Da bị vàng là thiếu chất gì?

Khi bị vàng da bạn không nên chủ quan vì đây có thể là triệu chứng cảnh báo của một tình trạng bệnh lý nào đó bên trong. Vậy da bị vàng là dấu hiệu của bệnh gì hay da bị vàng là thiếu chất gì? Cùng tìm hiểu qua bài vết sau đây nhé!

Vàng da hay còn gọi là hoàng đản, biểu hiện của tình trạng tăng chất bilirubin (sắc tố mật) trong máu (>20mg/lít) chứ không phải là biểu hiện của thiếu chất gì.

Vàng da không phải là một căn bệnh, mà nó chỉ là triệu chứng. Triệu chứng vàng da có thể liên quan đến nhiều loại bệnh khác nhau và ảnh hưởng nghiêm trọng tới gan. Vàng da có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và có nhiều nguyên nhân gây vàng da, bao gồm:

• Tắc nghẽn đường dẫn mật: Ung thư bóng Vater, u đường mật ngoài gan, ung thư đường mật là những bệnh lý làm tắc nghẽn đường mật. Dấu hiệu tắc mật tăng dần với biểu hiện là các cơn đau quặn gan không điển hình kèm sốt cao.
• Ung thư đầu tụy: Người có nguy cơ cao bị ung thư đầu tụy là nam giới trên 60 tuổi, người có tiền sử viêm tụy mạn hoặc bị đái tháo đường. Triệu chứng của ung thư đầu tụy là tình trạng cơ thể mệt mỏi, thể trạng suy giảm, tình trạng tắc mật tăng dần và hiện tượng vàng da đậm.
• Ung thư đường mật trong gan: Khi bạn bị ung thư đường mật trong gan, triệu chứng vàng da sẽ biểu hiện từ từ và có thể kết hợp với một bất thường bẩm sinh ở trong đường mật như nang ống mật chủ, viêm xơ đường mật nguyên phát.
• Sỏi đường mật: Các triệu chứng điển hình của sỏi đường mật đó là đau, sốt, vàng da (tam chứng Charcot). Khi thăm khám có thể thấy gan và túi mật to, đau.
• Tổn thương tế bào gan: Tế bào gan sẽ bị tổn thương khi mắc phải các bệnh như viêm gan cấp do rượu, thuốc, virus, lúc này vàng da biểu hiện khá rõ, kèm theo phân bạc màu, gan to không đau, xét nghiệm men transaminase tăng cao, bilirubin tăng và kèm theo các triệu chứng như ngứa, nổi mề đay và sốt.
• Tan máu: Vàng da do thiếu máu, tan máu bẩm sinh hoặc nguyên nhân tại hồng cầu, ngoài hồng cầu. Màng tế bào hồng cầu có thể bị phá hủy trực tiếp như trong bệnh sốt rét, biến dạng hồng cầu trong bệnh hồng cầu hình liềm hoặc do giảm sức bền hồng cầu thứ phát.

2.1. Bệnh liên quan tới hồng cầu

Bilirubin được sản xuất quá mức bình thường sẽ khiến cho các tế bào gan không kịp chuyển hóa lượng lớn bilirubin này, dẫn tới tình trạng tồn đọng bilirubin trong máu gây vàng da.

Các bệnh lý phá hủy hồng cầu quá mức làm tăng lượng bilirubin trong máu gồm có:

• Bệnh hồng cầu hình liềm;
• Bệnh thalassemia;
• Bệnh thiếu men glucose 6-phosphate dehydrogenase;
• Hội chứng tăng ure máu tán huyết;
• Sốt rét hoặc tụ máu ở mô.

2.2. Bệnh liên quan tới tế bào gan

Khi tế bào gan bị ảnh hưởng và không thu nhận được bilirubin, nó bị ứ đọng trong máu sẽ dẫn đến vàng da ở người trưởng thành. Ngoài ra, nồng độ bilirubin trong máu tăng cao còn có thể do các tế bào gan bị phá hủy hoặc giảm số lượng.

Cụ thể, nhóm bệnh liên quan tới tế bào gan gây vàng da bao gồm:

• Viêm gan cấp: Viêm gan do virus, vi khuẩn hoặc rượu, thuốc, bệnh tự miễn gây viêm gan, khiến cho các tế bào gan bị hủy hoại.
• Xơ gan: Là tình trạng mô sẹo thay thế các tổ chức của gan từ đó gây ảnh hưởng đến chức năng gan, bệnh xơ gan thường khó phát hiện cho đến khi chức năng gan bị suy yếu. Nguyên nhân chính gây ra xơ gan có thể do viêm gan B và C mạn tính hoặc tổn thương gan do rượu viêm gan tự miễn.
• Ung thư di căn tại gan.
• Các hội chứng di truyền hiếm gặp sau sinh cũng có thể gây ra vàng da như Crigler-Najjar, Dubin-Johnson và Rotor.

2.3. Bệnh liên quan tới ống mật chủ

Thông thường dịch mật có chứa bilirubin sẽ theo các ống dẫn mật nhỏ trong gan chảy về ống mật chủ. Vì một lý do nào đó làm cho ống mật chủ bị hẹp hoặc nghẽn sẽ khiến cho dịch mật tràn vào máu gây vàng da.

Khi mật ở dạng dịch sẽ dễ tạo sỏi, khi sỏi mật hình thành thường không gây ảnh hưởng gì, nhưng khi thoát ra khỏi túi mật và kẹt ở ống mật chủ thì sẽ làm cho dịch mật không thể chảy vào ruột thẩm thấu đến máu gây vàng da.

Các nguyên nhân làm hẹp hoặc tắc nghẽn ống mật chủ bao gồm:

• Do ung thư đầu tụy;
• Viêm tụy cấp gây phù nề khiến dòng chảy của dịch mật bị tắc cũng sẽ gây vàng da;
• Viêm gan gây hẹp tắc đường dẫn mật dẫn tới vàng da;
• Ung thư túi mật phát triển làm tắc ống mật chủ;
• Xơ gan tiên phát gây viêm đường mật và có một số thuốc làm giảm dòng chảy của dịch mật và giảm đào thải bilirubin gây vàng da.

2.4. Bệnh vàng da do thuốc

Vàng da có thể bắt nguồn từ việc sử dụng thuốc điều trị một bệnh lý nào đó nhưng lại làm viêm đường dẫn mật. Một số trường hợp thuốc gây trở ngại trong quá trình chuyển hóa tế bào gan và đường mật khiến cho quá trình tạo, bài tiết mật qua đường ruột bị trở ngại gây nên vàng da.

Tóm lại, người bị vàng da không nên chủ quan vì đây là triệu chứng cảnh báo các bệnh gan mật và bệnh lý liên quan khác. Khi phát hiện các dấu hiệu vàng da bất thường, người bệnh cần đi khám và theo dõi ở các cơ sở y tế để xác định nguyên nhân, điều trị đặc hiệu theo phương pháp nội khoa hoặc ngoại khoa.