Các lựa chọn thuốc điều trị tăng huyết áp

Cao huyết áp là một trong những bệnh rất nguy hiểm đối với sức khỏe. Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ được sử dụng một trong các nhóm thuốc điều trị tăng huyết áp. Vậy có các lựa chọn điều trị tăng huyết nào?

Tình trạng mắc bệnh cao huyết áp ngày càng trẻ hóa ở Việt Nam. Nếu người bệnh không được kiểm soát kịp thời thì rất dễ gây ra những hậu quả như đột quỵ, xơ vữa động mạch, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng cần phải uống thuốc điều trị bệnh tăng huyết áp. Thuốc điều trị tăng huyết áp chỉ được dùng khi:

• Người có huyết áp tâm thu từ 130mmHg đến 139 mmHg hoặc huyết áp tâm trương từ 80 mmHg đến 89 mmHg. Trường hợp này áp dụng với những người bệnh có tiền sử bị cao huyết áp hoặc người có nguy cơ bị các bệnh liên quan đến tim mạch.
• Người có huyết áp tâm thu trên 140 mmHg hoặc trên 180 mmHg, huyết áp tâm trương trên 90 mmHg hoặc trên 120 mmHg bắt buộc phải uống 1 trong các nhóm thuốc điều trị bệnh tăng huyết áp để đề phòng xảy ra các biến chứng nguy hiểm.
• Với các trường hợp huyết áp tăng không nằm trong mức dao động kể trên thì không nên sử dụng thuốc.

Người bệnh có 6 lựa chọn thuốc điều trị tăng huyết áp ban đầu dưới đây:

• Lựa chọn 1: Nhóm thuốc lợi tiểu: giúp làm giảm tình trạng ứ nước của cơ thể, qua đó làm giảm đi sức cản trong các mạch ngoại vi, từ đó giúp làm giảm huyết áp. Một số loại thuốc được sử dụng phổ biến hiện nay là: Hydroclorothiazid, Amilorid, Triamteren, Furosemid, Spironolacton, Indapamid, ...
• Lựa chọn 2: nhóm thuốc có tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương: giúp điều hòa lại huyết áp bằng cách tác động trực tiếp vào các tế bào thần kinh của hệ thần kinh trung ương. Một số loại thuốc thuộc nhóm này thường được điều trị bệnh tăng huyết áp là: Clonidin, Reserpin, Methyldopa, ...
• Lựa chọn 3: nhóm chẹn Beta: giúp nhịp tim chậm lại và giúp huyết áp hạ dần xuống mức ổn định. Nhóm thuốc này thường được chỉ định sử dụng cho những người bị cao huyết áp kèm theo triệu chứng đau nửa đầu, đau thắt ngực. Một số loại thuốc thường được dùng ở nhóm này là: Propranolol, Nadolol, Atenolol, Timolol, Metoprolol, Bisoprolol, ... Tuy nhiên, nhóm thuốc này chống chỉ định cho những người bị suy tim, bị hen suyễn, bị nhịp tim chậm, ...
• Lựa chọn 4: nhóm thuốc chẹn kênh canxi: giúp ngăn chặn không cho dòng Ca2+ đi vào bên trong các tế bào cơ trơn trong mạch máu, làm giãn mạch máu. Từ đó giúp hạ huyết áp nhanh chóng và đặc biệt là không làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa đường và mỡ của cơ thể. Một số loại thuốc thuộc nhóm này thường hay được dùng là: Nifedipin, Nicardipin, Amlodipin, Isradipine, Verapamil, ... . Nhóm thuốc này thường được sử dụng cho những người bệnh cao huyết áp lớn tuổi và có hiện tượng bị đau thắt ngực.
• Lựa chọn 5: nhóm thuốc ức chế men chuyển ACE: giúp làm ức chế enzyme ACE, giúp cho mạch máu không bị giãn nở, từ đó làm cho huyết áp trở về mức ổn định. Một số thuốc thuộc nhóm này là: Enalapril, Captopril, Benazepril, Lisinopril, ... và thường được sử dụng cho những người bị cao huyết áp có kèm thêm tiểu đường và hen suyễn.
• Lựa chọn 6: nhóm thuốc đối kháng cụ thể Angiotensin II: có tác dụng đưa mức huyết áp trở lại bình thường và duy trì độ ổn định và đạt hiệu quả tốt nhất khi phối hợp thuốc điều trị tăng huyết áp như thuốc lợi tiểu Thiazid. Một số thuốc thuộc nhóm này là: Losartan, Valsartan, Telmisartan, Irbesartan, ...

Lưu ý: tùy vào tình trạng của từng người và mức độ tăng huyết áp mà bác sĩ sẽ có những lựa chọn thuốc phù hợp. Ví dụ:

• Với người bị tăng huyết áp kèm với đau ngực: nên lựa chọn thuốc chẹn beta giao cảm, thuốc chẹn kênh calci
• Với người bị tăng huyết áp kèm với rung nhĩ: nên lựa chọn thuốc chẹn beta giao cảm, chẹn kênh calci, trừ nhóm thuốc dihydropyridine
• Với người bị tăng huyết áp kèm với đái tháo đường type 1, 2 có protein niệu: nên lựa chọn thuốc ức chế chuyển men, chẹn kênh calci, lợi tiểu liều thấp
• Với người bị tăng huyết áp kèm với rối loạn mỡ máu: nên lựa chọn thuốc chẹn beta giao cảm, loại không có chọn lọc.

Trong quá trình sử dụng thuốc, ngoài công dụng chính mà thuốc mang lại, người dùng còn có thể gặp phải một số triệu chứng không mong muốn khác như:

• Với nhóm thuốc chẹn kênh canxi: làm sưng mắt, táo bón, nhức đầu, chóng mặt, rối loạn nhịp tim gây lo âu, phù mắt cá chân
• Với nhóm thuốc ức chế men chuyển hóa: gây mệt mỏi, ho khan, phát ban, ngất xỉu, suy giảm vị giác, ...
• Với nhóm thuốc đối kháng cụ thể Angiotensin II: đỏ mặt, phù mặt, nhịp tim nhanh, lo âu, rối loạn giấc ngủ, ù tai, chóng mặt, khó tiêu, đi ngoài, hay đổ mồ hôi, sốt, ...
• Với nhóm thuốc chẹn Beta: khó ngủ, khó thở, thở khò khè, cơ thể mệt mỏi, tay chân bị lạnh, rối loạn cương dương ở nam giới, không tốt cho phụ nữ mang thai, ...
• Với nhóm thuốc lợi tiểu: phát ban, tăng lượng đường trong máu, đi tiểu nhiều hơn, dễ mắc bệnh gout, ...
• Với nhóm thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương: gây trầm cảm, chóng mặt, váng đầu, huyết áp tăng vọt bất thường, ...

Dù người bệnh có lựa chọn bất kỳ loại thuốc nào thì cũng cần phải tuân thủ đúng hai nguyên tắc dưới đây:

• Với liều khởi đầu cần sử dụng liều thấp để tránh trường hợp hạ huyết áp quá nhanh, nhiều và nên sử dụng các dạng thuốc có tác dụng kéo dài để có được tác dụng trong vòng 24 giờ chỉ với 1 liều duy nhất/ngày.
• Nên kết hợp thuốc với các liều thấp nhất thì sẽ cho được hiệu quả tốt hơn và ít xuất hiện các tác dụng phụ không mong muốn hơn so với việc chỉ sử dụng 1 loại thuốc với liều cao. Lưu ý: nên ưu tiên phối hợp với các thuốc lợi tiểu thiazid liều thấp.

Khi sử dụng thuốc hạ huyết áp, người bệnh cũng cần phải tuân thủ các nguyên tắc dưới đây:

• Cần phải uống thuốc đều đặn, đúng giờ hàng ngày và nên uống thuốc vào buổi sáng.
• Cần tuân thủ đúng với phác đồ, sơ đồ phối hợp thuốc điều trị tăng huyết áp của bác sĩ, tuyệt đối không được tự ý ngưng dùng thuốc
• Không được tự ý mua thuốc hạ huyết áp về sử dụng nếu chưa được thăm khám và chẩn đoán
• Thực hiện lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống đầy đủ và tập thể dục thường xuyên.

Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp người đọc có thêm được kiến thức về bệnh và các lựa chọn thuốc điều trị tăng huyết áp. Từ đó trang bị thêm cho mình nhiều kinh nghiệm trong việc điều trị bệnh và giúp cho quá trình điều trị sớm đạt kết quả tốt, đưa sức khỏe của bản thân trở lại bình thường.