Chụp x quang phổi có cần cởi quần áo không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Thị Phương Nga - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ đã có gần 20 năm kinh nghiệm trong chuyên ngành chẩn đoán hình ảnh.

X – quang phổi là một trong những chỉ định cận lâm sàng được áp dụng trong nhiều trường hợp để góp phần chẩn đoán một số bệnh lý liên quan. Tuy nhiên, đây là phương pháp có sử dụng năng lượng của tia bức xạ nên đa số bệnh nhân khi thực hiện kỹ thuật này đều rất lo lắng về sự ảnh hưởng của tia bức xạ đến sức khỏe cũng như có những mối bận tâm về vấn đề chụp X – quang phổi có cần cởi quần áo không?

X–quang phổi là một kỹ thuật chụp lại hình ảnh của tim và phổi cũng như một số tổ chức khác của thành ngực bằng năng lượng phát ra từ tia X, đây là một dạng bức xạ năng lượng cao. Ảnh X – quang phổi có thể biết được hình ảnh những cấu trúc xương, phần trên của thành ngực như: xương sườn, xương ức, cột sống ngực. Đồng thời ảnh X-quang phổi cũng góp phần rất lớn trong việc định hướng chẩn đoán một số bệnh lý, đặc biệt là một số bệnh lý về tim, phổi và lồng ngực. Một số bất thường khi tiến hành chụp X-quang phổi có thể xác định được đó là:

• Những khối u vùng trường phổi hai bên.
• Tình trạng viêm nhiễm ở phổi, phế quản.
• Tình trạng tràn dịch, tràn khí khoang màng phổi
• Phát hiện những vùng xơ nang của hai phổi.
• Những bất thường bệnh lý ở phổi có nguyên nhân từ tim, điển hình là bệnh lý suy tim xung huyết có thể dẫn đến một biến chứng nguy hiểm là bệnh phù phổi cấp.
• Khảo sát được kích thước, hình dạng của tim để đánh giá sự bất thường của tim.
• Khảo sát được một số vấn đề liên quan đến mạch máu như động mạch chủ, động mạch phổi, tĩnh mạch chủ trên, tĩnh mạch chủ dưới... góp phần phát hiện và chẩn đoán một số bệnh lý nguy hiểm như phình động mạch chủ hoặc một số dị tật lồng ngực bẩm sinh.
• Tình trạng gãy xương có thể được phát hiện được thông qua ảnh X-quang phổi, biết được vị trí gãy, có tổn thương phần mềm bên cạnh hay không, có di lệch hay không...
• Khảo sát một số cơ quan trong lồng ngực sau khi bệnh nhân trải qua phẫu thuật.
• Kiểm tra vị trí sau khi thực hiện đặt một số thiết bị vào cơ thể bệnh nhân như máy tạo nhịp, ống thông, ống dẫn lưu hay máy khử rung tim....

Một số chỉ định phổ biến nhất đối với chụp X – quang phổi bao gồm:

• Chỉ định khảo sát tình trạng Tim - phổi đối với bệnh nhân khám sức khỏe định kỳ
• Bệnh nhân xuất hiện một số dấu hiệu bệnh lý bất thường như khó thở, đau ngực, trải qua chấn thương, bệnh nhân ho kéo dài, ho ra máu, sốt...
• Bệnh nhân có những triệu chứng của bệnh lý chấn thương ngực, gãy xương hoặc những biến chứng sau khi chấn thương như viêm phổi, dập phổi, tràn dịch, tràn khí khoang màng phổi...
• Bệnh nhân xuất hiện những biểu hiện của những bệnh lý nguy hiểm như lao phổi, khối u phổi hoặc những bệnh lý về hệ tim mạch.

Vì kỹ thuật chụp X-quang dựa trên việc sử dụng năng lượng phóng xạ từ tia X nên việc chụp X-quang phổi cũng cần có một số lưu ý với những đối tượng nhất định. Với người lớn bình thường việc chụp X-quang phổi được nghiên cứu là an toàn cho sức khỏe người bệnh, và không cần phải chuẩn bị bất cứ điều gì trước khi chụp. Tuy nhiên, với những phụ nữ đang mang thai thì đây không phải là một kỹ thuật được khuyến khích vì sẽ gây ảnh hưởng đến sự phát triển của bào thai. Trong những trường hợp này thì bác sĩ điều trị có thể chuyển sang một số kỹ thuật cận lâm sàng khác để giúp cho việc chẩn đoán bệnh được dễ dàng hơn. Tuy nhiên, nếu một số trường hợp đặc biệt đòi hỏi phải tiến hành chụp X-quang phổi mới có thể chẩn đoán chính xác được bệnh thì cần phải điều chỉnh cường độ của tia X cũng như thời gian chụp, dụng cụ che chắn bảo vệ để tránh gây ảnh hưởng đến thai nhi.

Bên cạnh đó, việc chụp X-quang phổi cũng cần được tiến hành ở những cơ sở y tế có trang bị đầy đủ máy móc an toàn và đáp ứng tiêu chuẩn để việc chụp X-quang phổi có thể mang lại hiệu quả cao nhất, đồng thời không gây ra bất cứ ảnh hưởng nào đến người chụp.

Bên cạnh những ưu điểm như nhanh chóng, tiết kiệm kinh tế, khảo sát được nhiều cơ quan trong lồng ngực như phổi, tim... thì X-quang phổi vẫn có một số hạn chế nhất định như không thể chụp lại những hình ảnh quá nhỏ đối với một số bệnh lý ở giai đoạn sớm và không thể phát hiện được những bất thường ở một số vị trí bị che lấp bởi bóng tim hoặc xương sườn trong lồng ngực. Vì vậy, kết quả của ảnh X-quang phổi cũng phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như trang máy móc thiết bị, kỹ thuật chụp, tư thế chụp cũng như một số yếu tố khác. Người bệnh khi được chỉ định chụp X-quang phổi sẽ được phổ biến một số lưu ý sau nhằm giúp kết quả chụp được chính xác nhất có thể bao gồm:

• Mang theo những hình ảnh chụp X -quang phổi ở những lần chụp trước nếu có, để có thể có những so sánh tương đối về tình trạng sức khỏe của bệnh nhân qua thời gian.
• Nếu bệnh nhân là nữ thì cần thông báo về tình trạng mang thai của mình cho bác sĩ chỉ định.
• Một số vật dụng trang sức trên cơ thể như vòng kim loại, nhẫn, kính mắt, dây nịt... cũng được yêu cầu cởi bỏ trong quá trình chụp để tránh tình trạng nhiễu, khiến cho phim chụp X-quang không được rõ ràng.

Theo đó, người bệnh không nhất thiết phải cởi quần áo khi chụp, nhưng người bệnh nên mang những áo quần có chất liệu mỏng nhẹ, không có các phụ kiện cản quang đính kèm để tia X có thể xuyên qua những bộ phận trong cơ thể một cách nhiều nhất có thể, từ đó hình ảnh X-quang phổi cũng sẽ rõ nét hơn, không bị nhiễu ảnh.

Mặc dù chụp X-quang phổi là một kỹ thuật cận lâm sàng không cần chuẩn bị nhưng vì có sử dụng năng lượng bức xạ cường độ cao nên những lưu ý về đối tượng chống chỉ định với X-quang phổi, cũng như những quan tâm về vấn đề chụp X – quang phổi có cần cởi quần áo không là vô cùng cần thiết để những kết quả ảnh X – quang phổi có chất lượng cao nhất, phục vụ cho việc chẩn đoán những bệnh lý được.