Hành trình khám phá hệ tiêu hóa của cơ thể

Nội dung video được tư vấn chuyên môn bởi ThS. BS Phạm Thị Thu Hương, Trưởng Đơn nguyên Nội Tiêu hóa - Gan mật, Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City

Ăn một quả táo chín mọng mỗi ngày sẽ giúp bạn không cần đến gặp bác sĩ. Nhưng làm thế nào để cơ thể có thể sử dụng nguồn dinh dưỡng quan trọng của trái táo này? Hãy hình dung một trái táo nhỏ trong tay và ThS. BS Phạm Thị Thu Hương, Trưởng Đơn nguyên Nội Tiêu hóa - Gan mật, Bệnh viện ĐKQT Vinmec Times City sẽ dẫn bạn đi theo hành trình của quả táo trong hệ tiêu hóa của cơ thể bạn nhé.

Dù miệng là cửa ngõ để quả táo có thể tiếp cận đến hệ thống tiêu hóa của cơ thể nhưng thực chất quá trình tiêu hóa có thể đã bắt đầu ngay khi bạn nhìn, ngửi hoặc nghĩ đến thức ăn. Các tuyến nước bọt sẽ bị kích thích và tiết ra nước bọt rất giàu men tiêu hóa là amylase giúp phân giải tinh bột, mỗi ngày có khoảng 1.5l nước bọt được bài tiết ra. Mỗi người tiêu thụ trung bình 1-2,7kg thức ăn mỗi ngày và tiêu thụ lớn hơn 28.800 kg thức ăn trong cả cuộc đời. Tất cả đồ ăn đó đều đi vào hệ tiêu hóa. Hệ tiêu hóa được cấu tạo từ 10 cơ quan và có thể dài 9-10m.

Khi cắn một miếng táo chín mọng, hoạt động nhai sẽ chia nhỏ miếng táo thành những phần nhỏ, dễ nuốt. Sau khi những mảnh táo nhỏ được nhai và trộn với nước bọt, sự chuyển động của lưỡi sẽ gom thức ăn thành một miếng ngậm và dẫn nó đến phía sau cổ họng. Khi bạn nuốt, miếng táo sẽ được đẩy qua họng và vào thực quản. Tuy nhiên, phía sau cổ họng là khí quản, nơi cho phép không khí ra vào cơ thể, nên để thức ăn không lạc đường khiến bạn bị sặc hoặc ho, nắp thanh khoản sẽ đóng lỗ mở khí để giúp miếng táo đi tới thực quản.

Thực quản giống như một đường ống co giãn dài khoảng 25cm, là cầu nối dẫn thức ăn tới dạ dày. Các cơ ở thành thực quản sẽ di chuyển gợn sóng để ép thức ăn đi qua con đường này. Đồng thời, các tuyến của thực quản sẽ tiết ra các chất nhầy làm ẩm đường dẫn để miếng táo có thể đi xuống dạ dày một cách dễ dàng hơn.

Dạ dày được gắn với phần cuối của thực quản, nằm trong khoang bụng phía bên trái. Dạ dày là một bao co giãn có hình giống chữ J và gồm 3 phần tâm vị, thân vị và môn vị.

Sau khi miếng táo rơi xuống bộ phận này, dạ dày sẽ co bóp để nghiền nát miếng táo và trộn lẫn cùng axit và enzyme, tạo thành một hỗn hợp lỏng. Dịch vị còn giúp tiêu diệt các loại vi khuẩn có trong thức ăn.

Sau đó, miếng táo ban đầu hiện dưới dạng chất lỏng sẽ được đưa tới ruột non. Ruột non là một quãng đường dài 6 mét. Khi đến ruột non, thức ăn tiếp tục bị phá vỡ bằng các enzyme từ tuyến tụy và mật từ gan. Nhu động ruột giúp di chuyển thức ăn chạy dọc chiều dài khoảng 6 mét của ruột non và trộn thức ăn với các dịch tiêu hóa. Tại đây, thức ăn sẽ trở thành một hỗn hợp rất loãng và nhiều nước. Đây chính là đích đến của cuộc hành trình, khi mà các chất dinh dưỡng có trong thức ăn như carbohydrate, các loại vitamin, chất khoáng và protein, chất béo sẽ được hấp thụ qua thành ruột, thấm vào máu để đi nuôi cơ thể.

Điểm dừng chân tiếp theo cho những chất dinh dưỡng này là gan. Gan là cơ quan lọc máu của cơ thể. Những giọt máu giàu dinh dưỡng được hấp thụ từ ruột non sẽ được đưa đến gan để xử lý. Gan lọc ra các chất độc hại chuyển hóa thành chất không độc hoặc ít độc hơn, biến một số chất thải thành dịch mật và dự trữ một số loại vitamin và đường glucid dưới dạng glycogen mà cơ thể bạn sử dụng để tạo năng lượng. Phần bã thức ăn mà cơ thể bạn không thể sử dụng sẽ được đẩy xuống ruột già. Ruột già là một chiếc xe chở rác của hệ tiêu hóa. Ruột già dài khoảng 1.5m và gần như là điểm dừng cuối cùng của hệ tiêu hóa. Đáy ruột già có một ống nhỏ với một đầu khép lại được gọi là ruột thừa - đôi khi nó bị nhiễm trùng và cần được loại bỏ.

Ruột già là nơi tiêu hóa các chất thải còn sót lại mà cơ thể không tiếp nhận được. Trước khi kết thúc cuộc hành trình của mình, các chất thải này sẽ có một cơ hội cống hiến lần cuối, để cơ thể hấp thụ lại nước và một số khoáng chất vào máu qua ruột kết. Sau khi nước được loại bỏ, chất thải sẽ đặc lại và tạo thành khuôn và được gọi là phân.

Ruột già đẩy phân vào trực tràng, điểm dừng cuối cùng của đường tiêu hóa. Chất thải rắn vẫn ở đây cho đến khi bạn sẵn sàng đi vệ sinh, loại bỏ chất thải bằng cách đẩy nó qua hậu môn và hành trình đến đây là kết thúc.