đường thở

• Giữ đầu của trẻ ở tư thế trung gian để giúp đường thở thông thoáng;
• Không hút đờm nhớt thường quy mà chỉ hút đờm nếu dịch ối lẫn phân su, trẻ không khóc, không cử động chi. Trường hợp dịch ối đơn thuần thì chỉ hút khi miệng, mũi trẻ có nhiều dịch tiết. Đồng thời, chú ý chỉ hút dịch miệng, mũi và hầu họng của trẻ ở vùng nhìn thấy có dịch tiết. Không nên hút sâu vào cuống họng của trẻ bởi thao tác này có thể gây ngưng thở, chậm nhịp tim.

2.2 Hỗ trợ hô hấp

• Chọn cỡ mặt nạ phù hợp, ôm vừa vặn vào miệng và mũi trẻ. Cụ thể, trẻ dưới 2.5kg chọn mặt nạ cỡ số 0 và trẻ có cân nặng bình thường thì sử dụng mặt nạ cỡ số 1;
• Bóp bóng qua mặt nạ với túi dự trữ, tần suất bóp bóng khoảng 40 - 60 lần/phút. Lưu ý khi bóp bóng đảm bảo lồng ngực của trẻ nhô lên theo mỗi nhịp bóp. Ở trẻ rất nhỏ cần chú ý không để lồng ngực di động quá nhiều để tránh nguy cơ gây tràn khí màng phổi.

2.3 Đảm bảo tuần hoàn tối thiểu có hiệu quả

• Thực hiện ấn tim ngoài lồng ngực nếu nhịp tim của trẻ dưới 60 lần/phút sau 30 - 60 giây hỗ trợ hô hấp mà lồng ngực có di động. Cần ấn tim 90 lần phối hợp với 30 lần thổi ngạt trong 1 phút (tỷ lệ ấn tim/thổi ngạt là 3/1 trong 2 giây);
• Người thực hiện hồi sức sơ sinh đặt 2 ngón tay cái trên xương ức, dưới đường nối 2 vú của trẻ 1 khoát ngón tay;
• Ấn sâu 1⁄3 đường kính trước sau của lồng ngực.

Thực hiện đúng hướng dẫn hồi sức sơ sinh sẽ giúp trẻ vượt qua giai đoạn nguy hiểm, có thể phát triển khỏe mạnh bình thường về sau.

XEM THÊM

• Hồi sức ở trẻ sơ sinh bị ngạt
• Trường hợp nào sinh thường không rạch tầng sinh môn?
• Ngạt khi sinh: Những biến chứng nguy hiểm