Sa sút trí tuệ ở người cao tuổi: Những điều cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Ngọc Phương Hòa - Bác sĩ Nội đa khoa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Hiện nay, Việt Nam là một trong 10 quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới, kéo theo những chuyển dịch về gánh nặng bệnh tật. Sa sút trí tuệ là một trong những bệnh điển hình nhất mà người cao tuổi ở Việt Nam thường mắc phải.

Sa sút trí tuệ không phải là bệnh, đây là hội chứng lâm sàng gây ra bởi tổn thương não. Biểu hiện đặc trưng là suy giảm các lĩnh vực nhận thức như trí nhớ, chú ý, định hướng, ngôn ngữ, trí giác, suy luận, điều hành, và khả năng thực hiện các nhiệm vụ liên tục. Bên cạnh đó, sa sút trí tuệ có thể bắt gặp ở nhiều bệnh khác nhau, đặc biệt phổ biến nhất là căn bệnh Alzheimer - bệnh này chiếm 60% - 80% tổng số các bệnh nhân bị sa sút trí tuệ.

Sa sút trí tuệ sẽ thường xuất hiện các biểu hiện sau đây:

• Trí nhớ bị suy giảm, giai đoạn đầu thường là giảm trí nhớ ngắn hạn
• Giảm khả năng nhận thức về thời gian, không gian
• Có biểu hiện vong ngôn, khó tìm từ khi nói, nói sai, viết sai
• Không nhận ra được người thân, người quen, các đồ vật quen thuộc hoặc có thể nhận nhầm
• Khó khăn trong việc ăn uống, vệ sinh cá nhân...
• Ngại tiếp xúc với mọi người, thu mình khỏi công việc và xã hội
• Có sự thay đổi về cảm xúc
• Khả năng điều hành bị suy giảm: giảm khả năng tính toán, giảm sự sáng tạo, không có khả năng đưa ra quyết định để điều hành, lập kế hoạch.

• Có sự biến đổi nhân cách, luôn tự coi mình là trung tâm, rất dễ kích động và bệnh sẽ nặng lên khi tiến triển như bị kích động lời nói, hành động, có các hành vi không phù hợp như đi lang thang.

Bên cạnh bị rối loạn về nhận thức, bệnh sa sút trí tuệ còn có triệu chứng rối loạn tâm lý - hành vi và giảm chức năng nặng nề tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của bệnh.

Sa sút trí tuệ gây nên gánh nặng lớn cho bản thân người bệnh cũng như người thân và xã hội. Các nguyên nhân chính gây ra sa sút trí tuệ gồm:

• Do bệnh Alzheimer
• Do rối loạn thần kinh và chấn thương như chấn thương sọ não...
• Do bệnh nhồi máu cơ tim, viêm não, xuất huyết não
• Do sự rối loạn nội tiết như bị mắc đái tháo đường, suy giáp...
• Do việc lạm dụng các chất kích thích, sử dụng thuốc không hợp lý.

Để phòng ngừa bệnh người cao tuổi cần:

• Thường xuyên hoạt động trí não như đọc sách báo, tham gia các buổi sinh hoạt cộng đồng.
• Người cao tuổi phải thường xuyên luyện tập thể dục đều đặn, nhẹ nhàng...

• Giữ tinh thần luôn lạc quan, vui vẻ.
• Tránh sử dụng các chất kích thích như rượu bia, ma túy
• Khi sử dụng các thuốc bổ não, dưỡng não cần có sự chỉ định và tư vấn của các chuyên gia y tế
• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ và cần được thăm khám sớm khi có các triệu chứng

Sa sút trí tuệ ở người cao tuổi cần được điều trị càng sớm càng tốt. Chính vì vậy việc chăm sóc và điều trị cho người bệnh nên thực hiện sớm tại các cơ sở y tế uy tín.