Viêm họng mạn tính

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS CKII Nguyễn Văn Thái - Khoa Tai Mũi Họng và Phẫu thuật đầu cổ, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ Thái đã có hơn 17 năm kinh nghiệm điều trị, đặc biệt trong lĩnh vực Phẫu thuật Đầu cổ.

Viêm họng mạn tính là viêm lan tỏa ở họng, rất hay gặp và thường phối hợp với các bệnh viêm mũi, viêm xoang mạn tính hay đôi khi với viêm thanh - khí phế quản mạn tính. Viêm họng mạn thể hiện dưới 3 hình thức: Xuất tiết, quá phát và teo. Các bệnh tích có thể toả lan hoặc khu trú.

• Bệnh thường gặp do ảnh hưởng của ngạt tắc mũi, phải thở bằng miệng kéo dài, nhất là về mùa lạnh. Do dị hình vách ngăn, polyp mũi, viêm xoang nhất là viêm xoang sau: nhầy, mủ luôn chảy xuống thành sau họng.
• Do các kích thích như: Khói thuốc lá, rượu bia, bụi, sợi bông, hoá chất...
• Do yếu tố cơ địa: Thể cơ địa dị ứng, suy gan, đái đường...

Triệu chứng cơ năng:

• Cảm thấy khô họng, nóng, rát trong họng hoặc có cảm giác ngứa họng, vướng họng nhất là mới ngủ dậy, phải cố khạc đờm, đằng hắng để làm long đờm, đờm dẻo và đặc thường tăng lên khi nuốt.
• Bệnh nhân thường phải khạc nhổ, có ít nhầy quánh, ho, nhất là vào ban đêm, khi lạnh, ...
• Nuốt vướng.
• Tiếng nói bị khàn trong giây lát rồi trở lại bình thường (uống rượu, hút thuốc lá nhiều, nói nhiều, triệu chứng trên càng rõ rệt).

Triệu chứng thực thể: Tuỳ theo tổn thương, có thể thấy các thể:

• Viêm họng xuất tiết
  • Niêm mạc họng đỏ, ướt, xuất tiết nhầy - trong dính vào thành sau họng.
  • Khạc hay hút rửa dịch nhầy, thấy thành sau họng không nhẵn, có vài tia máu và nang lympho nổi lên thành những hạt nề, đỏ.
• Viêm họng quá phát
  • Niêm mạc họng dày và đỏ.
  • Cạnh trụ sau của amiđan, niêm mạc nề dày lên làm thành trụ giả.
  • Bệnh nhân rất nhạy cảm ở họng và rất dễ buồn nôn.
  • Thành sau họng có các nang lympho phát triển mạnh, quá sản dày thành những đám nề, màu hồng hay đỏ lồi cao hơn thường gọi đó là viêm họng hạt.
  • Màn hầu và lưỡi gà cũng trở nên dày.
  • Eo họng bị hẹp.
  • Niêm mạc loa vòi Eustachi cũng quá sản, gây ù tai.
  • Mép sau của thanh quản cũng bị dày gây ho khan, khàn tiếng và xuất tiết nhiều.
• Viêm họng teo
  • Quá phát lâu ngày chuyển sang teo. Tuyến nhầy và nang tân xơ hoá.
  • Niêm mạc trở lên nhẵn mỏng, trắng bệch có mạch máu nhỏ.
  • Eo họng rộng ra.
  • Dịch nhầy khô lại và biến thành vảy dính vào niêm mạc, phải đằng hắng hoặc ho luôn.

• Để điều trị được bệnh viêm họng mạn tính cần phải xác định được nguyên nhân gây bệnh và loại bỏ được nguyên nhân. Dựa trên cơ sở này, có các phương pháp điều trị viêm họng mạn tính như sau:
• Điều trị dứt điểm viêm xoang, viêm amidan hay các hội chứng trào ngược để có thể loại bỏ được bệnh viêm họng mạn tính.
• Áp dụng biện pháp điều trị tại chỗ như bôi và súc họng bằng các thuốc làm se niêm mạc, kiềm tính và có tác dụng giảm viêm, giảm đau. Đối với viêm họng thể teo thì bệnh nhân nên bôi và súc họng với thuốc có iod loãng hoặc thuốc dầu hay nước khoáng.

• Nhỏ mũi, rửa mũi bằng nước muối sinh lý để làm sạch vùng này, tránh bệnh viêm họng mạn tính nặng thêm.
• Để điều trị các triệu chứng của viêm họng mạn tính, người bệnh có thể sử dụng thuốc làm lỏng chất nhầy, thuốc kháng viêm và các loại thuốc chống dị ứng. Ngoài ra, cũng có thể cho người bệnh sử dụng thuốc ho thảo dược để giảm những cơn ho gây khó chịu có họng.
• Điều trị toàn thân bằng cách thay đổi thể trạng, tập thể dục thường xuyên, thay đổi lối sống và môi trường sinh hoạt, làm việc nếu có thể. Bổ sung các loại vitamin A, C, D để tăng cường sức đề kháng và làm giảm nguy cơ mắc viêm họng mạn tính.

Cách tốt để ngăn ngừa viêm họng là tránh vi trùng gây ra và thực hành vệ sinh tốt. Làm theo những lời khuyên này và dạy con bạn làm như vậy:

• Rửa tay kỹ và thường xuyên, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi hắt hơi hoặc ho.
• Tránh dùng chung thức ăn, ly uống nước hoặc dụng cụ.
• Ho hoặc hắt hơi vào khăn giấy và vứt nó đi. Khi cần thiết, hắt hơi vào khuỷu tay của bạn.
• Sử dụng chất khử trùng tay chứa cồn thay thế cho việc rửa tay khi không có xà phòng và nước.
• Tránh chạm vào điện thoại công cộng hoặc uống nước bằng miệng.
• Thường xuyên làm sạch điện thoại, điều khiển từ xa TV và bàn phím máy tính với chất tẩy rửa khử trùng. Khi bạn đi du lịch, làm sạch điện thoại và điều khiển từ xa trong phòng khách sạn của bạn.
• Tránh tiếp xúc gần với những người bị bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc với những nguyên nhân gây bệnh như khói bụi, bia rượu và thuốc lá. Ngoài ra cần nâng cao sức đề kháng bằng cách bổ sung đầy đủ vitamin và dưỡng chất cho cơ thể. Đeo khẩu trang bảo vệ ở nơi ô nhiễm nặng
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ để làm giảm nguy cơ mắc viêm họng. Bên cạnh đó cũng cần bảo vệ cổ họng khỏi những tác nhân gây bệnh bằng cách đeo khẩu trang và đồ bảo hộ lao động khi làm việc trong môi trường nhiều khói bụi. Khi ra đường cũng cần đeo khẩu trang bởi sự ô nhiễm trong không khí cũng có thể gây ra viêm họng.
• Uống nhiều nước
• Giữ ấm cho cơ thể
• Không dùng chung chén, muỗng, đũa...

Viêm họng mãn tính gây ảnh hưởng đến sức khỏe, làm cản trở các hoạt động sinh hoạt thường ngày và cũng rất khó điều trị. Bạn nên sớm đến bác sĩ để được chẩn đoán ngay khi có những dấu hiệu bất thường ở vùng họng. Ngoài ra, hãy chú ý đến những thói quen trong sinh hoạt hàng ngày để chủ động phòng tránh viêm họng mãn tính từ sớm.