Siêu âm tinh hoàn giúp phát hiện những bệnh lý nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Hương - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Siêu âm tinh hoàn là kỹ thuật y tế phổ biến nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc khám, chẩn đoán, điều trị các bệnh liên quan đến tinh hoàn - bộ phận trọng yếu của cơ quan sinh dục nam giới. Việc chẩn đoán, phát hiện ra đúng tình trạng bệnh lý có tác động vô cùng lớn đến quá trình điều trị sau này.

1. Tổng quan về tinh hoàn

Tinh hoàn là 1 bộ phận của cơ quan sinh dục nam với chức năng chính là sản xuất tinh trùng và tiết ra hormon sinh dục nam Testosterone hình thành nên đặc tính ở nam giới. Mỗi nam giới đều có 2 tinh hoàn: trái và phải nằm trong bìu, trọng lượng mỗi bên khoảng 8-12gram, dài từ 4-5cm. Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở tinh hoàn, các bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện siêu âm tinh hoàn để có chẩn đoán cụ thể hơn. Siêu âm tinh hoàn là kĩ thuật phổ biến sử dụng sóng siêu âm để ghi lại hình ảnh bên trong tinh hoàn nam giới. Kết hợp với xét nghiệm máu và tinh dịch sẽ giúp chẩn đoán các bệnh lý ở cơ quan sinh dục như viêm mào tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh hoàn, xoắn tinh hoàn, tràn dịch tinh hoàn..v.v..

Teo tinh hoàn sau quai bị — Vị trí tinh hoàn ở nam giới

2. Siêu âm tinh hoàn để làm gì?

Như đã đề cập ở trên, siêu âm tinh hoàn giúp các bác sĩ:

● Kiểm tra một khối u hoặc vị trí sưng đau ở tinh hoàn.

● Tìm hoặc kiểm tra vị trí nhiễm trùng ở tinh hoàn

● Đánh giá tình trạng xoắn dây thừng tinh (tình trạng khiến nguồn cung cấp máu đến tinh hoàn bị ảnh hưởng).

● Theo dõi tình trạng ung thư tinh hoàn có tái phát hay không.

● Chẩn đoán tinh hoàn lạc chỗ

● Kiểm tra dịch/máu trong bìu, dịch trong mào tinh hoàn hoặc mủ ở bìu.

● Kiểm tra chấn thương ở cơ quan sinh dục (đặc biệt là vị trí tinh hoàn)

Ung thư tinh hoàn — Siêu âm giúp phát hiện bệnh lý bất thường ở tinh hoàn

3. Siêu âm tinh hoàn giúp phát hiện những bệnh lý nào?

Mặc dù siêu âm tinh hoàn là phương pháp chẩn đoán khá đơn giản nhưng lại đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện và điều trị các bệnh lý liên quan đến cơ quan sinh dục của nam giới, cụ thể là một số bệnh lý sau:

● Giãn mạch thừng tinh:

Giãn mạch thừng tinh (còn được gọi là bệnh “Giãn tĩnh mạch tinh hoàn/ túi giãn tĩnh mạch bìu”) là hiện tượng tĩnh mạch ở phía trên tinh hoàn bị giãn bất thường khiến sưng nặng vùng bìu và giảm số lượng tinh trùng, có thể dẫn đến vô sinh. Khi siêu âm tinh hoàn ta sẽ thấy những búi giãn của thừng tinh khiến máu bị ứ lại không lưu thông được.

● Xoắn tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn là hiện tượng tinh hoàn bị xoắn quanh trục gây tắc nghẽn mạch máu, khiến tinh hoàn bị phù nề, teo hoặc xung huyết và có thể dẫn đến hoại tử tinh hoàn. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là ở nam giới 10-25 tuổi. Việc siêu âm tinh hoàn sẽ giúp bác sĩ đánh giá mức độ xoắn tinh hoàn nặng hay nhẹ để có phương án xử lý kịp thời.

● Viêm tinh hoàn

Viêm tinh hoàn là tình trạng bị viêm một hoặc cả hai bên tinh hoàn do bị vi khuẩn, virus, tụ cầu liên cầu khuẩn, trực khuẩn thâm nhập vào. Hoặc cũng có thể là do chấn thương, nhiễm trùng cấp tính sau viêm mào tinh. Triệu chứng điển hình của viêm tinh hoàn là sưng đau tinh hoàn, nặng bìu, thấy đau khi đi tiểu hoặc tiểu ra máu...v..v.. Khi siêu âm tinh hoàn sẽ thấy rõ các ổ viêm, sưng tấy, tràn dịch màng tinh hoàn.

Viêm mào tinh hoàn

Viêm mào tinh hoàn là hiện tượng sưng đau và viêm ở tinh hoàn, cụ thể là ống cuộn ở mặt sau tinh hoàn. Nguyên nhân là do bị nhiễm trùng ngược từ bàng quang và tuyến tiền liệt, hoặc do nhiễm trùng lây lan qua đường tình dục. Hình ảnh siêu âm sẽ cho thấy tình trạng viêm nhiễm tại mào tinh hoàn.

● Nang mào tinh hoàn

Nang mào tinh hoàn là tình trạng tắc nghẽn các ống dẫn tinh ở mào tinh, tạo thành một khối dạng nước lành tính xuất hiện ngay tại mào tinh hoàn. Khối này có thể phát triển to dần theo thời gian và có thể khiến nam giới bị vô sinh.

● Chấn thương tinh hoàn

Là tình trạng khá phổ biến khi nam giới vận động với cường độ mạnh và vô tình tác động mạnh vào bộ phận sinh dục gây chấn thương. Đối với trường hợp này, hình ảnh siêu âm tinh hoàn có thể giúp bác sĩ phát hiện và đánh giá mức độ chấn thương tại cơ quan trọng yếu này.

4. Kỹ thuật siêu âm tinh hoàn bình thường

Siêu âm tinh hoàn là kỹ thuật hỗ trợ giúp quan sát và đánh giá tình trạng bệnh lý bên trong tinh hoàn. Nó còn có thể cho thấy ống dẫn tinh kết nối tinh hoàn với tuyến tiền liệt. Thiết bị đầu dò sẽ gửi sóng âm đến máy tính phát lại hình ảnh về cơ quan được siêu âm.

● Chuẩn bị trước siêu âm

Để thực hiện siêu âm, bệnh nhân hầu như không phải chuẩn bị gì. Nếu sinh thiết hoặc thực hiện xét nghiệm khác đồng thời trong lúc siêu âm người bệnh có thể cần ký một mẫu đơn đồng ý.

● Tiến hành siêu âm

Bước 1: Trước khi thủ thuật bắt đầu, người bệnh sẽ được yêu cầu cởi hết quần từ thắt lưng trở xuống và mặc tạm một áo choàng chuyên dụng.

Bước 2: Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn nằm ngửa trên bàn siêu âm và dùng một khăn gấp che dương vật và nâng bìu.

Bước 3: Một loại gel sẽ được kỹ thuật viên trải trên bìu giúp giảm ma sát trên da và giúp đầu dò thu được hình ảnh tốt hơn.

Bước 4: Bệnh nhân cần nằm yên trong khi đầu dò được ấn vào da ở tinh hoàn và di chuyển qua bìu nhiều lần. Nếu thủ thuật được dùng để đánh giá mức độ tổn thương do chấn thương hoặc tìm hiểu nguyên nhân gây đau tinh hoàn, có thể người bệnh sẽ cảm thấy áp lực khi đầu dò đè nhẹ lên vùng bị tổn thương. Nếu trong quá trình siêu âm cần sinh thiết, có thể người bệnh sẽ cảm thấy hơi khó chịu khi lấy mẫu.

Bước 5: Kết thúc thủ thuật, kỹ thuật viên lau sạch gel khỏi da người bệnh và hỗ trợ người bệnh ngồi dậy.

5. Kết quả đánh giá siêu âm tinh hoàn

Hình ảnh tinh hoàn bình thường: Khi tinh hoàn ở hình dạng và kích thước bình thường sẽ có chiều cao <5cm, rộng khoảng 3cm, dày khoảng 2cm. Ngoài ra tinh hoàn bình thường khi siêu âm sẽ:

● Không thấy có dấu hiệu khối u lành tính hay ác tính

● Không có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc sưng, viêm mào tinh hoàn

● Không bị xoắn dây thừng tinh, tinh hoàn được cung cấp máu bình thường

● Không thấy có dấu hiệu có chất dịch, máu, mủ ở bìu.

Tinh hoàn được đánh giá bất thường khi:

● Nhận diện một khối u trong tinh hoàn hoặc có dấu hiệu ung thư tinh hoàn.

● Có dấu hiệu nhiễm trùng hoặc sưng, viêm mào tinh hoàn.

● Thấy dây thừng tinh bị xoắn, tinh hoàn không được cung cấp máu gây teo, nguy cơ hoại tử.

● Không có tinh hoàn hoặc chỉ có một tinh hoàn trong túi bìu.

● Thấy dịch, máu, mủ ở trong bìu hoặc thấy dịch trong mào tinh hoàn.

● Thấy thoát vị ở bìu.

Ngoài ra, nếu nam giới có những dấu hiệu của ung thư tinh hoàn thì việc siêu âm tinh hoàn là việc cần thiết để phát hiện khối u, từ đó chẩn đoán vị trí, kích thước, tình trạng (có chất lỏng hay không), mức độ xâm lấn nếu có..v..v...để từ đó xác định phương án điều trị hiệu quả nhất. Hiện nay, có nhiều cơ sở y tế có dịch vụ siêu âm tinh hoàn nhưng người bệnh nên sáng suốt lựa chọn những cơ sở y tế, trung tâm uy tín với các bác sĩ chuyên khoa có trình độ chuyên môn cao để giúp chẩn đoán chính xác bệnh, đưa ra lời khuyên đúng đắn nhất.

Thạc sĩ Bác sĩ Nguyễn Văn Hương từng là Giảng viên bộ môn hình ảnh Y tại Trường đại học kỹ thuật Y Dược Đà Nẵng, nhiều năm kinh nghiệm công tác tại các bệnh viện như: Bệnh viện Ung thư; Bệnh viện Đà Nẵng; Bệnh viện Phụ Sản Nhi Đà Nẵng.

Với sự tận tụy với công việc của mình, cống hiến hết sức cho ngành y nói chung và chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh nói riêng, bác sĩ Hương luôn được các bệnh nhân yêu mến và tin tưởng.

Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.

Video đề xuất: