Phục hồi chức năng là một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị các chấn thương chỉnh hình, giúp bệnh nhân lấy lại khả năng vận động và các chức năng sinh hoạt bình thường sau tai nạn hoặc phẫu thuật. Hãy cùng tìm hiểu các phương pháp cũng như vai trò của quá trình này trong chấn thương chỉnh hình.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Phục hồi chức năng là gì?
Phục hồi chức năng là một lĩnh vực quan trọng trong y học, giúp người bệnh hồi phục tối đa các chức năng cơ thể bị ảnh hưởng do tai nạn, dị tật bẩm sinh hoặc các bệnh lý nặng bằng các phương pháp luyện tập và thích ứng môi trường sống.
Với mục tiêu là giảm thiểu tác động của các khiếm khuyết và tàn tật, phục hồi chức năng giúp người bệnh hòa nhập lại với cuộc sống xã hội. Các chức năng được hỗ trợ có thể liên quan đến cả thể chất lẫn tinh thần, bao gồm cả khả năng nhận thức và tư duy.
Mất hoặc suy giảm chức năng có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Mỗi trường hợp cụ thể đều cần một phương pháp phục hồi riêng nhưng mục tiêu chung là giúp người bệnh phục hồi sức khỏe tối đa, đồng thời khôi phục khả năng tự lực trong sinh hoạt hàng ngày.
Các ví dụ về tác động tích cực của phục hồi chức năng bao gồm:
- Bệnh nhân bị đột quỵ có thể tự thực hiện các hoạt động sinh hoạt cá nhân như tắm rửa, ăn uống và mặc quần áo mà không cần sự trợ giúp.
- Người bệnh tim sau khi được phục hồi chức năng có thể tham gia các hoạt động thể dục dễ dàng hơn.
- Người bệnh phổi sau phục hồi có thể hô hấp tốt hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Ngoài ra, phương pháp này còn giúp người bệnh ngăn ngừa các thương tật thứ cấp, tăng cường các khả năng hoạt động còn lại của cơ thể và giảm thiểu tác động của tàn tật. Điều này cũng giúp hạn chế suy nghĩ tiêu cực của người bệnh về tình trạng sức khỏe của mình.
2. Vai trò của quá trình phục hồi chức năng
Phục hồi chức năng đóng một vai trò trọng yếu trong lĩnh vực chấn thương chỉnh hình, hỗ trợ đắc lực cho quá trình điều trị và phục hồi sức khỏe của bệnh nhân. Đặc biệt sau các cuộc phẫu thuật chỉnh hình, bệnh nhân thường xuyên phải đối mặt với hiện tượng teo cơ nghiêm trọng.
Ví dụ, trong khi một người trưởng thành bình thường có thể mất 8% khối lượng cơ bắp sau một năm, bệnh nhân nằm viện có thể mất tới 17% khối lượng cơ chỉ trong vòng 10 ngày.
Phục hồi chức năng rất quan trọng trong việc giúp bệnh nhân giảm thiểu hậu quả của tổn thương sau phẫu thuật và bảo tồn khối lượng cơ bắp, từ đó rút ngắn thời gian hồi phục. Nhờ vậy, bệnh nhân có thể sớm trở lại cuộc sống thường nhật và tự lập trong các hoạt động hàng ngày.
Trong chấn thương chỉnh hình, có nhiều hình thức phục hồi chức năng khác nhau tùy theo nhu cầu cụ thể của từng trường hợp, bao gồm:
- Phục hồi sau gãy xương
- Tổn thương sụn khớp.
- Phục hồi cho người mang chi giả.
- Phục hồi chức năng sau bong gân.
3. Các phương pháp hồi phục chức năng phổ biến
3.1 Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu là một phương pháp phục hồi chức năng phổ biến trong điều trị y khoa, đặc biệt là các bệnh lý liên quan đến cơ xương khớp. Đây là phương pháp điều trị không xâm lấn, thường kết hợp với các phương pháp khác để tăng hiệu quả điều trị. Vật lý trị liệu có hai dạng chính:
- Vận động trị liệu
- Tác nhân vật lý
Lựa chọn phương pháp vật lý trị liệu phù hợp phụ thuộc vào loại bệnh lý, mục tiêu điều trị và tình trạng sức khỏe chung của bệnh nhân.
3.2 Tâm lý trị liệu
Tâm lý trị liệu là phương pháp chữa trị chuyên sâu dành cho những bệnh nhân mắc phải những vấn đề về sức khỏe tâm thần, qua đó giúp người bệnh nhận thức và hiểu rõ hơn về tình trạng mà họ đang đối mặt. Phương pháp này tập trung vào việc xác định và thay đổi các cảm xúc, suy nghĩ hoặc hành vi của người bệnh để cải thiện chất lượng cuộc sống và giải quyết các rối loạn tâm lý.
Tâm lý trị liệu thường được khuyến nghị cho những người mắc các vấn đề sức khỏe không thể giải thích được qua yếu tố thể chất như rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn uống, mức năng lượng thấp và khó khăn trong kiểm soát cảm xúc.
Những vấn đề này có thể dẫn đến các hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe tổng thể, ảnh hưởng lớn đến cả sự nghiệp, mối quan hệ và các khía cạnh khác của cuộc sống.
3.3 Hoạt động trị liệu
Hoạt động trị liệu là một phương pháp phục hồi chức năng chủ yếu nhằm cải thiện sự phối hợp vận động giữa các nhóm cơ và khớp, giúp tăng cường khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày như ăn uống, mặc quần áo, di chuyển và các hoạt động phức tạp hơn như lái xe.
Qua đó, phương pháp này không chỉ tập trung vào việc phục hồi các chức năng cơ bản mà còn nhằm giúp người bệnh đạt được sự độc lập tối đa trong cuộc sống, giảm bớt sự phụ thuộc vào người khác.
3.4 Ngôn ngữ trị liệu
Ngôn ngữ trị liệu, còn được biết đến như liệu pháp ngôn ngữ, là một phương pháp chuyên biệt nhằm phục hồi và cải thiện khả năng phát âm, giao tiếp cho những bệnh nhân mắc phải các vấn đề liên quan.
Đây là một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị cho những bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật cắt bỏ thanh quản, người bị đột quỵ hoặc mắc các chứng bệnh thần kinh như thất ngôn - tình trạng người bệnh mất khả năng giao tiếp bằng lời nói một cách hiệu quả.
Các vấn đề sức khỏe thường gặp mà ngôn ngữ trị liệu nhắm đến bao gồm:
- Rối loạn âm ngữ và ngôn ngữ.
- Không có độ lưu loát trong giao tiếp.
- Rối loạn nuốt.
Thông qua quá trình phục hồi chức năng, người bệnh có thể cải thiện khả năng vận động và hoạt động của mình, từ đó giúp người bệnh chủ động hơn trong cuộc sống hàng ngày và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
