Tiến trình ghép tế bào gốc bao gồm những gì đang là vấn đề được khá nhiều người bệnh quan tâm. Việc ghép tế bào gốc đã trở thành một phương pháp điều trị quan trọng đối với một số loại bệnh khó chữa. Có thể kể đến như ung thư máu, bệnh bạch cầu hoặc u lympho Hodgkin. Nhưng, quá trình này cũng có một số điểm cần phải chú ý đến.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Tổng quan về tiến trình ghép tế bào gốc
Ghép tế bào gốc trong thời gian gần đây đã trở thành một phương pháp điều trị tiên tiến, đặc biệt là trong việc điều trị các bệnh như ung thư máu, u lympho Hodgkin hay bệnh bạch cầu.
Thậm chí, một số trường hợp bệnh nhân sau khi trải qua quá trình cấy ghép tế bào gốc cũng đã điều trị dứt điểm được ung thư máu. Ngoài ra, tế bào gốc được cấy ghép cũng góp phần giúp bệnh nhân sống lâu hơn.
Theo thống kê, có hơn 20.000 bệnh nhân đã sống được hơn 5 năm kể từ khi ghép tế bào gốc. Hàng năm cũng có hơn 50.000 ca ghép tế bào gốc được thực hiện và con số này tiếp tục tăng qua từng năm.
2. Ghép tế bào gốc diễn ra như thế nào?
Các tế bào gốc trong tuỷ xương khỏe mạnh sẽ sản xuất ra các tế bào máu, có cả tế bào bạch cầu. Đây là loại tế bào rất quan trọng đối với hệ thống miễn dịch của cơ thể người bệnh.
Bệnh ung thư máu sẽ gây ra tổn thương ở tủy xương của người bệnh. Trong quá trình điều trị, tuỷ xương cũng sẽ bị tổn thương bởi hóa trị hay xạ trị. Tiến trình ghép tế bào gốc sẽ cho phép các tế bào gốc mới tiếp nối sự phát triển của các tế bào gốc cũ trong tuỷ xương của bệnh nhân. Từ đó, các tế bào máu khỏe mạnh được sinh ra và không mang mầm bệnh ung thư.
Bác sĩ có thể sử dụng tế bào gốc của chính bệnh nhân hoặc từ người hiến tặng. Nếu sử dụng tế bào gốc của chính mình (tự thân), máu của bệnh nhân sẽ được lấy ra khi bệnh ung thư không hoạt động. Nếu sử dụng tế bào gốc của người hiến tặng, bác sĩ trước tiên cần phải tìm ra người hiến phù hợp.
Dù sử dụng loại tế bào gốc nào, bệnh nhân cũng cần phải hoá trị hoặc xạ trị trước đó. Điều này sẽ giúp tiêu diệt các tế bào ác tính, cũng như phá huỷ các tế bào gốc đã bị ảnh hưởng bởi ung thư để các tế bào gốc được cấy ghép có thể “tiếp quản công việc” của các tế bào cũ.
Nếu bệnh nhân sử dụng tế bào gốc của chính mình, quá trình ghép có thể được thực hiện ngoại trú. Điều này yêu cầu bệnh nhân phải đáp ứng các điều sau:
- Không mắc các bệnh lý nghiêm trọng khác.
- Có người phụ trách chăm sóc và theo dõi tại nhà.
- Bệnh nhân sống không quá xa bệnh viện, tốt nhất là trong vòng 1 giờ đi xe.
- Môi trường sống của người bệnh cần được chuẩn bị kỹ lưỡng.
- Bệnh nhân phải đeo khẩu trang khi ra ngoài.
3. Tiến trình này gồm những bước nào
Tiến trình thực hiện việc ghép tế bào gốc chia ra làm 3 giai đoạn: Trước, trong và sau khi cấy ghép. Cụ thể:
3.1 Trước khi cấy ghép
Người bệnh hoặc người hiến tặng sẽ được tiêm một loại thuốc đặc biệt trước khi lấy máu khoảng 4 đến 5 ngày. Thuốc này sẽ đóng vai trò vận chuyển các tế bào gốc đi từ tủy xương vào trong máu của người bệnh. Sau đó, máu của người hiến tặng hoặc của người bệnh sẽ được rút ra. Các tế bào gốc có trong máu sẽ được tách ra và đông lạnh.
Tiếp theo, người bệnh sẽ được điều trị điều hoà, nghĩa là hoá trị hoặc xạ trị liều cao/liều thấp. Mục đích của quá trình này là tiêu diệt các tế bào ung thư cũng như phá huỷ các tế bào gốc đang bị tổn thương trong tủy xương để “dọn đường” cho các tế bào gốc mới.
3.2 Trong khi cấy ghép
Người bệnh sẽ được truyền tế bào gốc, quá trình này sẽ diễn ra trong vài giờ đồng hồ. Để thực hiện, bệnh nhân sẽ ngồi trên một chiếc ghế thoải mái và được truyền dịch chứa tế bào gốc thông qua đường truyền trung tâm được tạo ra bằng cách phẫu thuật vùng cổ.
Các nhân viên y tế sẽ theo dõi người bệnh để đảm bảo rằng bệnh nhân không xuất hiện một số vấn đề như sốt, tụt huyết áp hoặc nổi mề đay trong quá trình truyền tế bào gốc. Người bệnh có thể cảm thấy đau đầu, buồn nôn, khó thở hoặc đỏ bừng cơ thể. Đây là một số tác dụng phụ thường gặp trong tiến trình ghép tế bào gốc.
3.3 Sau khi cấy ghép
Sau 2 đến 4 tuần, các tế bào gốc vừa được ghép sẽ bắt đầu hoạt động. Điều này có nghĩa là hệ thống miễn dịch mới của người bệnh đã bắt đầu hoạt động bình thường và sản sinh ra các tế bào bạch cầu mới. Tiếp theo đó, cơ thể sẽ tạo ra các tế bào tiểu cầu và hồng cầu.
Trong trường hợp được cấy ghép tế bào gốc từ người hiến, bệnh nhân có thể phải dùng thuốc. Các loại thuốc được dùng bao gồm thuốc kháng sinh và thuốc chống đào thải. Mục đích của việc dùng thuốc là để cơ thể người bệnh không đào thải các tế bào được ghép. Bên cạnh đó, bệnh nhân có thể cần được truyền dinh dưỡng tĩnh mạch, truyền hồng cầu và tiểu cầu.
Người bệnh sau khi thực hiện tiến trình ghép tế bào gốc cũng cần được ở trong môi trường vô khuẩn. Người bệnh sẽ được ở lại bệnh viện trong khoảng 1 tháng cho tới khi hệ miễn dịch hoạt động trở lại bình thường. Bệnh nhân sẽ ở trong một căn phòng được lọc không khí và người đến thăm cần đeo khẩu trang.
Sau tháng sau đó, bệnh nhân sẽ cần phải tái khám định kỳ. Các nhân viên y tế sẽ tiến hành xét nghiệm máu hoặc tủy xương để xác định mức độ hoạt động của tế bào gốc mới. Bác sĩ có thể lấy mẫu tủy xương để kiểm tra xem liệu tế bào gốc của bệnh nhân hay của người hiến tặng hoạt động tốt hơn và đảm bảo rằng bệnh nhân không xuất hiện các biến chứng.
Tổng kết lại, tiến trình ghép tế bào gốc có thể giúp bệnh nhân điều trị được rất nhiều những căn bệnh khác nhau. Có thể kể đến như ung thư máu, bệnh bạch cầu hay u lympho Hodgkin. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, có một số điều mà bệnh nhân cần phải lưu ý. Sau khi điều trị, bệnh nhân cũng cần tái khám định kỳ để theo dõi tình trạng cơ thể.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
