Viêm quanh khớp vai thể đông đặc là một tình trạng bệnh lý phức tạp và khá phổ biến, gây đau đớn và hạn chế vận động nghiêm trọng tại khớp vai. Bài viết này sẽ tìm hiểu các phương pháp chẩn đoán hiệu quả và các thủ thuật hiện đại trong điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng nhằm giảm thiểu đau đớn và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Viêm quanh khớp vai thể đông đặc
Khớp vai bao gồm ba xương chính: xương cánh tay trên, xương bả vai (scapula) và xương đòn. Xung quanh khớp vai là một lớp mô - được gọi là bao khớp, có nhiệm vụ giữ cho các bộ phận của khớp ở với nhau. Trong tình trạng viêm quanh khớp vai thể đông cứng, bao khớp này trở nên dày và co lại, gây khó khăn trong việc di chuyển. Khi các lớp mô sẹo xuất hiện sẽ khiến cho chất lỏng hoạt dịch có tác dụng bôi trơn khớp giảm đi đáng kể, làm hạn chế các chuyển động của vai.
Viêm quanh khớp vai thể đông cứng là một dạng của bệnh viêm quanh khớp vai, chỉ chiếm ít hơn 10% trong tổng số trường hợp và là nguyên nhân phổ biến thứ hai gây bệnh sau viêm quanh khớp vai thông thường. Bệnh xảy ra do tình trạng viêm dính bao khớp nối giữa xương ổ chảo và xương cánh tay, không liên quan đến tổn thương sụn hay xương, cũng không phải do chấn thương mới hay nhiễm trùng.
Nguyên nhân chính xác của viêm quanh khớp vai thể đông đặc vẫn chưa được hiểu rõ. Bệnh thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi và một số yếu tố nguy cơ bao gồm gout, tăng huyết áp và đái tháo đường. Bệnh cũng có thể phát triển ở những người không vận động vai sau khi trải qua phẫu thuật, gãy xương hay các chấn thương khác ở vùng vai.
2. Triệu chứng của viêm quanh khớp vai thể đông đặc
Viêm quanh khớp vai thể đông đặc thường biểu hiện qua các triệu chứng chính là đau và cứng khớp, gây khó khăn trong việc di chuyển vai hoặc thậm chí vai không thể di chuyển được. Người bệnh có thể có cảm giác đau âm ỉ hoặc đau rõ rệt tại một bên vai, đồng thời cảm thấy đau lan xuống cơ vai và quanh đỉnh cánh tay. Đặc biệt, cơn đau này có thể trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm, ảnh hưởng đến giấc ngủ của người bệnh.
Quá trình phát triển của viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường được chia thành ba giai đoạn chính: giai đoạn đau khớp vai (painful stage), giai đoạn khớp vai đông cứng (frozen shoulder), giai đoạn tan đông (thawing stage). Mỗi người bệnh có thể trải qua các triệu chứng này theo thời gian và mức độ khác nhau, tùy thuộc vào từng cá nhân cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh.
2.1 Giai đoạn đau khớp vai
Trong giai đoạn đau khớp vai của bệnh viêm quanh khớp vai thể đông đặc, bệnh nhân trải qua cơn đau dai dẳng và tăng dần do viêm. Cơn đau này xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi và thường trở nên dữ dội vào ban đêm, đôi khi đến mức có thể làm người bệnh thức giấc. Đau cũng tăng lên khi có bất kỳ vận động nào của cánh tay.
Ban đầu, các cơn đau thường nhẹ nhưng sẽ tăng dần về mức độ và kéo dài liên tục trong nhiều tháng. Giai đoạn này có thể kéo dài từ vài tuần đến khoảng 6-8 tháng.
2.2 Giai đoạn khớp vai đông cứng
Trong giai đoạn khớp vai đông cứng của bệnh viêm quanh khớp vai thể đông đặc, mức độ đau của người bệnh có thể giảm bớt so với giai đoạn đầu nhưng khớp vai lại trở nên cực kỳ cứng và hạn chế di chuyển.
Khi kiểm tra, bác sĩ có thể dùng tay cố định xương bả vai và nhận thấy rằng xương cánh tay không thể thực hiện được bất kỳ vận động nào, kể cả vận động chủ động (do bệnh nhân tự thực hiện) lẫn vận động thụ động (khi bác sĩ cố gắng di chuyển khớp). Sự đông cứng này giống như khớp ổ chảo-cánh tay bị "đóng băng" và là đặc điểm chính dễ nhận biết nhất của giai đoạn này.
Giai đoạn khớp vai đông cứng thường kéo dài từ hai đến sáu tháng. Trong suốt thời gian này, khớp vai bị mất hoàn toàn chức năng vận động.
2.3 Viêm quanh khớp vai thể đông đặc: Giai đoạn tan đông
Đây là giai đoạn cuối cùng của bệnh viêm quanh khớp vai thể đông cứng. Trong giai đoạn này, phạm vi chuyển động của khớp vai bắt đầu cải thiện dần và dần dần trở lại trạng thái bình thường.
Giai đoạn tan đông có thể kéo dài từ 6 tháng đến 2 năm. Tuy nhiên, dù khớp đã cải thiện đáng kể về mức độ linh hoạt, đau do vận động vẫn có thể còn tồn tại vài tháng sau khi phạm vi chuyển động cải thiện.
3. Chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng
Chẩn đoán viêm quanh khớp vai thể đông cứng chủ yếu dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và một số phương pháp hình ảnh cụ thể. Dấu hiệu chính để nhận biết bệnh này bao gồm đau khớp vai có tính chất viêm như sau:
- Đau kể cả khi nghỉ.
- Cơn đau tăng lên khi vận động và thường xuyên trở nên dữ dội hơn vào ban đêm.
- Ban đầu, bệnh nhân có thể chỉ cảm thấy đau mà không có hạn chế vận động đáng kể, nhưng dần hạn chế vận động tăng lên và khi đó, mức độ đau sẽ bắt đầu giảm dần.
- Hạn chế vận động khớp vai là triệu chứng chính của bệnh này, ảnh hưởng cả đến vận động chủ động và vận động thụ động.
Để xác định chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể yêu cầu chụp cộng hưởng từ (MRI) cho khớp vai. Phương pháp này có thể cho thấy các dấu hiệu của bao khớp dày lên và có phù nề.
4. Điều trị
Điều trị viêm quanh khớp vai thể đông cứng bao gồm nhiều phương pháp khác nhau. Đầu tiên, việc sử dụng các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như aspirin hoặc ibuprofen có thể hỗ trợ giảm đau và viêm hiệu quả.
Bên cạnh đó, vật lý trị liệu cũng rất quan trọng, giúp cải thiện khả năng chuyển động của khớp vai qua các bài tập.
Nếu những biện pháp này không mang lại cải thiện rõ rệt sau một thời gian, bác sĩ có thể xem xét đến việc áp dụng các phương pháp điều trị tiên tiến hơn. Điều này có thể bao gồm:
- Tiêm corticoid trực tiếp vào khớp vai.
- Thực hiện các thao tác vận động khớp vai dưới tác dụng của thuốc gây tê.
- Trong trường hợp điều trị thông thường không mang lại kết quả sau 3-6 tháng, bác sĩ có thể khuyến nghị phẫu thuật nội soi để gỡ bỏ các mô dính và giải phóng bao khớp.
Viêm quanh khớp vai thể đông cứng thường có tiến triển tích cực ngay cả khi không trải qua điều trị đặc biệt. Trong trường hợp cần phẫu thuật, đa số bệnh nhân sẽ thấy giảm đau và cải thiện đáng kể phạm vi hoạt động của vai.
Tuy nhiên, một số ít trường hợp bệnh nhân có thể không phục hồi hoàn toàn chức năng khớp vai ngay cả sau nhiều năm và đôi khi vẫn còn cảm giác cứng khớp. Đối với bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường, hiện tượng cứng khớp có thể kéo dài ngay cả sau khi phẫu thuật. Ngoài ra, tình trạng vai đông cứng có thể tái phát, đặc biệt khi các yếu tố nguy cơ như bệnh tiểu đường không được kiểm soát tốt.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
