Chế độ dinh dưỡng cho người viêm loét dạ dày đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và phục hồi sức khỏe. Một thực đơn cho người viêm loét dạ dày hợp lý không chỉ giúp giảm triệu chứng đau đớn mà còn bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương thêm. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, chế biến đúng cách sẽ giúp giảm tiết dịch acid và cải thiện khả năng tiêu hóa.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
1. Tổng quan về viêm loét dạ dày
1.1 Viêm loét dạ dày là gì?
Dạ dày là một trong những bộ phận quan trọng của hệ tiêu hóa, có hình dạng giống như một chiếc túi để chứa thức ăn. Lớp niêm mạc dạ dày có khả năng tiết ra axit mạnh - axit clohidric, với độ pH khoảng 0,8, giúp chuyển hóa thức ăn khi vào cơ thể. Tuy nhiên, khi lượng axit trong dạ dày tăng lên quá mức, niêm mạc không còn khả năng bảo vệ, dẫn đến hiện tượng viêm loét dạ dày.
Những vết loét nhỏ ở giai đoạn đầu có thể tự lành mà không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, đối với các vết loét lớn, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được khám và có phương án điều trị phù hợp, nhằm ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện tình trạng bệnh một cách hiệu quả.
1.2 Triệu chứng viêm loét dạ dày
Khoảng 50% trường hợp đau dạ dày sẽ có các triệu chứng rõ ràng, nhưng có tới 10% bệnh nhân không có cảm giác gì cho đến khi xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng.
Các dấu hiệu điển hình của đau dạ dày bao gồm: cơn đau rát, nóng ở vùng thượng vị, ợ chua, ợ hơi, chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn. Những cơn đau do viêm loét thường kéo dài và âm ỉ, đôi khi có những cơn quặn đau dữ dội. Đau có thể xuất hiện theo chu kỳ, đặc biệt là khi dạ dày quá no hoặc quá đói, cũng có thể xuất hiện theo mùa hoặc từng đợt trong năm. Đặc biệt, cơn đau sẽ trở nên rõ rệt hơn khi ăn những món cay, chua hoặc khi cơ thể căng thẳng, lo lắng, suy nghĩ nhiều.
2. Chế độ dinh dưỡng cho người viêm loét dạ dày
Thực đơn cho người viêm loét dạ dày sẽ không bao gồm đồ sống hoặc chưa qua chế biến. Trong quy trình tiêu hóa, quá trình nghiền nát thức ăn bắt đầu từ khoang miệng, nơi thức ăn thô được nhai thành các miếng nhỏ, sau đó được chuyển xuống dạ dày để tiếp tục quá trình tiêu hóa. Để quá trình tiêu hóa và hấp thụ thức ăn trở nên hiệu quả, bệnh nhân nên lưu ý những điều sau:
- Đồ ăn nên được nấu chín và nấu mềm.
- Tránh ăn đồ sống, chưa qua chế biến.
- Ăn từ từ, ăn chậm và nhai kỹ là yếu tố quan trọng giúp quá trình tiêu hóa thức ăn hiệu quả.
- Nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn một bữa quá lớn. Việc này giúp dạ dày không bị căng đầy và duy trì sự cân bằng acid trong dạ dày.
- Hạn chế ăn cơm và canh cùng lúc, thức ăn sẽ không được nhai kỹ. Tốt nhất nên ăn canh riêng và ở mức độ vừa phải, giúp men tiêu hóa trong ruột không bị loãng.
- Không nên vận động mạnh như chạy nhảy, lao động ngay sau bữa ăn.
Đối với người điều trị đau dạ dày tá tràng, thực đơn cho người viêm loét dạ dày cần được chia thành 3 giai đoạn, đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và phù hợp với từng bước phục hồi.
2.1 Giai đoạn đầu
Khi mới bắt đầu điều trị, chỉ nên sử dụng sữa trong mỗi bữa ăn. Mọi người có thể chia nhỏ các bữa sữa cách nhau khoảng 1 đến 2 giờ. Mỗi lần uống, chỉ nên dùng từ 1/3 đến 1/2 cốc sữa, tương đương khoảng 100ml, giúp cung cấp năng lượng vào khoảng 1200Kcal. Sau khoảng 2-3 ngày, người bệnh có thể bổ sung thêm kem vào khẩu phần ăn, trộn kem cùng sữa để tăng năng lượng cho bữa ăn.
2.2 Giai đoạn thứ 2
Khi dạ dày dần phục hồi và không còn cảm giác đau rát, có thể chuyển sang các món ăn mềm như súp nghiền, cháo loãng. Mỗi lần ăn chỉ nên dùng khoảng 100ml và có thể tăng dần lượng thức ăn lên theo thời gian. Người bệnh có thể chia thành 5-6 bữa mỗi ngày. Dần dần, có thể bổ sung các món ăn cứng hơn như bánh quy, bánh mì, cơm nếp hay thịt cá.
2.3 Giai đoạn thứ 3
Trong giai đoạn này, dạ dày đã phục hồi phần nào nhưng vẫn cần duy trì chế độ ăn nhẹ nhàng. Người bệnh nên ăn 5-6 bữa mỗi ngày, chủ yếu là các món ăn ninh nhừ, nấu mềm cho đến khi dạ dày hoàn toàn ổn định.
3. Viêm loét dạ dày ăn gì?
Ngoài việc sử dụng thuốc theo chỉ định để giảm cơn đau dạ dày, thực đơn cho người viêm loét dạ dày cũng được chú trọng để cải thiện các triệu chứng của bệnh. Dưới đây là những món ăn tốt cho người viêm loét dạ dày:
- Những đồ ăn ngọt, giàu chất béo: Các thực phẩm này giúp hạn chế việc tiết dịch acid, đồng thời giúp dịch vị thấm đều trong dạ dày, như bánh quy, lòng trắng trứng, sữa...
- Đồ ăn nhiều tinh bột, dễ tiêu, ít mùi: Các thực phẩm này dễ tiêu hóa và ít kích thích dạ dày, bao gồm bột sắn, gạo nếp, bánh mì...
- Đồ ăn mềm, ninh nhừ hoặc được băm nhỏ, xay, nghiền: Những món ăn này giúp giảm gánh nặng cho dạ dày, người bệnh nên ưu tiên ăn các món hấp, luộc, thay vì các món rán, xào nhiều dầu mỡ.
- Những thực phẩm tăng cường đạm, lợi khuẩn, dễ tiêu: Các thực phẩm như cá nạc, thịt nạc dễ tiêu hóa.
- Rau củ non, tươi, ưu tiên các loại rau họ cải.
4. Viêm dạ dày tá tràng nên kiêng ăn gì?
Ngoài việc điều trị bệnh bằng thuốc, việc chú trọng đến chế độ dinh dưỡng cho người viêm loét dạ dày hàng ngày là điều cần thiết, vì việc lựa chọn thực phẩm phù hợp có thể giúp giảm tiết dịch acid và bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi tổn thương. Dưới đây là một số thực phẩm và thức uống mà người bị viêm dạ dày tá tràng cần hạn chế hoặc kiêng hoàn toàn:
- Thực phẩm có hàm lượng acid cao: Thực đơn cho người viêm loét dạ dày cần tránh các loại quả có tính acid mạnh như cam, chanh, bưởi, mẻ, dấm, tương ớt...
- Thực phẩm gây đầy hơi: Đậu hạt các loại, cà muối, dưa muối, hành…
- Thực phẩm có thể gây tổn thương cho niêm mạc dạ dày: Tỏi, ớt, bia, rượu, chè, cà phê…
- Thực phẩm làm tăng tiết dịch acid dạ dày: Nước sốt đậm đặc (sốt cá, sốt thịt...) có thể kích thích dạ dày tiết nhiều acid, làm tình trạng viêm loét trở nên trầm trọng hơn.
- Một số loại quả nên hạn chế: Táo, đu đủ, chuối tiêu...
- Sản phẩm chế biến sẵn: Các thực phẩm như xúc xích, lạp xưởng, giăm bông...
- Thức uống cần hạn chế: Các sản phẩm chế biến từ sữa lên men như sữa chua, men sống, men sữa chua uống, đồ uống có ga, đồ uống có cồn, nước ngọt các loại…
- Hút thuốc: Thuốc lá làm chậm quá trình lành vết loét dạ dày và khiến tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Trên đây là những lưu ý quan trọng dành cho những người bị viêm loét dạ dày tá tràng. Thực tế, bệnh nhân cần đặc biệt chú ý đến chế độ dinh dưỡng cho người viêm loét dạ dày, đảm bảo tiết dịch tiêu hóa hợp lý, không để cơ thể ở tình trạng quá đói hoặc quá no.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
