Tính linh hoạt của tế bào gốc được cho là con dao hai lưỡi trong điều trị y tế và nghiên cứu khoa học. Bên cạnh việc mang lại cơ hội để phát triển các phương pháp điều trị mới, tế bào gốc cũng tiềm ẩn những rủi ro như sự phát triển không kiểm soát của tế bào có thể dẫn đến ung thư. Bài viết này sẽ đưa ra những lợi ích và rủi ro tiềm ẩn mà tế bào gốc mang lại được kiểm chứng trong nghiên cứu lâm sàng.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sỹ thuộc Trung tâm Công nghệ cao Vinmec.
1. Tính linh hoạt của tế bào gốc: Con dao hai lưỡi
Tế bào gốc da có khả năng linh hoạt, giúp chữa lành vết thương nhưng cũng liên quan đến sự phát triển của ung thư. Khi da bị tổn thương, tế bào gốc gần đó như tế bào gốc nang lông và tế bào biểu bì, sẽ được kích hoạt để phục hồi chức năng bảo vệ của da.
Thông thường, tế bào gốc nang lông chỉ tạo ra tế bào cho nang lông nhưng khi có tổn thương, chúng có thể chuyển đổi thành tế bào biểu bì để giúp phục hồi da nhanh chóng.
Nghiên cứu cho thấy khả năng này gọi là "không trung thành", rất quan trọng cho việc chữa lành. Tuy nhiên, trong ung thư, quá trình này có thể bị chiếm đoạt.
Thí nghiệm trên chuột cho thấy, các tế bào gốc da trong vết thương và trong ung thư biểu mô tế bào vảy có những dấu hiệu giống nhau như SOX9 và KLF5. Điều này cho thấy rằng tính linh hoạt của tế bào gốc không chỉ quan trọng cho việc chữa lành mà còn có thể thúc đẩy sự phát triển của bệnh ung thư.
Về tính linh hoạt của tế bào gốc, ung thư có thể lợi dụng cơ chế tự nhiên của cơ thể trong việc chữa lành vết thương để phát triển. Thí nghiệm đã chỉ ra rằng, khi các gen như Sox9 hoặc Klf5 trong tế bào gốc ung thư bị vô hiệu hóa và cấy ghép vào chuột suy giảm miễn dịch, sự phát triển của ung thư bị ngăn chặn. Điều này cho thấy rằng tính linh hoạt của tế bào gốc không chỉ quan trọng trong việc phục hồi cơ thể mà còn có thể bị ung thư sử dụng để phát triển.
Điều này giải thích rằng trong điều kiện bình thường, sau khi vết thương lành, các tế bào gốc quay trở lại trạng thái ổn định. Tuy nhiên, trong trường hợp ung thư, các tế bào gốc bị "kẹt" ở trạng thái bất thường và không thể trở về trạng thái bình thường, dẫn đến sản sinh ra các tế bào không kiểm soát được, thúc đẩy sự phát triển của khối u ác tính.
2. Ảnh hưởng của môi trường đến với tế bào gốc da
Ngoài việc nghiên cứu tính linh hoạt của tế bào gốc, các nhà khoa học cũng xem xét cách tế bào gốc biểu mô thay đổi khi tương tác với môi trường xung quanh. Họ nhận thấy rằng tế bào gốc không hoạt động độc lập mà tương tác với các tế bào khác như nguyên bào sợi và tế bào miễn dịch.
Thí nghiệm cho thấy, khi đưa tế bào gốc trẻ vào môi trường già, khả năng tái tạo của chúng giảm; ngược lại, nếu đưa tế bào gốc già vào môi trường trẻ, khả năng tái tạo của chúng có thể được phục hồi. Điều này cho thấy môi trường xung quanh đóng vai trò quyết định hành vi của tế bào gốc, ít nhất là trong thời gian ngắn.
Nghiên cứu về môi trường lão hóa đã cho thấy vai trò quan trọng của yếu tố này trong việc phát triển ung thư. Mặc dù nhiều người có đột biến gen có khả năng gây ung thư nhưng không phải ai cũng phát triển bệnh.
Các nhà khoa học phát hiện rằng, da bình thường chứa rất nhiều đột biến tương tự như ung thư da nhưng chúng không gây bệnh. Điều này đặt ra câu hỏi: Điều gì ngăn cản những đột biến này trở thành ung thư? Một giả thuyết cho rằng môi trường xung quanh tế bào có vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn chặn sự phát triển của ung thư.
Khi con người già đi, hệ miễn dịch suy giảm và viêm mãn tính tăng cao, làm tăng nguy cơ ung thư. Các tế bào miễn dịch trong da chẳng hạn như tế bào dendrit và đại thực bào, có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giám sát và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào tiền ung thư trong cơ thể.
Tính linh hoạt của tế bào gốc mang đến nhiều lợi ích đầy hứa hẹn trong y học, đặc biệt là khả năng chữa lành vết thương và tái tạo các mô bị tổn thương. Tuy nhiên, bên cạnh những tiềm năng điều trị cũng tồn tại rủi ro khi cơ chế này có thể bị lợi dụng trong sự phát triển của các bệnh lý như ung thư. Do đó, việc nghiên cứu sâu hơn về tính linh hoạt của tế bào gốc sẽ giúp các nhà khoa học tối ưu hóa những lợi ích mà chúng mang lại, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tiềm ẩn, từ đó mở ra những hướng đi mới trong điều trị và chăm sóc sức khỏe.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
