Các xét nghiệm giúp phát hiện sớm ung thư gan

Ung thư gan là một loại ung thư phổ biến và thường gặp ở những người uống rượu. Việc chẩn đoán và phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm sẽ giúp cho quá trình điều trị được tốt hơn.

Ung thư gan là sự tăng trưởng và phát triển không kiểm soát của những tế bào ung thư tại gan. Ung thư gan là loại ung thư phổ biến, trong đó ung thư gan nguyên phát chiếm đa số khoảng 80% trong số trường hợp.

Những người có yếu tố nguy cơ mắc ung thư gan bao gồm:

• Uống rượu
• Viêm gan B
• Viêm gan C
• Xơ gan
• Tiền sử gia đình có mắc ung thư gan

Ung thư gan thường phát triển thầm lặng, không có biểu hiện ở giai đoạn đầu. Chỉ có khoảng 30% số bệnh nhân phát hiện được bệnh ở giai đoạn đầu. Do đó, những người có yếu tố nguy cơ cần đi xét nghiệm, kiểm tra định kỳ để có thể phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Để chẩn đoán ung thư gan, bác sĩ thường chỉ định siêu âm. Đây là phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh, có thể phát hiện khối u trên 1cm. Siêu âm có vai trò rất quan trọng trong việc tầm soát và phát hiện ung thư gan sớm. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác bao gồm: chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp,...

Tuy nhiên, những phương pháp chẩn đoán hình ảnh chỉ phát hiện khi đã xuất hiện khối u. Để chẩn đoán sớm, cần dựa vào các chỉ số hóa sinh, miễn dịch do tế bào ung thư tiết ra. Các xét nghiệm hóa sinh, miễn dịch giúp chẩn đoán phát hiện ung thư gan sớm bao gồm:

2.1 A-fetoprotein (AFP)

Một trong những chất chỉ dấu hiệu ung thư gan đã được ứng dụng trong xét nghiệm tầm soát ung thư là AFP. AFP là glycoprotein có một chuỗi đơn, được tổng hợp chính ở gan phôi thai và túi noãn hoàng, rồi vào dịch ối, đi qua rau thai và vào máu mẹ. Ở người lớn khỏe mạnh, nồng độ AFP huyết thanh là 0 - 7ng/mL. Nồng độ AFP huyết thanh 20ng/mL là giá trị cắt thường được sử dụng nhất để phân biệt bệnh nhân có và không có ung thư nguyên phát.

Tuy nhiên, trên thực tế ở một số bệnh nhân không bị ung thư gan nhưng vẫn có nồng độ AFP tăng. Ví dụ những bệnh nhân bị bệnh lý viêm gan, bệnh gan mạn, xơ gan, u quái tinh hoàn, phụ nữ có thai. Bên cạnh đó cũng có một số bệnh nhân ung thư gan nhưng AFP không tăng. Do vậy, các nhà khoa học vẫn tiếp tục nghiên cứu về các chỉ dấu chẩn đoán ung thư gan hiệu quả hơn và kết quả đã phát hiện hai chỉ dấu giúp phát hiện thư gan sớm quan trọng khác là AFP L3 và DCP , DCP còn được gọi là PIVKA II.

2.2 AFP-L3

Là một đồng đẳng của AFP. Có 3 dạng AFP có khả năng gắn vào Lens culinaris agglutinin (LCA) với các ái lực khác nhau. AFP-L1 là loại không gắn LCA, là dạng chủ yếu được thấy ở những người bị bệnh gan lành tính như viêm gan B mạn hoặc xơ gan. AFP-L2 có khả năng gắn LCA với ái lực vừa và là dạng chủ yếu được sản xuất bởi các khối u túi noãn hoàng.

AFP-L3 được sản xuất bởi các tế bào gan ác tính, gắn vào LCA với ái lực cao và là dạng chủ yếu được thấy ở các bệnh nhân bị ung thư gan nguyên phát. Giá trị cắt của AFP-L3 được xác định là 10% thì xét nghiệm có độ nhạy 56% và độ đặc hiệu 90% trong phát hiện ung thư gan nguyên phát. Người có giá trị AFP-L3 cao hơn 10% thì nguy cơ xuất hiện ung thư gan nguyên phát trong vòng 21 tháng tăng gấp 7 lần.

2.3 DCP hay PIVKA II

Là một dạng bất thường được tạo ra bởi sự thiếu vitamin K của prothrombin, một yếu tố đông máu được sản xuất bởi gan. DCP có thể được sản xuất bởi các khối u gan và mức độ thường tăng lên khi bị ung thư nguyên phát. Nồng độ DCP bình thường là 0-7,5 ng/ml. Với giá trị cắt là 25 ng/mL thì xét nghiệm DCP có độ nhạy là 87% và độ đặc hiệu là 85% trong chẩn đoán ung thư nguyên phát . Nhiều nghiên cứu cho thấy sự tăng DCP thường phản ánh tình trạng của bệnh, kích thước khối u, sự xâm lấn tĩnh mạch cửa. Ngoài ra sau phẫu thuật cắt bỏ khối u hoặc sau điều trị ung thư gan bằng phương pháp khác, nồng độ DCP giảm nhanh.

Tóm lại, ung thư gan là một căn bệnh phổ biến và thường phát hiện ở giai đoạn muộn do bệnh không biểu hiện ở những giai đoạn đầu. Xét nghiệm tầm soát ung thư gan là việc làm cần thiết, đặc biệt là những người có nguy cơ cao như uống rượu, viêm gan B, viêm gan C,... Việc phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm sẽ giúp quá trình điều trị đem lại hiệu quả. Vì vậy, cần kiểm tra sức khỏe định kỳ, đối với những người có nguy cơ cao khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cần phải đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và có biện pháp can thiệp kịp thời.

XEM THÊM

• Sự nguy hiểm của ung thư gan
• Các loại ung thư gan thường gặp
• Tại sao ung thư gan ở nam nhiều hơn nữ?
• Tìm hiểu về ung thư gan nguyên phát
• Hướng dẫn chẩn đoán ung thư gan