Làm thế nào để phát hiện bệnh hẹp van động mạch chủ?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Cao Thanh Tâm - Bác sĩ Nội tim mạch - Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Hẹp van động mạch chủ chiếm tới 25% trong số các bệnh van tim với 80% người mắc bệnh là nam giới. Các bệnh tim mạch nói chung các triệu chứng gần giống nhau, vậy có những cách nào để phát hiện bệnh hẹp van động mạch chủ?

Siêu âm Doppler tim là phương pháp được lựa chọn để chẩn đoán xác định và đánh giá mức độ nặng của hẹp van động mạch chủ. Siêu âm Doppler cho phép đánh giá mức độ hẹp van động mạch chủ ở hầu hết bệnh nhân thông qua việc đo vận tốc tối đa dòng chảy qua van động mạch chủ, chênh áp trung bình qua van, diện tích lỗ van... Cụ thể:

• Đánh giá về tình trạng van, nguyên nhân gây hẹp van và ảnh hưởng đến các buồng tim:
  • Các lá van dày, mở dạng vòm trong thời kỳ tâm thu gặp trong hẹp van động mạch chủ bẩm sinh và do thấp tim.
  • Xác định số lượng mép van, đường đóng van và hình dạng lỗ van cho phép chẩn đoán các loại hẹp van động mạch chủ bẩm sinh
  • Phì đại và giãn thất trái, giãn nhĩ trái
• Đánh giá về huyết động:
  • Chênh áp qua van động mạch chủ: thường đo bằng Doppler liên tục dựa trên công thức Bernoulli sửa đổi (P = 4 V2). Mức độ hẹp van động mạch chủ được phân loại dựa vào chênh áp trung bình và tối đa qua van động mạch chủ
  • Diện tích lỗ van động mạch chủ: xác định trên 2D và Doppler. Mức độ hẹp van động mạch chủ được phân loại dựa vào diện tích lỗ van
  • Siêu âm tim qua thực quản
  • Siêu âm gắng sức

Trong thử nghiệm này, dây (điện cực) được gắn vào miếng đệm trên da của bạn đo hoạt động điện của tim. Điện tâm đồ thường có dày nhĩ trái (80%) và phì đại thất trái (85%). Rối loạn nhịp ít khi xảy ra, chủ yếu ở giai đoạn cuối và đa số là rung nhĩ, nhất là khi có kèm bệnh van 2 lá. Block nhĩ thất có thể gặp khi có áp xe vòng van biến chứng của viêm nội tâm mạc.

Phim chụp X-quang ngực ít có giá trị chẩn đoán do hình ảnh có thể hoàn toàn bình thường. Bóng tim giống hình chiếc ủng nếu phì đại thất trái đồng tâm. Hình tim thường to nếu đã có rối loạn chức năng thất trái hoặc có HoC phối hợp.

X-quang ngực cũng có thể giúp bác sĩ xác định tình trạng phổi của bạn

Nghiệm pháp gắng sức không có chỉ định ở những bệnh nhân hẹp van động mạch chủ đã có triệu chứng. Với những bệnh nhân không có triệu chứng chỉ nên được thực hiện phương pháp này dưới sự giám sát chặt chẽ của các bác sĩ chuyên khoa có kinh nghiệm , theo dõi sát về điện tim và huyết áp.

Các xét nghiệm tập thể dục giúp kiểm tra bạn có các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh van động mạch chủ trong khi hoạt động thể chất hay không, xác định mức độ nghiêm trọng tình trạng của bạn. Nếu bạn không thể tập thể dục, các loại thuốc có tác dụng tương tự như tập thể dục cho tim có thể được sử dụng.

Những bệnh nhân hẹp van động mạch chủ có chênh áp thấp - lưu lượng thấp qua van động mạch chủ có rối loạn chức năng thất trái rất cần xác định chênh áp qua van rồi tính diện tích qua van trong lúc nghỉ ngơi, so với lúc gắng sức thể lực hoặc gắng sức bằng thuốc.

Khi thấy cơ thể có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh hẹp van động mạch chủ, bạn nên thăm khám tại bệnh viện để có kết quả chính xác nhất, từ đó có hướng xử lý kịp thời. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, thời gian sống của người bệnh có thể giảm rất nhanh do có nguy cơ đột tử, vì vậy không nên chủ quan với bất kỳ triệu chứng nào của bệnh hẹp van động mạch chủ.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán hẹp van động mạch chủ