Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Thị Thanh Huyền - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Gần cuối thai kỳ, sản phụ sẽ được đánh giá chỉ số Bishop trong mỗi lần thăm khám. Các điểm số trong bảng đánh giá chỉ số Bishop giúp đánh giá cơ thể sản phụ cho quá trình chuyển dạ. Ngoài ra, chỉ số Bishop trong sản khoa cũng cho biết khả năng sinh qua ngả âm đạo thành công hay không.
1. Chỉ số Bishop trong sản khoa là gì?
Chỉ số Bishop trong sản khoa là thang điểm được các bác sĩ sử dụng để đánh giá mức độ sẵn sàng của cổ tử cung cho quá trình chuyển dạ. Nói một cách khác, bác sĩ có thể sử dụng các điểm số trong bảng đánh giá chỉ số Bishop để ước tính khả năng sinh thường qua ngả âm đạo nếu cần được kích thích. Khi chỉ số Bishop càng cao, sản phụ càng có nhiều khả năng được sinh thường thành công.
Tên gọi của chỉ số Bishop trong sản khoa là được đặt theo tên người sáng lập, tiến sĩ Edward Bishop, người đã phát triển các tiêu chí trong bảng đánh giá chỉ số Bishop vào năm 1964 để giúp dự đoán thành công của quá trình chuyển dạ sau khi được kích thích.
Trong những ngày và tuần trước khi sinh con, cơ thể sản phụ sẽ bắt đầu chuẩn bị cho quá trình chuyển dạ và sinh nở. Những dấu hiệu này giúp cho biết cơ thể đã chuẩn bị cho việc sinh thường hay chưa.
Trong đó, quan trọng là chiều dài, đường kính, độ săn chắc và vị trí của cổ tử cung thay đổi khi cơ thể sản phụ chuẩn bị sinh em bé. Thông thường thai nhi cũng bắt đầu di chuyển vào vị trí để chuẩn bị chào đời. Chỉ số Bishop trong sản khoa sẽ ghi nhận tất cả những điều này.
Tuy nhiên, việc sử dụng chỉ số Bishop trong sản khoa sẽ bị hạn chế ở những phụ nữ bị nhau tiền đạo (nơi nhau thai che phủ cổ tử cung) hoặc bị vỡ ối non.
2. Bảng đánh giá chỉ số Bishop được tính như thế nào?
Hệ thống tính điểm Bishop đánh giá cổ tử cung và vị trí của thai nhi với kết quả trong khoảng từ 0 đến tối đa là 13, dựa trên các tiêu chí như sau:
2.1. Độ mở cổ tử cung
Bác sĩ sẽ đánh giá cổ tử cung bằng cách đưa hai ngón tay vào âm đạo để đánh giá cổ tử cung trong khi đeo găng tay phẫu thuật.
Kiểm tra cổ tử cung thường được thực hiện trong vài tuần trước trước ngày dự sinh để ước tính xem cổ tử cung đã mở bao xa.
Một số phụ nữ sẽ không thấy cổ tử cung giãn ra trước khi chuyển dạ, trong khi những người khác có thể bị giãn ra từ một đến hai cm trong nhiều tuần trước khi bắt đầu chuyển dạ.
Bác sĩ sẽ chấm điểm độ mở cổ tử cung trên thang điểm từ 0 đến 3 điểm để cho điểm Bishop.
2.2. Độ xóa cổ tử cung
Khi ống sinh dục nữ chuẩn bị sinh con, cổ tử cung sẽ bắt đầu mỏng và ngắn lại. Chiều dài trung bình của cổ tử cung là khoảng 3,5 cm. Lúc này, độ xóa cổ tử cung được mô tả là sự ngắn lại của cổ tử cung và được xác định bằng tỷ lệ phần trăm của chiều dài cổ tử cung.
Độ xóa cổ tử cung 0% là độ dài trung bình cổ tử cung chưa thay đổi, 50% có nghĩa là cổ tử cung đã giảm đi một nửa chiều dài ban đầu và 100% là cổ tử cung chỉ còn mỏng như giấy.
Độ xóa cổ tử cung được cho điểm từ 0 đến 3 điểm.
2.3. Độ lọt ngôi thai
Độ lọt ngôi thai mô tả vị trí của đầu thai nhi so với mặt phẳng đi qua xương chậu của người mẹ. Thông thường, khoảng hai tuần trước khi sinh, đầu của em bé sẽ bắt đầu rơi vào ống sinh.
Khi đầu của em bé hạ xuống từng vị trí sâu hơn, chỉ số Bishop sẽ di chuyển từ -3 đến vị trí 0, được gọi là vị trí gắn kết. Khi đầu ở mức +3, đầu thai sẽ nhô lên và đã có thể nhìn thấy trong ống sinh.
Như vậy, dựa trên vị trí đầu của thai nhi, bác sĩ cũng sẽ đánh giá chỉ số Bishop từ 0 đến 3 điểm.
2.4. Vị trí cổ tử cung trong âm đạo
Trong quá trình khám trong, bác sĩ cũng sẽ đánh giá vị trí cổ tử cung trong âm đạo. Lúc cơ thể chuẩn bị cho quá trình chuyển dạ, cổ tử cung sẽ hạ thấp để nhường chỗ cho việc sinh con.
Vị trí cổ tử cung dựa trên thang điểm đánh giá từ 0 đến 2 điểm.
2.5. Mật độ của cổ tử cung
Độ cứng của cổ tử cung được đánh giá trong quá trình khám trong để xem cảm giác cổ tử cung mềm hoặc cứng như thế nào.
Cổ tử cung mềm hơn khi cơ thể chuẩn bị chuyển dạ và thường mềm hơn, nhanh hơn ở những người đã từng mang thai. Tiêu chí này được cho điểm từ 0 đến 2 điểm trên chỉ số Bishop trong sản khoa.
3. Đánh giá kết quả chỉ số Bishop trong sản khoa
Các điểm cộng lại của chỉ số Bishop trong sản khoa sẽ cho kết quả từ 0 đến 13. Điểm càng cao, người phụ nữ càng có nhiều khả năng sinh thường qua đường âm đạo nếu được kích thích. Dưới đây là các đánh giá điểm Bishop cụ thể và ý nghĩa của từng mốc:
- 8 điểm trở lên có nghĩa là sản phụ có thể chuyển dạ tự nhiên, hoặc nếu cần được kích thích, vẫn sẽ có thể sinh thường.
- 6 hoặc 7 điểm không chỉ ra rõ ràng liệu việc kích thích chuyển dạ sinh thường có thành công hay không.
- Từ 5 điểm trở xuống có nghĩa là kích thích chuyển dạ ít có khả năng dẫn đến chuyển dạ qua đường âm đạo và có thể cần mổ lấy thai nếu không thể chờ đợi để chuyển dạ. Kết quả của chỉ số dọa sinh non Bishop trong phạm vi này cho thấy có thể cần dùng đến các loại thuốc, được gọi là chất làm chín mùi cổ tử cung, để giúp chuẩn bị cổ tử cung cho việc sinh nở nếu có chỉ định.
Tóm lại, chỉ số Bishop trong sản khoa cho bác sĩ biết sức khỏe của sản phụ nói chung và cổ tử cung có sẵn sang để chuyển dạ hay chưa. Theo đó, bảng đánh giá chỉ số Bishop là dựa trên những thay đổi trong cổ tử cung trước khi chuyển dạ và tư thế đầu của thai nhi. Mục đích chính của chỉ số Bishop là để ước tính khả năng kích thích dẫn đến sinh ngả âm đạo. Như vậy, các sản phụ cần thăm khám thai đầy đủ, nhất là khi gần tới ngày dự sinh, nhằm chuẩn bị cho con một quá trình chào đời an toàn và thuận lợi.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
