Quy trình chụp và nút mạch điều trị u gan số hóa xóa nền

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Trần Đức Tuấn - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh và can thiệp nội và ngoại mạch máu.

U gan là căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao nếu bệnh nhân không phát hiện và điều trị u gan kịp thời. Hiện nay, phương pháp điều trị u gan mới được nhiều bệnh viện sử dụng chụp và nút mạch điều trị u gan số hóa xóa nền, đây là phương pháp với nhiều ưu điểm và tác dụng trực tiếp đến khối u gan.

Gan được biết đến là tạng lớn nhất trong cơ thể người, ở người trưởng thành, gan nặng đến 3 pound và có hình tam giác kéo dài gần như hết khoang bụng.

Gan nắm vai trò quan trọng trong cơ thể người, các chức năng chính của gan là sản xuất mật, hấp thu và chuyển hóa bilirubin, hỗ trợ cục máu đông, chuyển hóa chất béo, carbohydrate, lưu trữ vitamin và khoáng chất, lọc máu, chuyển hóa protein...

Dấu hiệu nhận biết bệnh u gan ác tính bạn cần lưu ý:

• Mệt mỏi: Đây là dấu hiệu đầu tiên và sớm nhất của mỗi bệnh nhân u gan, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi mặc dù không lao động vất vả. Cơ thể người bệnh suy nhược nhanh chóng, cân nặng sụt giảm từ 5-6 kg trong vòng một tháng.
• Rối loạn tiêu hóa: Khi các chức năng gan suy giảm đồng thời dẫn đến các rối loạn về hệ tiêu hóa như: Táo bón, tiêu chảy... Người bệnh luôn cảm thấy chướng bụng đầy hơi cho dù ăn ít hoặc không ăn gì. U gan ác tính khi đến giai đoạn cuối sẽ dẫn đến tình trạng đại tiện phân nát, nhiều chất nhầy, người bệnh đi nhiều lần trong ngày.
• Chảy máu bất thường: Các tế bào u ác tính tấn công vào gan, khiến cho chức năng đông máu của gan bị suy giảm dẫn đến tình trạng người bệnh thường xuyên bị chảy máu lợi, chảy máu dưới da bất thường.
• Sốt nhẹ kéo dài: U ác tính làm hoại tử tế bào gan dẫn đến tình trạng nhiễm trùng và làm người bệnh sốt nhẹ kéo dài.
• Vàng da: Do nồng độ bilirubin tăng cao khiến da người bệnh thường vàng hơn so với người bình thường. Đây cũng được cho là dấu hiệu nhận biết đầu tiên của người bệnh u gan ác tính.

• Đau nhức kéo dài, gan to: Nếu bạn có thể sờ thấy khối u ở phần gan trên cơ thể người thì chứng tỏ gan của bạn đã bị hỏng rất nghiêm trọng. Thời gian này người bệnh luôn cảm thấy những cơn đau quặn thắt, phải sử dụng thuốc giảm đau mới thuyên giảm được, tuy nhiên không nên lạm dụng vì sử dụng thuốc giảm đau kéo dài sẽ làm suy giảm chức năng gan.

Phương pháp nút mạch trong điều trị u gan còn được gọi là nút mạch hóa chất sử dụng các thuốc nút mạch để ngăn nguồn máu nuôi từ động mạch đến khối u đồng thời đưa hóa chất vào để điều trị u gan.

Phương pháp nút mạch có những ưu điểm như: Tập trung nồng độ cao thuốc vào khối u trong thời gian dài kết hợp với hiện tượng hoại tử khối u giúp quá trình điều trị u gan tốt hơn, giảm nồng độ hóa chất toàn thân nên giảm các nguy cơ tim mạch, bảo vệ tốt nhu mô gan lành, hạn chế hiện tượng rụng tóc.

3.1 Chỉ định

Phương pháp nút mạch điều trị u gan được chỉ định sử dụng đối với các tổn thương u gan nguyên phát hoặc thứ phát mà không có chỉ định phẫu thuật hay can thiệp qua da như đốt sóng cao tần, tiêm cồn tuyệt đối.

3.2 Chống chỉ định

Bệnh nhân ở các trường hợp sau không thể sử dụng phương pháp này để điều trị:

• Bệnh nhân u gan có các di căn ngoài gan
• Khối u quá to lớn hơn 50% thể tích gan
• Xâm lấn tĩnh mạch cửa
• Bệnh nhân đã thực hiện cầu nối cửa chủ (TIPS), bệnh nhân mắc bệnh não gan, xuất huyết tiêu hóa
• Bệnh nhân bị giảm tiểu cầu, suy thận, nhiễm trùng, rối loạn đông máu.

4.1 Chuẩn bị cho người bệnh

• Giải thích cho người bệnh về quá trình thực hiện để phối hợp với bác sĩ. Để thực hiện thủ thuật này, người bệnh hoặc người nhà bệnh nhân phải ký vào giấy cam kết trước khi thực hiện.
• Người bệnh phải nhịn ăn trước khi thực hiện thủ thuật ít nhất là 6 giờ đồng hồ, đồng thời hạn chế uống nước, không uống quá 50ml nước.

4.2 Phương pháp vô cảm

Bác sĩ tiến hành gây tê cho bệnh nhân trước khi thực hiện thủ thuật, tùy từng trường hợp có thể chỉ định gây mê cho bệnh nhân.

4.3 Đặt ống vào động mạch

• Thường đặt vào động mạch đùi phải, bác sĩ sẽ tiến hành chọc dây và luồn dây dẫn vào lòng động mạch rồi đưa dây dẫn tiến đến động mạch chủ.
• Sau đó bác sĩ tiến hành rút kim chọc động mạch và đưa ống vào lòng mạch theo dây dẫn.

4.4 Chụp u gan số hóa xóa nền

Luồn ống thông vào động mạch mạc treo tràng trên, chụp lấy thì tĩnh mạch cửa để khẳng định không có huyết khối hệ thống. Tiến hành chụp động mạch thân tạng, sau đó luồn chọn lọc vào nhánh động mạch nuôi u bằng ống thông nhỏ.

4.5 Nút mạch

Bước 1: Trộn 50mg Doxorubicin với 2ml nước cất và lắc đều cho tan.

Bước 2: Sử dụng bơm tiêm và kim nhỏ hút hết dung dịch trong lọ chứa hạt DC Bead, để lại hạt bên trong lọ.

Bước 3: Dùng bơm tiêm hút hết dịch trong lọ Doxorubicin rồi bơm sang lọ chứa hạt DC Bead.

Bước 4: Lắc đều lọ DC Bead được bơm dung dịch ở bước 3 và chờ đợi Doxorubicin gắn vào hạt.

Bước 5: Sau khoảng thời gian chờ đợi, lấy bơm tiêm 10ml hút hết dịch trong lọ và thêm 2ml thuốc đối quang để theo dõi quá trình bơm hạt.

Bước 6: Tiến hành bơm dung dịch trên vào động mạch nuôi khối u và nên tiến hành nút siêu chọn lọc mạch nuôi khối u.

4.6 Theo dõi sau nút mạch máu

Người bệnh nằm lại giường sau khi can thiệp trong vòng 6 giờ và bất động chân chọc động mạch đùi đồng thời theo dõi mạch, huyết áp, nhiệt độ cơ thể bệnh nhân trong khoảng thời gian đó.

XEM THÊM

• U gan lành tính và ác tính: Những điều cần biết
• Làm thế nào để nhận diện u gan lành tính?
• U gan: Khi nào cần sinh thiết?