Biểu hiện của quá kích buồng trứng

Hội chứng quá kích buồng trứng xảy ra ở phụ nữ đang được điều trị thuốc nội tiết tố để kích thích sự phát triển của các nang trứng để thụ tinh ống nghiệm. Tuy nhiên, khi lượng thuốc nội tiết tố ngoại sinh đưa vào cơ thể vượt quá mức cần thiết, hội chứng quá kích buồng trứng sẽ xuất hiện. Bệnh gây ra các triệu chứng vô cùng khó chịu, đôi khi có thể đe dọa cả tính mạng. Việc tìm hiểu về biểu hiện của quá kích buồng trứng sẽ giúp phụ nữ nhận biết sớm và nhanh chóng can thiệp kịp thời.

Khi hội chứng quá kích buồng trứng xảy ra ở nhẹ đến trung bình, nhất là lúc còn ở giai đoạn sớm, các triệu chứng có thể bao gồm:

• Đau bụng nhẹ đến trung bình;
• Bụng đầy hơi hoặc tăng kích thước vòng eo;
• Buồn nôn và nôn;
• Bệnh tiêu chảy;
• Đau vùng bụng dưới;
• Tăng cân đột ngột, trên 3 kg.

Một số phụ nữ biểu hiện quá kích buồng trứng ở mức độ nhẹ đến trung bình do hệ quả của việc sử dụng thuốc thúc đẩy sinh sản. Những triệu chứng này có thể tự thuyên giảm và mất hẳn sau khoảng một tuần. Tuy nhiên, nếu có thai, các biểu hiện của quá kích buồng trứng lại trở nên xấu đi và kéo dài vài ngày đến vài tuần.

Khi bị hội chứng quá kích buồng trứng nghiêm trọng, người phụ nữ có thể có:

• Tăng cân nhanh chóng, từ 15 - 20 kg trong 5 - 10 ngày;
• Đau bụng nặng nề;
• Buồn nôn và ói mửa dữ dội;
• Hình thành cục máu đông ở chân gây phù chân;
• Đi tiểu giảm;
• Khó thở;
• Bụng căng to.

Trong hội chứng quá kích buồng trứng, độ quánh của các tế bào máu mà chủ yếu là hồng cầu (hematocrit) là biện pháp quan trọng nhất trong việc quyết định xem bệnh nhân có chỉ định nhập viện hay không. Nếu mức hematocrit của bệnh nhân lớn hơn 60% và bị cổ trướng, có nhiều dịch trong màng bụng, màng phổi thì cần phải nhập viện ngay lập tức.

Đồng thời, bên cạnh thông số về số lượng bạch cầu, bộ xét nghiệm chức năng đông máu còn giúp phát hiện sớm tình trạng tăng đông và xem xét khởi động điều trị chống huyết khối sớm, phòng ngừa biến chứng tắc mạch ở các vị trí nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng như thuyên tắc phổi diện rộng.

Nồng độ Beta-hCG sẽ đặc biệt hữu ích vào thời điểm 12 ngày sau khi tiêm hCG. Nếu kết quả dương tính ở giai đoạn này cho thấy người phụ nữ đã có thai, tức là có thêm một nguồn hCG nội sinh có thể gây ra hội chứng quá kích buồng trứng. Lúc này, hội chứng quá kích buồng trứng mức độ nhẹ có thể diễn tiến xấu đi hay trở nên thực sự nghiêm trọng do gia tăng quá mức hCG.

Chức năng gan cũng bị ảnh hưởng thông qua biểu hiện tăng của các men gan như aspartate aminotransferase (AST), alanine aminotransferase (ALT) và phosphatase kiềm. Bên cạnh đó, chức năng thận bị suy yếu, nồng độ urê và creatinine tăng lên, nồng độ albumin và protein giảm do thất thoát. Không những thế, bệnh nhân còn có nguy cơ rơi vào tình trạng mất cân bằng điện giải, tăng kali máu và nhiễm toan chuyển hóa mất bù.

Mức độ estradiol khi định lượng cũng sẽ thấy tăng lên. Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm khi phát hiện thấy nồng độ estradiol huyết thanh lớn hơn 2000 pg/mL và nồng độ progesterone lớn hơn 30 ng/mL trong giai đoạn đầu của giai đoạn hoàng thể là dấu hiệu cảnh báo có khả năng diễn tiến đến hội chứng quá kích buồng trứng.

Về các phương tiện đánh giá hình ảnh ảnh, siêu âm luôn là công cụ đầu tay, phổ biến nhất và dễ thực hiện. Siêu âm cần thiết để đo kích thước buồng trứng, đánh giá các nang trứng cũng như xác định có dịch trong ổ bụng. Ngoài ra, dịch trong khoang màng phổi được xác chẩn bằng cách chụp X-quang. Nếu bệnh nhân mệt, khó thở nhiều, đôi khi cần phải chọc dịch màng phổi, màng bụng để tháo dịch giải áp.

Nói chung, các triệu chứng của hội chứng quá kích buồng trứng thường xuất hiện trong vòng 10 ngày sau kích thích buồng trứng bằng cách sử dụng thuốc tiêm. Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng và xấu đi hoặc cải thiện theo thời gian. Đây là những thông tin cần thiết mà mọi phụ nữ lựa chọn hỗ trợ sinh sản nhân tạo cần phải biết và đề phòng, giúp hành trang mang thai được an toàn và thành công.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org; medlineplus.gov